Συνέντευξη στο ΑΠΕ -ΜΠΕ
«Διηγούμαι την Ευρώπη» είναι ο τίτλος του προγράμματος που διοργανώνει το Στρασβούργο και το πανεπιστήμιό του, για τρίτη φορά, με καλεσμένη, φέτος, την Ελληνίδα συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου. Μέσα από έναν κύκλο διαλέξεων και μία σειρά από δημιουργικά εργαστήρια γραφής, γύρω από τις προκλήσεις του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού, δίνεται ο λόγος σε στοχαστές και δημιουργούς, των οποίων η πορεία διασχίζει τα ευρωπαϊκά σύνορα.
Η Σώτη Τριανταφύλλου, με την ιδιότητά της ως συγγραφέας και ιστορικός, διασταυρώνει το βλέμμα της και παρατηρεί την Ευρώπη από αμερικανική σκοπιά και αντιστοίχως την Αμερική από ευρωπαϊκή οπτική γωνία. Με αφορμή τον κύκλο διαλέξεων, την παρουσία της στο Στρασβούργο και την Ημέρα της Γυναίκας, η κ. Τριανταφύλλου παραχώρησε συνέντευξη στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
Ερ: Ποια θεωρείτε πως είναι η θέση της Γυναίκας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη σήμερα;
Απ: H θέση των γυναικών εξαρτάται από την ταξική τους καταγωγή και από την προσωπική τους επιθυμία και στάση μέσα στον κόσμο. Οι φτωχότεροι άνθρωποι είναι λιγότερο ισχυροί, είναι αυτονόητο. Ωστόσο, σε κοινωνίες όπου έχει ολοκληρωθεί η νομική ισότητα, είναι έργο του κάθε πολίτη να την εφαρμόζει στην πράξη. Χρειάζεται να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά προκειμένου να μην οπισθοδρομεί η κοινωνία στα ζητήματα τα οποία έχει ήδη επιλύσει.
Ερ: Τι σχέση καλλιεργούν οι γυναίκες (αναγνώστριες) με τη λογοτεχνία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη;
Απ: Το σίγουρο είναι ότι οι γυναίκες διαβάζουν περισσότερο από τους άνδρες και ενδιαφέρονται περισσότερο για τη μόρφωση και την τέχνη. Γενικά μιλώντας, οι γυναίκες ως φύλο έχουν διανύσει μακρύ δρόμο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι άνδρες εξελίσσονται με αργότερο ρυθμό.
Ερ: Πως αξιολογείτε την παρουσία και τον ρόλο των συγγραφέων γένους θηλυκού στον χώρο της λογοτεχνίας και γενικότερα την αποδοχή τους στη κοινωνία σε Ελλάδα και εξωτερικό;
Απ: Δεν κάνω διάκριση μεταξύ ανδρών και γυναικών συγγραφέων. Και νομίζω ότι στον δυτικό κόσμο η διάκριση αυτή έχει ξεπεραστεί.
Ερ: Εσείς, ως άνθρωπος, γυναίκα, συγγραφέας, Ελληνίδα και πολίτης της Ευρώπης, θεωρείτε πως η γυναίκα έχει ανάγκη την «Ημέρα της Γυναίκας»; Αντιστοίχως, μήπως επιβάλλεται μια ημέρα μνήμης και για τους άντρες;
Απ: Η Ημέρα της Γυναίκας, μολονότι γεννήθηκε στις ΗΠΑ, ήταν γιορτή την οποία τηρούσαν κυρίως οι πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Πρόκειται για αναχρονισμό, αλλά είναι καλοήθης αναχρονισμός – και ίσως χρησιμεύει για να μας υπενθυμίζει τους αγώνες που έκαναν άνδρες και γυναίκες για την ισοτιμία. Οι αγώνες των γυναικών δεν θα είχαν επιτύχει, όπως έχουν επιτύχει, χωρίς τη συνεργασία με μια φωτισμένη μερίδα των ανδρών.
