Του Μελέτη Ρεντούμη
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά από αρκετές εβδομάδες διαβουλεύσεων και επίσημων συνεδριάσεων, είτε στο Eurogroup είτε στην Σύνοδο Κορυφής, φαίνεται να ξυπνά από τον λήθαργο και αποφασίζει να δράσει με όρους στήριξης και αλληλεγγύης προς τα κράτη μέλη, με στόχο την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.
Είναι γεγονός ότι τα χρονικά περιθώρια είχαν στενέψει ασφυκτικά για την Ένωση και την οικονομία της ευρωζώνης, καθώς η ύφεση που έχει ήδη ξεκινήσει, ενδέχεται να προκαλέσει συνέπειες με σημαντική αύξηση του δημοσιονομικού χρέους και μάλιστα χωρίς την απαραίτητη στήριξη των επενδύσεων.
Η αναβίωση του γαλλογερμανικού άξονα, ήταν και είναι για τους περισσότερους που γνωρίζουν τα τεκταινόμενα στην ΕΕ, η λύση που απαιτείται, ώστε να υπάρξει αφενός η πολιτική βούληση και αφετέρου η οικονομική δυναμική για να περάσει αναλλοίωτο και χωρίς παρερμηνείες το μήνυμα της συνολικής στήριξης της Ένωσης.
Έτσι λοιπόν, μετά από μία συνάντηση κορυφής ανάμεσα στον Πρόεδρο Μακρόν της Γαλλίας και την καγκελάριο Μέρκελ της Γερμανίας, αποφασίστηκε να προταθεί στην Επιτροπή, η δημιουργία ενός ταμείου ανάκαμψης της Ένωσης με 500 δις ευρώ κεφάλαια, τα οποία θα λειτουργούν με την λογική της επιχορήγησης προς τα κράτη μέλη και όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, δεν θα αποτελούν δάνεια, τουλάχιστον στην μορφή που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα και δεν θα είναι προϋπόθεση, ώστε ένα κράτος μέλος που έχει ανάγκη στήριξης, να ενταχθεί σε Μνημόνιο όπως στο παρελθόν.
Πρακτικά, αυτό που προτείνεται είναι τα κονδύλια αυτά να προκύψουν κατά ένα μέρος από τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό, που ούτως ή άλλως είναι υπό διαμόρφωση, αλλά και με βάση νέα εργαλεία, όπως η κοινή έκδοση χρέους, με στόχο να μπορεί έτσι να χρηματοδοτηθούν τα κράτη μέλη από τις διεθνείς αγορές με την εγγύηση φερεγγυότητας του Ταμείου.
Μπορεί να μην αναφέρεται η έκδοση ευρωομολόγων ως η απόλυτη αμοιβαιοποίηση χρέους, αλλά σίγουρα είναι μία σημαντική προοπτική που συνδυάζει σημαντική και εμπροσθοβαρή χρηματοδότηση, εγγύηση από ευρωπαϊκό ταμείο, αλλά και εμπλοκή των διεθνών αγορών, που θα αποτιμήσουν ορθολογικά το όλο εγχείρημα και θα δανείσουν με πολύ προνομιακούς όρους τη νέα ευρωπαϊκή προσπάθεια, ενώ δίνεται σε όλους το μήνυμα ότι η Ένωση κινείται ως ένα ενιαίο σύνολο και όχι με την μορφή επιλεκτικής στήριξης διαφόρων κρατών μελών ή μέσω διμερών διακρατικών συμφωνιών.
Επίσης είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι ενδέχεται να αλλάξουν και τα κριτήρια χορήγησης των κονδυλίων, καθώς το βασικό κριτήριο μέχρι τώρα ήταν το μέγεθος του ΑΕΠ, κάτι που είδαμε στα προγράμματα στήριξης της απασχόλησης με το πρόγραμμα SURE.
Πλέον είναι πολύ πιθανό, το κριτήριο επιλεξιμότητας να συνδυαστεί με τον τρόπο και την ένταση που έχει πληγεί κάθε κράτος μέλος από την κρίση της πανδημίας, προσμετρώντας τόσο την ύφεση ως ποσοστό του ΑΕΠ, τον δείκτη ανεργίας, πιθανό αποπληθωρισμό, καθώς και δημοσιονομικά πλεονάσματα, ώστε να έχουν την δυνατότητα τα κράτη μέλη να διεκδικήσουν παραπάνω κονδύλια.
Εν κατακλείδι, με βάση τον συγκεκριμένο αλγόριθμο αν τελικά προκριθεί, η Ελλάδα βγαίνει σίγουρα ενισχυμένη, καθώς θα μπορεί να λάβει ποσά άνω των 10 δις ευρώ, τα οποία θα μπορεί να διοχετεύσει, όπως αναφέρει η λογική του Ταμείου, σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για την ταχεία ανάκαμψη της οικονομίας, με στόχο την ενίσχυση της ζήτησης, της ρευστότητας, αλλά και της απασχόλησης στην οικονομία, προστατεύοντας την κοινωνική συνοχή.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός