Toυ Γ. Αγγέλη
Ο κ. Χ. αρέσκεται να με ξαφνιάζει. Αλλά επειδή τον ξέρω πια καλά… δεν ξαφνιάζομαι, αλλά κάνω πως ξαφνιάζομαι για να έχει κι αυτός τη σχετική ικανοποίηση. Χτυπάει το τηλέφωνο και αφού με ρωτάει «πως πάει» με… πληροφορεί πως είναι στη γειτονιά.
Αυτό σημαίνει ότι εγώ απαντάω «Α! Τι ωραία γιατί δεν ανεβαίνεις να τα πούμε στο γραφείο μιας και είσαι τόσο κοντά; Αν έχεις βέβαια χρόνο…». Εκείνος απαντάει «με μεγάλη μου ευχαρίστηση», εγώ παραγγέλλω τον καφέ του και σε λίγο ό, τι κι αν κάνω έχει ανασταλεί για ένα δίωρο – τρίωρο…
Όχι ότι μου βγαίνει σε κακό, κάθε συζήτηση μαζί του είναι πάντα χρήσιμη, αλλά με βγάζει από το πρόγραμμα της δουλειάς κι αυτό δεν είναι πάντα χωρίς συνέπειες για μένα. Κάπως έτσι έγινε και χθες.
Ο καφές έφτασε δύο – τρία λεπτά από τη στιγμή που κάθισε στην πολυθρόνα στο γραφείο μου και η κουβέντα είναι… στο πουθενά. Δηλαδή μου εκφράζει τη δυσφορία του για τον τελευταίο κύκλο επεισοδίων της γνωστής σειράς “Casa del Papel” του οποίου ήταν ένθερμος οπαδός στον πρώτο κύκλο. Μετά από λίγο βέβαια η συζήτηση γυρίζει εκεί που ήθελε, στον πληθωρισμό και στη φανερή πλέον αντιπάθειά του για την κα Λαγκάρντ.
Πάνω στο γραφείο μου ήταν τα ρέστα από τους καφέδες, δύο κέρματα των δύο ευρώ, γερμανικής κοπής. Έπεσε πάνω τους το μάτι του και σχολίασε.
«Κανείς τους δεν μιλάει βέβαια για τις εξελίξεις στην συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ, για την υποτίμησή του, για τις συνέπειες που αυτό έχει για τις οικονομίες με μεγάλη εξάρτηση από τις εκτός Ευρώπης εισαγωγές. Όλοι κόπτονται ότι από τον Ιανουάριο ο πληθωρισμός θα πέσει και πρώτα απ’ όλα στη Γερμανία. Και πάνω σ’ αυτό στήνουν το ιδεολόγημα της παροδικότητας… και όχι μόνο αυτό, μας παραμυθιάζουν για την εκρηκτική ανάκαμψη της Ευρωζώνης…», είπε σχεδόν θυμωμένα.
Θεώρησα σκόπιμο να του εξηγήσω ότι κάποια ιδέα έχουμε και εμείς οι… άλλοι, για να ξεφουντώσει λιγάκι.
«Κοίταξε, όλοι ξέρουμε ότι η απόσυρση του base effect από τις παρεμβάσεις στον ΦΠΑ στη Γερμανία θα πρέπει να φανούν Γενάρη – Φλεβάρη. Ο ΔΤΚ θα πρέπει να καταγράψει μια μείωση που αφορά το γεγονός αυτό.
Αν υπολογίσει κανείς ότι Δεκέμβρη του 2020 ο ΔΤΚ, λόγω των όσων είχαν προηγηθεί ήταν στο – 0,7% και τον Ιανουάριο του 2021 είχε ανέβει στο 1,6%, αυτή η αύξηση από το – 0,7% στο + 1,6%, είναι 2,3 μονάδες και θα συμπιέσει ανάλογα – σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες – το +6% που ήταν ο ΔΤΚ τον Νοέμβριο φέτος. Πού θα τον πάει; Κάπου γύρω στο +4% μόνο από τον παράγοντα αυτό…
Και αυτό αναμφίβολα – γιατί για τη Γερμανία μιλάμε – αναλογικά θα συμπιέσει και τον ευρωπαϊκό δείκτη… Άρα έτσι κι αλλιώς θα φανεί ότι ξαφνικά πέφτει πολύ απότομα.
Τώρα όσο για την ανάκαμψη, δίκιο έχεις, το τραίνο έχει αρχίσει ήδη από το δ’ τρίμηνο να λαχανιάζει… Ίσως δούμε άσχημα νούμερα τέταρτο τρίμηνο του 2021 και πρώτο του 2022», παρατήρησα και περίμενα την αντίδρασή του.
Μεσολάβησε μια μικρή σιωπή. «Τα νούμερα που αναφέρεις, έτσι νομίζω και ‘γω ότι είναι. Αλλά το θέμα είναι πως σε μία εντελώς εφάπαξ πτώση του πληθωρισμού για τεχνικούς λόγους στηρίζουν ένα ιδεολόγημα εξωφρενικό…
Τι θα συμβεί και αν πέσει λόγω base effect o ΔΤΚ τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο; Το ψωμί, το κρέας, το φυσικό αέριο, οι μεταφορές, τα λιπάσματα που θα χρειαστούν για να ξαναέχουμε σιτάρια το 2022 – 2023, θα μειωθούν οι τιμές τους; Ή θα αυξηθούν και πάλι τον Ιανουάριο; Και θα συνεχίσουν και τους μήνες που θα ακολουθήσουν; Προφανώς και θα συνεχίσουν να αυξάνονται γιατί καμία από τις αιτίες που έχουν προκαλέσει τον πληθωρισμό αυτό δεν έχει εξαντληθεί… Το αντίθετο μάλιστα», σχολίασε αυτή τη φορά με λιγότερη ένταση από πριν.