Ερ: Πώς μπορεί να διηγηθεί/να γράψει κανείς την Ευρώπη;
Απ: Πώς μπορεί να μη διηγηθεί και να μη γράψει την Ευρώπη…; H Ευρώπη είναι φτιαγμένη από εξαίσιες ιστορίες, θριάμβου και καταστροφής. Αν κατανοούσαμε τι έχει συμβεί και τι έχει επιτευχθεί μέσα σε μερικούς αιώνες, θα ήμασταν ευγνώμονες για τη γεωγραφική και ιστορική μας θέση κι όλα θα ήταν διαφορετικά. Θα αποδεχόμασταν την ευρωπαϊκή μας ταυτότητα, σαν τίτλο τιμής. H υποτιθέμενη ευρωπαϊκή κρίση καταδεικνύει την έλλειψη ψυχικής ευρυχωρίας. Kαι την άγνοια της ιστορίας, της κοινής ιστορίας. Οι ηγεσίες δεν φρόντισαν να μας διαπαιδαγωγήσουν και να διαψεύσουν τους εθνικιστές, όλες τις φωνές του επαρχιωτισμού που λένε πράγματα του παρελθόντος. Όσο πιο επαρχιώτες είμαστε, τόσο πιο «ενοριακοί» ― σαν τους αυτονομιστές Καταλανούς, σαν του Κορσικανούς, σαν τους πάλαι ποτέ Βάσκους… Αντί να αναμασάμε τα προβλήματα, είναι προτιμότερο να τα λύσουμε. Άλλωστε, αληθινά προβλήματα είναι οι επιδημίες και οι πόλεμοι. Τα υπόλοιπα είναι απλές δυσκολίες.
Ερ: Οι νέοι της Ευρώπης έχουν τη δυνατότητα έκφρασης και δε δημιουργικής ή αρκούνται πλέον μόνο στο να λαμβάνουν έτοιμες πληροφορίες χωρίς να τις επεξεργάζονται;
Απ: Δεν ξέρω αν μπορούμε να μιλήσουμε τόσο γενικά. Οι νέοι στην Ευρώπη δεν είναι συμπαγές σύνολο: χωρίζονται σε τάξεις και διαφοροποιούνται στο επίπεδο της κουλτούρας. Η προσωπική έκφραση έχει γίνει εύκολη, άρα πρόχειρη: το σύνθημα είναι ΕΚΦΡΑΣΤΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΤΙΠΟΤΑ ΝΑ ΠΕΙΤΕ. Μπορούμε να γυρίσουμε ταινίες με κινητό τηλέφωνο* έχουμε γίνει όλοι φωτογράφοι και μουσικοί. Η μοντέρνα τέχνη είναι για γέλια, εξαιρέσεις υπάρχουν. Από τότε που τα μπλουζ, η σόουλ και το ροκ παραμερίστηκαν από τη ραπ και το χιπ-χοπ, έγινε φανερό πως μουσική η «έκφραση» συρρικνώνεται σε μια αυθόρμητη εξωτερίκευση συναισθημάτων χάνοντας το διανοητικό της υπόβαθρο. Τα γκράφιτι άρχισαν να θεωρούνται εξίσου ενδιαφέροντα με την κλασική ζωγραφική. Όλα οφείλονται στην ισοπέδωση, τον εξισωτισμό που επέβαλε η αγωνιστική ανθρωπολογία που θέλησε να τοποθετήσει στο ίδιο επίπεδο όλους τους πολιτισμούς και που μπέρδεψε την έννοια του πολιτισμού και εκείνη της κουλτούρας. Κοντολογίς, στην Ευρώπη εκφραζόμαστε χωρίς αρκετή σκέψη, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, αξιοποιώντας και τραβώντας στα άκρα την ελευθερία που διαθέτουμε. Όσο για τις πληροφορίες, νομίζω ότι έχουν γίνει μέρος ενός παιχνιδιού. Ο Τρίτος Κόσμος κάνει πολέμους ή παράγει προϊόντα που εξάγει στη Δύση: εμείς παίζουμε παιχνίδια. Έχουμε πολύ ελεύθερο χρόνο, μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής και χαζολογάμε στα social media. Οι άνθρωποι δεν ακούνε ή επεξεργάζονται πληροφορίες, κατασκευάζουν πληροφορίες. Μιλάνε, «εκφράζουν» τη γνώμη τους. Και έχουν γνώμη για όλα. Η ειδημοσύνη, η αυθεντία έχουν πάει περίπατο.
