Του Δημ. Ρέππα*
Στην αρχή ήταν ο λόγος, γραπτός και προφορικός. Τότε δεν είχε σημασία η εικόνα. Το δημόσιο πρόσωπο μπορούσε να γράφει σε εφημερίδες και να μιλάει σε ραδιόφωνα χωρίς να το απασχολεί η εικόνα του. Το ίδιο συνέβαινε και με τον αναγνώστη/ακροατή. Πολλές φορές δεν ήξερε πώς ήταν η όψη του δημοσίου προσώπου.
Τα χρόνια κύλησαν και οι νέες τεχνολογίες εκτύπωσης (offset) μείωσαν το κόστος εκτύπωσης εικόνων. Έτσι αυξήθηκε η ζήτηση φωτογραφιών. Στη συνέχεια, η ανάπτυξη της τηλεόρασης, η εμφάνιση του ιντερνέτ και η γενικευμένη κυριαρχία των οθονών (αυτή τη στιγμή υπάρχουν γύρω μου 10 οθόνες: υπολογιστές, τάμπλετ, τηλέφωνα, τηλεοράσεις, φωτογραφικές μηχανές) οδήγησαν στη δυναστεία των εικόνων. Κάθε προϊόν χαρακτηρίζεται πλέον από την εικόνα του. Ακόμα και ο λόγος, η σκέψη και η άποψη κρίνονται με βάση την εικόνα του προσώπου. (Το λέει ακόμα η μάνα μου: να ντύνεσαι καλά, ο άλλος όπως σε βλέπει σε περνάει!). Αύριο θα δούμε το διαγωνισμό τραγουδιού της Γιουροβίζιον, όπου μέτρια τραγούδια θα έχουν σκηνοθετηθεί με μαγευτικό τρόπο, ώστε να επιλεγεί το πιο «όμορφο» τραγούδι! Έχουμε και το παράδειγμα βουλευτή στην Ελλάδα, ο οποίος είχε καταφέρει να εκλεγεί επειδή ήταν καλός αστυνομικός σε τηλεοπτική σειρά.
Σήμερα, με τη δυνατότητα λήψης φωτογραφιών με ταχύτητα 8 καρέ στο δευτερόλεπτο, από μεγάλη απόσταση και χωρίς φλας, παρατηρούμε το φαινόμενο να αφιερώνεται ένας φωτογράφος σε ένα δημόσιο πρόσωπο σε κάποια εκδήλωση. Στο τέλος έχει τραβήξει 500 ψηφιακές φωτογραφίες, χωρίς κόστος, από τις οποίες θα επιλεγούν αυτές που «πρέπει». Σε κάποιες περιπτώσεις θα επιλεγούν αυτές που δείχνουν με θετικό τρόπο το δημόσιο πρόσωπο, σε κάποιες άλλες θα επιλεγούν αυτές που δείχνουν το δημόσιο πρόσωπο να ξύνεται ή να χασμουριέται. Πρόσφατο παράδειγμα, η φωτογραφία της κ. Αχτσιόγλου όπου διορθώνει το παντελόνι της. Αυτή η φωτογραφία δεν θα ήταν δυνατόν να έχει υπάρξει πριν 30 χρόνια, αλλά και αν είχε υπάρξει θα ήταν αδιανόητο να δημοσιευθεί.
Κοντολογίς, το δημόσιο πρόσωπο σήμερα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικό με την εικόνα του. Από το είδος και το χρώμα του αυτοκινήτου του μέχρι τα αντικείμενα που έχει επάνω στο γραφείο του. Πολλά δημόσια πρόσωπα αισθάνονται την ανάγκη να μισθώσουν ειδικούς οι οποίοι επιμελούνται την δημόσια εικόνα τους. Όλα αυτά, μετατοπίζουν το ενδιαφέρον από την ουσία του λόγου στην εικόνα του περιτυλίγματος του λόγου. Πλέον, ο λόγος υπάρχει ως λεζάντα στην εικόνα ενώ είχαμε συνηθίσει να έχουμε την εικόνα (φωτογραφία) ως συνοδευτικό στον λόγο. Ως συνέπεια αυτών, επιμερίζεται και ο διαθέσιμος χρόνος των δημοσίων προσώπων σε χρόνο για το λόγο και χρόνο για την εικόνα. Και όταν δεν επαρκεί ο χρόνος (ή το μυαλό) για το λόγο, μισθώνονται λογογράφοι και συστήνονται επιτροπές σκέψεων.
*Ο Δημήτρης Ρέππας είναι αρχιτέκτονας- υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το Ποτάμι