Πριν προλάβω να σχολιάσω συμφωνώντας με τα λεγόμενά του, άνοιξε το τελευταίο «θέμα» που είχε στο μυαλό του από την αρχή:
«Κοίταξε αυτά με εκνευρίζουν γιατί είναι ψέματα που ευτυχώς ο Πάουελ με την σιγουριά της επανεκλογής του είχε το θάρρος να πει ότι “ήταν λάθος εκτίμηση, αλλάζω κατεύθυνση”. Αν και το βλέπω πολύ δύσκολο να περάσει από τα λόγια στα έργα με το παγκόσμιο χρέος να είναι εκεί που είναι…
Το άλλο μεγάλο ψέμα όμως που πρέπει να απαντηθεί είναι το παραμύθι της ανάκαμψης. Μετά την μεγάλη κάμψη που προηγήθηκε το 2020, θα έχουμε λέει μεγάλη ανάκαμψη όπως το 1920, στις ΗΠΑ μετά την πανδημία. Αυτό είναι, είτε άγνοια, είτε συγγνωστή στρέβλωση της ιστορίας.
Στην μεγάλη κάμψη της οικονομίας το 1920 πράγματι ακολούθησε το 1921, ένα αιώνα ακριβώς πριν από τώρα, μια ανάκαμψη διαρκείας. Αλλά είχε μεσολαβήσει κάτι που τώρα, παρ’ ότι το είχαν σχεδιάσει να γίνει, δεν έχουν τολμήσει να το κάνουν…».
Ομολογώντας την άγνοιά μου τον ρώτησα τι εννοεί.
Με κοίταξε παράξενα και αναρωτήθηκε «Τι δεν καταλαβαίνεις; Εσύ δεν είχες σχολιάσει την πρώτη μεγάλη συνέντευξη του Ντράγκι μετά την ΕΚΤ και πριν γίνει πρωθυπουργός στην Ιταλία, που έλεγε λίγο πολύ, ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να στηρίξουν τις οικονομίες τους στην πανδημία, αλλά διακρίνοντας ανάμεσα σε ότι έχει τις προϋποθέσεις επιβίωσης και σ’ αυτές (δηλαδή τις επιχειρήσεις) που δεν είναι πλέον ανταγωνιστικές και πρέπει να τις αφήσουν να κλείσουν, για να ακολουθήσει μια μακρά περίοδος οικονομικής ανάπτυξης; Δεν φαντάζομαι να το ξέχασες, γιατί είχες βασίσει σ’ αυτό – το ότι θα συμβεί δηλαδή – την πρόβλεψη ότι έρχεται νέο κύμα μεγάλης ανεργίας μετά την πανδημία… που όμως δεν έχει έρθει ακόμα».
«Ναι και εκτός από τον Ντράγκι υπήρξε και μία μελέτη της BIS, αυτή κυρίως με έκανε να το προσέξω. Αλλά και πάλι δεν καταλαβαίνω που το πας…», είπα, ξαφνιασμένος αυτή τη φορά για τα καλά.
Γέλασε καλόκαρδα και συνέχισε. «Φίλε μου το 1920 ένα αιώνα πριν από σήμερα, καταστράφηκε ένα πολύ μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας που δεν κατάφερε από μόνο του να επιζήσει… Ο “ζωτικός χώρος” που δημιουργήθηκε και καλύφθηκε από τα πλέον παραγωγικά κομμάτια της οικονομίας ήταν το εφαλτήριο της βίαιης ανάκαμψης που κράτησε σχεδόν μία δεκαετία, δημιουργώντας βέβαια φούσκες που μας πήγαν κατευθείαν στο κραχ του 1929.
Αυτή τη “δημιουργική καταστροφή” του 1920 θέλανε να την κάνουν και τώρα, εφαρμόζοντας μέτρα στήριξης μόνο στα παραγωγικά ανταγωνιστικά κομμάτια της οικονομίας, οδηγώντας τις επιχειρήσεις “ζόμπι” σε φυσικό και γρήγορο θάνατο…
Το είδες αυτό πουθενά να συμβαίνει; Το αντίθετο έγινε, το “τζάμπα χρήμα” των κεντρικών τραπεζών όχι μόνο τις έχει κρατήσει ζωντανές, αλλά έχει πολλαπλασιάσει τα εταιρικά “ζόμπι”… Ακόμα και ο φίλος μας ο Ντράγκι που το προανήγγειλε σαν γενική γραμμή οικονομικής πολιτικής, όταν πήγε στην Ιταλία για να το εφαρμόσει υποχρεώθηκε να κάνει πίσω… Καμία σχέση λοιπόν με το 1921 το 2021 και η… ανάκαμψη.
Είναι ένα συνειδητό ψέμα όταν ακούγεται από φορείς της διεθνούς οικονομικής πολιτικής που θέλουν να λένε ότι έχουν συνείδηση της ιστορικής ευθύνης τους και μας “εμβολιάζουν” με δόσεις ανάκαμψης και “παροδικότητας” του πληθωρισμού… Αυτή η ανοσία ή καλύτερα ανοησία, κρατάει λιγότερο και από τα εμβόλια που κάνουμε… ».