Ερ: Ποιος ο ρόλος της μετάφρασης στη σύγχρονη Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο;
Απ: Υπάρχουν ισχυρές και λιγότερο ισχυρές γλώσσες όπως υπάρχουν μικρές και μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Μερικές είναι εξαγωγικές και άλλες είναι εισαγωγικές όπως η ελληνική: στην Ελλάδα εισάγουμε περισσότερα πολιτιστικά προϊόντα απ’ όσα εξάγουμε. Σε ό,τι αφορά τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο έχουμε μακρύ δρόμο να διανύσουμε. Πράγματι, μεταφράζονται σε πολλές γλώσσες περισσότερα ευρωπαϊκά έργα από ποτέ, αλλά αυτός ο, ας πούμε, πανευρωπαϊσμός αφορά κυρίως τις ελίτ και τη μεσαία τάξη. Όσο μακρύτερα βρίσκεται κανείς από αυτά τα στρώματα τόσο μακρύτερα βρίσκεται κι από την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Οι άνθρωποι που διαβάζουν «λίγο» περιορίζονται στην εθνική τους λογοτεχνία ― είναι πιο προσιτή. Και παρ’ όλα αυτά, η ευρωπαϊκή λογοτεχνία είναι μια τεράστια βιομηχανία.
Ερ: Ποια είναι η θέση της ελληνικής γλώσσας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη;
Απ: Χρειάζεται κρατική πολιτική εξαγωγής ελληνικής κουλτούρας. Οι εξουσίες πρέπει να καταλάβουν ότι ο αυτο-εξωτισμός και το ελληνικό φολκλόρ μάς παγιδεύουν και συχνά μας κάνουν γελοίους. Πρεσβείες και άλλοι θεσμοί ασχολούνται με στείρες ελληνικούρες ή δεν ασχολούνται με τίποτα, είναι αργόσχολοι. Θα μπορούσαμε να φωτίσουμε και να προπαγανδίσουμε τις αρετές της ελληνικής γλώσσας και της λογοτεχνίας ― πράγμα που κάνει αυτόν τον καιρό η καταπληκτική Andrea Macrolongo η οποία ασχολείται με τα αρχαία ελληνικά (το 2016 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «La lingua geniale: 9 ragioni per amare il greco»). Εμείς προτιμάμε τα τουριστικά συνθήματα. Ouzo is kefi. Υποβιβάζουμε τον εαυτό μας σε γραφικότητες και στερεότυπα.
Ερ: Τι εστί η Ευρώπη για εσάς; Τι εστί η Ελλάδα για εσάς;
Απ: Η Ελλάδα, η Ευρώπη, η Γαλλία, οι ΗΠΑ – όλοι αυτοί οι τόποι είναι οι πιο οικείοι για μένα και κινούμαι περίπου όπως κινείται κάποιος στην πατρίδα του. Ωστόσο, έχω συναίσθηση ότι είμαι παντού φιλοξενούμενη εκτός από την Ελλάδα. Προσπαθώ να σέβομαι τις συνήθειες και τα τελετουργικά και να μη γίνομαι η αλλόκοτη ξένη. Σε βάθος χρόνου, επειδή η λογική είναι μία, πολλές συνήθειες και τελετουργικά θα μπορούσαν να εξομοιωθούν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες – όπως, λόγου χάρη, το να κρατάς την πόρτα ανοιχτή για τον επόμενο και μην του τη ρίχνεις στη μούρη. Ή να λες καλημέρα σε αγνώστους πλην όμως χωρίς το βλοσυρό ύφος που έχουν συχνά οι Γάλλοι. (Τέτοια καλημέρα δεν τη θέλω!)
