Όρια στην υποκατάσταση

Του Ιωάννη Δαμίγου

Καλές οι δωρεές, καλή η αλληλεγγύη, καλές οι όλες προσπάθειες συνεισφοράς, μα είναι τόσο λειψές στο γενικό σύνολο, που αποτελούν απομονωμένες και ημιτελείς πράξεις, ως σταγόνα στον ωκεανό των πολλών και διαφόρων αναγκών. Για παράδειγμα η πρόσφατη δωρεά ασθενοφόρου “Δημητρίου και Αθηνάς Παπαχρήστου” στο νοσοκομείο Μεσολογγίου. Πως θα αποδώσει αυτή η προσφορά όταν πολύ πιθανό να υπάρχουν άλλες και σοβαρές προτεραιότητες ανάγκης, ακόμη και λειτουργίας του ίδιου του νοσοκομείου! Θέλω να υπογραμμίσω πως είναι από δύσκολο έως αδύνατο να γνωρίζει κάποιος αυτές τις ζωτικές ανάγκες, πέρα από το “υπεύθυνο” κράτος μέσω των αρμοδίων καλής λειτουργίας του νοσοκομείου. Την στιγμή που πιθανόν να στερείται χειρουργών ιατρών ή άλλων ειδικοτήτων, τι να προσφέρει ένα ασθενοφόρο, με ανειδίκευτο οδηγό και χωρίς τους εκπαιδευμένους συνοδούς υποστήριξης, για παράδειγμα. Η πρόθεση της δωρεάς σπουδαία και άξια επαίνου, η αποτελεσματικότητά της όμως ζητούμενο.

Πρέπει να θέτουμε μόνοι μας τα όρια της υποκατάστασης τυχόν της κρατικής μέριμνας, που αφορά αποκλειστικά έργο της κυβέρνησης, που αν δεν ανταποκρίνεται σε αυτό, τότε αλλάζουμε την κυβέρνηση. Αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη προσφορά δωρεάς της κοινωνίας για την κοινωνία!

Κάθε λίγο, με όλη αυτή την κρατική ανικανότητα να ανταποκριθεί, καλούμαστε να συνδράμουμε με κάθε λογής προσφορά, τους πλημμυροπαθείς, τους πυρόπληκτους, τους πεινασμένους και λογής αδύναμους και σε έκτακτη ανάγκη πληθυσμούς. Παρόλη την δύσκολη οικονομική κατάσταση, αυτοί που μπορούν και δεν μπορούν, προσφέρουν με φιλότιμες και συγκινητικές προσπάθειες και με το παραπάνω, ως πότε όμως θα υποκαθιστούν το κρατικές υποχρεώσεις. Όταν αυτό επιδίδεται σε αρπαχτές, σε φοροεπιδρομές, σε κραυγαλέα και προκλητική διασπάθιση δημοσίου χρήματος, πολύ φοβάμαι πως έχει αποποιηθεί των ευθυνών του και τις έχει μεταθέσει στο συναίσθημα της αλληλεγγύης της κοινωνίας. 

Ας έχουν άπαντες υπόψη τους, πως σαφώς οι ανάγκες των πολλών και αδύναμων θα πολλαπλασιαστούν, λόγω των γνωστών δυσμενών οικονομικών καταστάσεων, αλλά και λόγο του χειμώνα με τα αυξημένα έξοδα. Πως η αλληλεγγύη θα υποχωρήσει, καθώς θα δυσκολεύεται ο καθείς να συνεισφέρει ακόμη και τα ελάχιστα. 

Ή θα αναγκαστεί να αφυπνιστεί εξ ανάγκης ή εάν δεν αλλάξει θα έχει την ανάγκη των όλο και λιγότερων αλληλέγγυων. Τα όρια της υποκατάστασης του κράτους συνεχώς θα στενεύουν εωσότου εκλείψουν. Αυτό λοιπόν που απομένει είναι πως ή θα βάλουμε τα όρια απαιτώντας την αντιμετώπιση ευθύνης του κράτους ή θα έχουμε την ατυχία του Δημήτρη, της κυρίας Αθηνάς, που έχασε την ζωή του, εξαιτίας του αδιάφορου για τον πολίτη, κράτους. Γνωρίζω πως βρίσκεται σε εξέλιξη έρανος για την συγκέντρωση χρημάτων προς αγορά ασθενοφόρου για την πολύπαθη Γάζα. Η Γάζα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση και είναι λογικό να προσφέρεται μέσω εράνου ασθενοφόρο, εδώ άραγε μήπως βρισκόμαστε σε πόλεμο και το αγνοώ; Το σημειώνω για να καταδείξω και να συγκρίνω καταστάσεις. Όρια στην αδύνατη ούτως ή άλλως προσπάθεια υποκατάστασης του κράτους. 

Θα το γράψω σκληρά, ωστόσο και αληθινά: Ως πότε θα προσβλέπουν στην αλληλεγγύη οι σε ανάγκη και ως πότε θα καλύπτεται όπως όπως το κράτος από αυτήν; Και πριν δεχθώ την αναμενόμενη επίθεση αλληλέγγυων, να εξηγήσω. Ναι, αλληλεγγύη στην έκτακτη ανάγκη, μα όχι στην καθημερινά τακτική πλέον ανάγκη, του υπαίτιου και ανεύθυνου κράτους και των ανεύθυνων πολιτών του, κάθε τόσο.