Του Γιώργου Βεργόπουλου
Σε γενικές γραμμές έχουν ήδη κατατεθεί τέσσερα διαφορετικά σχέδια για την προοπτική της ΕΕ.
Η ακροδεξιά (κυβερνώσα σε 4 κράτη –μέλη) θέλει λιγότερη Ευρώπη και πολύ πιο κλειστή και αυταρχική Ευρώπη.
Η επίσημη δεξιά θέλει περισσότερο συντονισμό στην άμυνα και την πολιτική για την μετανάστευση. Μόνον εκεί, για την οικονομία και την κοινωνία υπερασπίζεται πεισματικά τις ίδιες αδιέξοδες πολιτικές με σήμερα.
Ο Μακρόν με το προχθεσινό κείμενο του άνοιξε τα πάντα. Κοινή άμυνα, κοινή μεταναστευτική πολιτική, προστασία εξωτερικών συνόρων, κοινωνική ασπίδα και ελάχιστο μισθό, μέτωπο κατά του εθνικισμού, περιβάλλον, στρατηγικές βιομηχανίες σε ευρωπαϊκή κλίμακα, Ευρωπαϊκή Συνδιάσκεψη για αναθεώρηση των Συνθηκών. Άλλα με συντηρητικό και άλλα με προοδευτικό πρόσημο.
Η αριστερά, οι πράσινοι, μέρος τουλάχιστον των σοσιαλιστών θέτουν τα ζητήματα του ισχυρού κοινωνικού πυλώνα, της κοινωνικής και διακρατικής αλληλεγγύης, της αντίθεσης στον νεοφιλελευθερισμό και της προοδευτικής αναπτυξιακής στρατηγικής, της δημοκρατικής λειτουργίας της ΕΕ, του περιβάλλοντος, των ανοιχτών κοινωνιών ενάντια στην άνοδο της ακροδεξιάς και του ρατσισμού.
Ναι αλλά τι απ’ όλα θα γίνει;
Η εποχή που μας αρκούσε «να λέμε τα δικά μας», ένα είδος εποχής της αθωότητας για την ευρωπαϊκή αριστερά, έχει πια περάσει. Είδαμε, ζήσαμε στο πετσί μας τις αρνητικές συνέπειες του να κερδίζουν οι άλλοι, ξεκινώντας από την στρατηγική ήττα που ήταν το Μάαστριχτ και το Άμστερνταμ. Η έλλειψη αλληλεγγύης και πραγματικών πολιτικών ευρωπαϊκής συνοχής που αντιμετωπίσαμε μέσα στην κρίση είχε τις ρίζες στο πως γράφτηκαν οι Συνθήκες και οικοδομήθηκαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.
Άμεσο ζητούμενο είναι η επόμενη φάση για την ΕΕ, που αντικειμενικά ξεκινάει μετά τις Ευρωεκλογές, να θεμελιωθεί σε διαφορετική, όχι νεοφιλελεύθερη και προφανώς όχι ακροδεξιά κατεύθυνση. Που εξαρτάται από το ποια πλειοψηφία θα διαμορφωθεί και σε επίπεδο κυβερνήσεων και στο Ευρωκοινοβούλιο.
Οι Ευρωεκλογές δεν είναι ένα μεγάλο γκάλοπ πριν τις βουλευτικές. Ψηφίζουμε για την Ευρώπη μέσα σε μια δύσκολη συγκυρία. Κι αφού ψηφίσουμε, αυτοί που θα εκλεγούν θα πάρουν σημαντικές αποφάσεις.
Αν δεν διαμορφωθεί καμιά, αν ως μόνο εφικτό αποδειχθούν οι τακτικοί συμβιβασμοί που διατηρούν το σημερινό status quo, ο Σαλβίνι θα αποκτήσει μεγάλη παρέα. Η απογοήτευση, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η νέα φτώχεια, η έλλειψη προοπτικής και ο συλλογικός φόβος των ευρωπαϊκών κοινωνιών μπροστά στην περιθωριοποίηση της Ευρώπης στον κόσμο ωθούν την ακροδεξιά στην εξουσία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα έδωσε ένα διαφορετικό υπόδειγμα. Αλλά το κατόρθωσε επειδή έβαλε δημόσια στόχο την κυβερνώσα αριστερά. Αν είχε αποφασίσει ότι ο ρόλος του είναι μια μεγάλη δύναμη διαμαρτυρίας, θα είχε μείνει μια όχι-και–τόσο-μεγάλη δύναμη. Ακριβώς το ίδιο ισχύει στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη και στην ΕΕ σαν σύνολο.
Το πραγματικό επιχείρημα της δεξιάς μπροστά στις Ευρωεκλογές είναι η αποδοχή της παραίτησης, ότι δεν γίνεται τίποτα για την Ευρώπη πέρα από την σημερινή μιζέρια με λίγο περισσότερο στρατό στα σύνορα. Στην Ελλάδα η ΝΔ το έχει τερματίσει, ειρωνεύεται ανοιχτά όποιον μιλάει για μια άλλη Ευρώπη. Δεν έχουν ακόμη αντιληφθεί στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη ότι η πολιτική μιζέρια και η έλλειψη οράματος τους θα τους κάνει εκλογικά ομήρους της ακροδεξιάς. Ας μην πέφτουν από τα σύννεφα το βράδυ της 26ης Μαϊου, μόνοι τους έβγαλαν τα μάτια τους.
Το επιχείρημα της αριστεράς μπροστά στις Ευρωεκλογές είναι ότι όλα θα αλλάξουν στην Ευρώπη, ακριβώς επειδή η σημερινή κατάσταση της είναι μη βιώσιμη. Το ερώτημα δεν είναι καν αν θα αλλάξουν όλα. Το ερώτημα είναι προς τα πού θα αλλάξουν.
Η αριστερή και προοδευτική πλειοψηφία στην Κομισιόν και στο Ευρωκοινοβούλιο δεν είναι άμεσα εφικτή. Είναι όμως ήδη δεδομένο ότι ούτε συντηρητική πλειοψηφία θα διαμορφωθεί. Ενώ με τον ακραίο Βέμπερ επικεφαλής της παραδοσιακής δεξιάς δεν είναι εύκολη η αναβίωση της σύγκλισης δεξιάς – σοσιαλιστών στη νεοφιλελεύθερη συναίνεση.
Είναι λοιπόν απόλυτα εφικτός ένας ισχυρός αριστερός και προοδευτικός πόλος στην Ευρώπη ο οποίος θα έχει μια αποτελεσματική πολιτική πλειοψηφικών συμμαχιών με κόμματα και κυβερνήσεις του «ενδιάμεσου χώρου». Λιγότερα από ότι θα θέλαμε, πολύ περισσότερα όμως απ’ ότι είχαμε εδώ και δεκαετίες στην Ευρώπη.
ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