Ερ: Γιατί δεν λειτουργεί η Ευρώπη; ‘Η μήπως λειτουργεί;
Απ: Δημαγωγοί, εθνικιστές, χωρικοί και καταστροφολόγοι, αντί να φέρνουν τους λαούς κοντά, σε μια συναφομοίωση και στη βάση του φεντεραλισμού, τούς φουσκώνουν τα μυαλά με αποσχιστικές ανοησίες και παλιές δόξες. Το Brexit ήταν ένα πολιτικό ατύχημα που πρέπει να αποδοθεί στην ακροσφαλή πολιτική του Ντέιβιντ Κάμερον και στο ότι τα ΜΜΕ δεν ξεσκέπασαν τα ψέματα του Νάιτζελ Φαράτζ, ενός πολιτικού απατεώνα. Δεν υπάρχουν βαθιές αιτίες για τη δυσλειτουργία, μόνο η ανθρώπινη βλακεία και ο ρόλος των βλακωδών ΜΜΕ.
Εικόνες της Αθήνας στις ταινίες: μια κινηματογραφική πόλη σε κίνηση
Ερ: Η Αθήνα θεωρείται από την αρχαιότητα η πρωτεύουσα της Δημοκρατίας και το Στρασβούργο θεωρείται στη πρόσφατη ιστορία η πρωτεύουσα της Ευρώπης. Εντούτοις, υπάρχουν απίστευτες αντιθέσεις στις δύο πόλεις οι οποίες φέρνουν τις δύο συμβολικές και ουσιαστικές ευρωπαϊκές έννοιες σε σύγκρουση. Είστε καλεσμένη συγγραφέας (?crivain en r?sidence) εδώ στο Στρασβούργο στο πλαίσιο του Πανεπιστημιακού προγράμματος « Ecrire l’Europe », οπότε έχετε άποψη και για τις δύο πόλεις αλλά και γενικότερα για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Ποια πόλη- έννοια επηρεάζει ποια; Ποια εκφράζει καλύτερα την Ευρώπη; Ποια εμπνέει και καθορίζει τελικά την Ευρώπη;
Απ: Η Αθήνα είναι μεταιχμιακή πόλη, βαλκανική και συγχρόνως πρωτοποριακή, διχασμένη ταξικά. Αν και μεταμορφώθηκε μέσα από την ευρωπαϊκή επιρροή, έχει στοιχειώδη δομικά προβλήματα, καθώς και προβλήματα που απορρέουν από τις νοοτροπίες της υπανάπτυξης. Οι δημαρχίες δεν έκαναν τίποτα για την Αθήνα κι εμείς οι πολίτες της φερόμαστε αντικοινωνικά. Το Στρασβούργο, από την άλλη πλευρά, είναι πόλη-πρότυπο: η διπλή της ταυτότητα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα* σαν ένα υπόδειγμα συγχωνευμένης ευρωπαϊκότητας, όλα λειτουργούν… Είναι μια πόλη στην οποία μπορείς να δείξεις εμπιστοσύνη. Το λέω συχνά και θα το επαναλάβω: εμείς οι Έλληνες πρέπει να βρούμε κάτι άλλο για το οποίο να είμαστε υπερήφανοι εκτός από το καλό κλίμα. Εξάλλου, όπως έλεγε ο Λουίς Μπουνιουέλ, η βροχή κάνει τα μεγάλα έθνη.
Ερ: Ποια είναι η εικόνα της Αθήνας σήμερα σε Ελλάδα και Ευρώπη στην λογοτεχνία, στον κινηματογράφο και στα ΜΜΕ;
Απ: Νομίζω ότι είναι ενδιαφέρουσα, γιατί είναι «διαφορετική». Αλλά, στα αγγλικά (και στα γαλλικά), “different” ή “special” είναι ένας ευγενικός τρόπος για να πούμε “μειονεκτικός”. Η Αθήνα είναι μια δύσκολη και άδικη πόλη όταν είσαι κάτοικος ― όταν είσαι επισκέπτης είναι “fun city”* νεανική και ξενύχτισσα* έχει sex appeal και ευνοεί τα one night stands.
Ερ: Η Αθήνα είναι μια πόλη φιλική για τους Έλληνες και ξένους λογοτέχνες; Αποτελεί έμπνευση;
Απ: Φαντάζομαι πως είναι. Αποτελεί, αναπόφευκτα, το σκηνικό για πολλά ελληνικά μυθιστορήματα και ταινίες. Για ξένους συγγραφείς δεν ξέρω, νομίζω ότι εμπνέονται περισσότερο από εμβληματικούς τόπους της ενδοχώρας.
Ερ: Αθήνα και αναπηρία, Αθήνα και πρόσφυγες, Αθήνα και άστεγοι; Τι σας ξυπνάνε αυτοί η συνδυασμοί;
Απ: Έχουν πεταχτεί από το παράθυρο πολλά ευρωπαϊκά χρήματα που προορίζονταν για υποδομές, οι οποίες θα διευκόλυναν τους αναπήρους. Είναι χαρακτηριστικό του ελλειμματικού μας πολιτισμού: χώνουμε τους ανάπηρους και τους ηλικιωμένους στο βάθος του σπιτιού… Οι πρόσφυγες, εξαιτίας των πορωδών συνόρων μας, συγχέονται με τους μετανάστες: ακροβατούμε μεταξύ πλήρους αδιαφορίας ή υπερανθρωπιστικής χαλαρότητας από τη μία πλευρά, και στρατοπέδων κράτησης από την άλλη. Έχω πει πολλές φορές, όχι ότι με ακούει κανείς, ότι οι άνθρωποι που περιμένουν στα στρατόπεδα φιλοξενίας πρέπει να μείνουν στην Ελλάδα: πόσοι είναι; 150.000; Ας μείνουν επιτέλους κι ας ζήσουν σαν άνθρωποι μαζί μας. Όποιος δεν θέλει ας βρει τρόπο να γυρίσει στην πατρίδα του. Αυτή η εκκρεμότητα, αυτό το in limbo, είναι απαράδεκτο. Άστεγοι υπάρχουν λιγοστοί* οι περισσότεροι ναρκομανείς και αλκοολικοί προστατεύονται από την οικογένεια. Η οποία συνήθως ευθύνεται για την κατάστασή τους. Έχω ζοφερή εικόνα για την ελληνική οικογένεια: δημιουργεί μαμμόθρεφτα, όχι ενήλικες ανθρώπους.
Εντυπώσεις του Νέου Κόσμου: Ευρωπαϊκή λογοτεχνία και αφηγηματικές προσεγγίσεις της Αμερικής
Ερ: Ποια είναι η εικόνα της Αμερικής στην Ελλάδα και στην Ευρώπη σήμερα (π.χ: ΜΜΕ, λογοτεχνία, κινηματογράφο, στη κοινή γνώμη);
Απ: Η επιλεγόμενη ευρωπαϊκή κρίση μάς έχει απομακρύνει από την αντιαμερικανική μανία. Έχουμε βρει άλλους εχθρούς, εσωτερικούς. Τώρα μας φταίει η Γερμανία με το ηγεμονικό της ύφος. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ανακίνησε, δικαίως, τις αντιαμερικανικές προκαταλήψεις, αλλά ο αντιαμερικανισμός που σχετίζεται με τις προεδρίες είναι συγκυριακός… Η πολιτική παραμένει ξεχωριστό πεδίο: η αμερικανική κουλτούρα, παρά τον κυμαινόμενο αντιαμερικανισμό, συνεχίζει να κυριαρχεί με τα καλά και τα κακά της. Πρόκειται για πολιτισμό με μεγάλη ελκυστικότητα, με κατακτητική δύναμη.
Ερ: Αντιαμερικανισμός και αμερικανισμός: ποιο είναι το καλό και ποιο είναι το κακό;
Απ: Οποιαδήποτε αντίληψη καταδικάζει ή εγκωμιάζει συλλήβδην όλα τα στοιχεία και τις όψεις ενός πολιτισμού είναι απλοϊκή και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολιτικούς σκοπούς.
Ερ: Στην Ελλάδα, ο αντιαμερικανισμός συνεχίζει να υπάρχει η ξυπνάει μόνο κάθε 17 Νοέμβρη;
Απ: Ναι, με μια, κατά η γνώμη μου, ανόητη πορεία στην αμερικανική πρεσβεία. Αμερικάνοι φονιάδες των λαών και τα λοιπά και τα λοιπά. Αναχρονισμοί και υπεραπλουστεύσεις, για να εκτονώνεται το πόπολο και ιδιαίτερα οι φοιτητές. Ποτέ δεν κατάλαβα τι νόημα έχει το «φοιτητικό κίνημα» σε περιβάλλον δημοκρατίας. Ακόμα κι αν μου εξηγήσει κάποιος νομίζω ότι δεν θα καταλάβω.
Λογοτεχνία και Προπαγάνδα στην Ευρώπη: Ιδεολογία και ιντενσιοναλισμός
Ερ: Ποιο είναι το όριο σήμερα μεταξύ προπαγάνδας και επικοινωνία/μάρκετινγκ;
Απ: Μεγάλη συζήτηση. Ας πούμε ότι υπάρχει κακόβουλη και μη κακόβουλη προπαγάνδα. Το να προπαγανδίζεις ένα βιβλίο ή ένα φιλμ δεν μπορεί να βλάψει κανέναν* το πολύ-πολύ να πεισθούν κάποιοι αναγνώστες και θεατές να χάσουν λίγες ώρες από τη ζωή τους. Αλλά αν διαφημίζουμε π.χ. τσιγάρα ή σακχαρούχα αναψυκτικά, βλάπτουμε τη δημόσια υγεία. Όσο για τη λογοτεχνία, μεταφέρει θραύσματα κοσμοθεωρίας, ιδέες* είτε είναι αυτή η πρόθεση του συγγραφέα είτε όχι. «Ανοιχτά» βιβλία είναι εκείνα που μπορούν να διαβαστούν με διαφορετικούς τρόπους, που δεν είναι δηλαδή μονοσήμαντα: η σαφήνεια των «μηνυμάτων» αποτελεί συνήθως λογοτεχνικό μειονέκτημα.
Ερ: Δεδομένου ότι τα φαινόμενα λαϊκισμού πληθαίνουν, ποιος είναι ο ρόλος της προπαγάνδας σε Ελλάδα και Ευρώπη;
Απ: Πάντοτε υπήρχε λαϊκισμός – τώρα έχει αποκτήσει όνομα και οι κοινωνίες μπορούν να τον αναγνωρίζουν. Υπάρχει προπαγάνδα και αντιπροπαγάνδα. Και όπως λέγαμε νωρίτερα, καθώς όλοι έγιναν καλλιτέχνες, δημιουργοί και τα λοιπά, έγιναν και ειδήμονες και προπαγανδιστές μέσω των ηλεκτρονικών κοινωνικών μέσων. Ο λαϊκισμός, το λέει η λέξη, είναι ένας λόγος (discours) που ταιριάζει στις μάζες και έχει απήχηση* είναι λόγος κολακευτικός που αφαιρεί την ατομική ευθύνη και την επιρρίπτει σε σκοτεινές δυνάμεις. Δεν πρόκειται να απαλλαγούμε από αυτόν. Εξαρτάται από τον καθένα μας σε ποιον και σε τι θα έχουμε εμπιστοσύνη και πώς θα ξεχωρίζουμε την αλήθεια από το ψέμα. Εχθρός του λαϊκισμού είναι η ατομικότητα, η αγωγή και αρετή του πολίτη ο οποίος δεν ακολουθεί την αγέλη.
Ερ: Η σύγχρονη λογοτεχνία μπορεί να θεωρηθεί αντίδοτο στη προπαγάνδα και τον λαϊκισμό ή είναι μέρος αυτών;
Απ: Φυσικά υπάρχει λαϊκιστική λογοτεχνία: ο πειρασμός του λαϊκισμού είναι ακαταμάχητος. Αλλά τέτοια λογοτεχνία δεν αντέχει στον χρόνο, είναι προϊόν συγκυρίας. Σε δύσκολους καιρούς οι άνθρωποι αναζητούν εύκολες αναγνώσεις. Και κατά κάποιον τρόπο, όλες οι εποχές είναι δύσκολες.
Οράματα Ιστορίας στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο και λογοτεχνία: Μύθοι, ήρωες και ταυτότητες
Ερ: Ποιοι είναι οι σύγχρονοι ήρωες σήμερα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα;
Απ: Κάθε κοινωνικός θύλακας έχει τους ήρωές του. Δεν μοιραζόμαστε όλοι τα ίδια πρότυπα. Πάντως, γενικά μιλώντας, η εποχή αυτή δεν ευνοεί τους ήρωες, πράγμα που καταδεικνύει κάποια ωρίμανση της κοινωνίας. Η ηρωοποίηση είναι παραπροϊόν αυταρχικών κοινωνιών- ή παιδαριώδους στάσης μέσα στον κόσμο.
Ερ: ΜΜΕ και Μύθοι. Ποια είναι η τοποθέτησή σας για τη σχέση των δύο όρων και την επίδραση τους στη ζωή του Ευρωπαίου πολίτη;
Απ: Κάποτε επικρίναμε τις ΗΠΑ για τα trash κανάλια και στη συνέχεια πέσαμε πολύ χαμηλά με ευρωπαϊκά ριάλιτι σόου και με τις εξομολογήσεις εφήμερων μικροδιασημοτήτων σε bling-bling σκηνικό. Μας αρέσουν τα ΜΜΕ όπως είναι, μας αρέσουν και οι μύθοι. Στη Γαλλία, περιφρονούσαμε τα junk food και αποκτήσαμε ήδη από το 1980 γαλλικά ταχυφαγεία, τα Quick. Περιφρονούσαμε τις εκπομπές τύπου Jerry Springer και αποκτήσαμε τα Loft Story και μια σειρά χαζο-πρωινάδικα. Μόνοι μας τα φτιάξαμε και τα απολαμβάνουμε. Αν δεν τα απολαμβάναμε θα ξέφτιζαν και θα ξεχνιούνταν. O Cyril Hanouna έχει τη μεγαλύτερη ακροαματικότητα από κάθε άλλον παρουσιαστή και τον θαυμάζει, λέει η Μπριζίτ Μακρόν. Περίμενα να έχει καλύτερο γούστο η κ. Μακρόν.
Ερ: Ποια είναι η γνώμη σας για το «politainment»; Τι διάσταση παίρνει στη ζωή των ανθρώπων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη;
Απ: Κάθε τόσο ακούμε μια καινούργια buzz word. Όλα άλλαξαν στα ΜΜΕ από τότε που οι ειδήσεις άρχισαν να διαχέονται σε όλο το πρόγραμμά τους. Παλιότερα οι άνθρωποι περίμεναν να ακούσουν τα νέα από κάποιον που εμπιστεύονταν μια συγκεκριμένη ώρα του 24ώρου – θυμάμαι ότι οι θείοι μου στην Αμερική περίμεναν τη βραδινή εκπομπή του David Cronkite…Kι έπειτα, όλο το 24ωρο άρχισαν να ακούγονται ειδήσεις, σχολιασμός ειδήσεων, αμπελοφιλοσοφίες, αστειάκια μαζί με life-style -infotainment… Οι πολλές πληροφορίες ισοδυναμούν με ανεπαρκείς πληροφορίες στις οποίες προστίθενται φήμες, κουτσομπολιά, fake news και τα τοιαύτα.
ΑΠΟ ΤΟ ΑΠΕ
