Του Νίκου Λακόπουλου
Στις 3, ξημερώματα 4 Μαρτίου, το 2008, βράδυ στην Αθήνα το χιόνι του Φεβρουαρίου είχε λιώσει και μια ξαφνική λιακάδα, σα να προσπέρασε την Άνοιξη και μπήκαμε ξαφνικά στο καλοκαίρι. Ένα μικρό αριστερό κόμμα που αγωνιζόταν να μπει στη Βουλή, πιάνοντας το όριο του 3% την περασμένη Κυριακή εμφάνισε στις δημοσκοπήσεις το εκπληκτικό ποσοστό 18,4%.
Tριάντα χρόνια μετά την «Αλλαγή» η πολιτική ζωή εμφάνιζε εκφυλιστικά φαινόμενα που οδήγησαν τους πολίτες στην απάθεια. Οι δυο μεγάλοι ηγέτες που δημιούργησαν το νέο πολιτικό σύστημα της πιο μακρόχρονης ελληνικής αβασίλευτης δημοκρατίας είχαν πεθάνει. Η Μεγάλη Σοβιετική Ένωση δεν υπάρχει πιά. Τα Χριστούγεννα του 1989 ο ισόβιος γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρουμανίας, Νικολάι Τσαουσέσκου και η γυναίκα του Έλενα ύστερα από λαϊκή εξέγερση έχουν συλληφθεί. Το λαϊκό δικαστήριο αποφάσισε ομόφωνα την ποινή του θανάτου. Ένα απόσπασμα από τρεις εκτελεστές πυροβόλησε τον δικτάτορα και την γυναίκα του τριάντα φορές. «Θάνατος στους προδότες. Η ιστορία θα μας δικαιώσει» φώναξε ο Τσαουσέσκου και έψαλλε την κομμουνιστική «Διεθνή».
Στο Πολυκλαδικό Λύκειο Αμπελοκήπων στην Αθήνα, ο πρόεδρος του 15μελούς μπαίνει στο γραφείο των καθηγητών. Έχει ένα τσουλούφι, φαβορίτα ροκαμπίλι, αλλά μιλάει σαν …αντάρτης του ΕΛΑΣ. Κρατάει στα χέρια του το χαρτί με τα αιτήματα.
– «Το νομοσχέδιο δεν θα περάσει».
Ο Αλέξης Τσίπρας αργότερα θα περιγράψει με καμάρι πίσω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού σχεδιάστηκε η κατάληψη του 10ου Λυκείου Αθηνών για λογαριασμό του νέου λαϊκού κινήματος. Οι παλιοί συμμαθητές του τον θυμούνται εν μέσω κατάληψης με τον Αστερίξ διάπλατα ανοιχτό, θα γράψει η Μαρίλη Μαργωμένου στην εφημερίδα Καθημερινή. Ένας παλιός του καθοδηγητής στη ΚΝΕ, -θα μου φέρει και μια φωτογραφία του της εποχής- λέει πως ήταν γοητευτικό παιδί. Θα τον έλεγε και «γόη». «Ότι του λέγαμε, το έκανε!»
- “Μάλλον, Πρόεδρε, δεν αρέσουμε πιά” θα πει στον Ανδρέα η Μελίνα Μερκούρη θαυμάζοντας την ραχοκοκκαλιά της σε μια ακτινογραφία. Θα συνεχίσει να καπνίζει -κυριολεκτικά- έως θανάτου. Οι βουδιστές είναι πανευτυχείς που βρέθηκε ο νέος Δαλάϊ Λάμα.
Το καλοκαίρι του 1991 ο Γκορμπατσώφ βρίσκεται στο εξοχικό του στην Κριμαία όταν τον συλλαμβάνουν και τον θέτουν σε κατ΄οίκον περιορισμό.Η Αθήνα έχει κατακλυσθεί από ανατοπικούς πρόσφυγες. Είναι η εποχή που επιστρέφει στη Γη ο αστροναύτης Σεργκέκι Κρικάλεφ. Είχε φύγει όταν υπήρχε η Σοβιετική Ένωση. Συναντάει μια ταπεινωμένη, πεινασμένη Ρωσία.
Ο νεόνυμφος εβδομηντάρης Ανδρέας Παπανδρέου βρίσκεται σε ταξίδι του μέλιτος. Το ηφαίστειο Πινατούμπο στις Φιλιππίνες εκρήγνυται. Διαλύεται η Κα Γκε Μπε. Διασπάται το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Οι Nirvana κυκλοφορούν το Nevermind. Ο Αλέξης είναι δεκατεσσάρων χρονών και είναι στη ΚΝΕ.
“Θυμάμαι κάναμε ατέλειωτες συζητήσεις για το αν μπορούμε ν’ αλλάξουμε τον κόσμο, διαβάζαμε Μαρξ, Λένιν, Χέγκελ…»
Η κηδεία του Τεμπονέρα, με την κόκκινη σημαία στο φέρετρο, φέρνει στη μνήμη τον Πέτρουλα, τον Παναγούλη, τον Λαμπράκη. «Ο Τεμπονέρας ζει» ! Η νέα Δεξιά έχει το αδίστακτο προφίλ του φιλελεύθερου, που δεν έχει τις ενοχές της παλιάς λαϊκής δεξιάς. Η εποχή της «συναίνεσης» τελείωσε. Ο Αλέξης εργάζεται πια με μπλοκάκι περιστασιακά ως πολιτικός μηχανικός. Δεν πηγαίνει, όπως έχει πει ο ίδιος, τα βράδυα στις ντισκοτέκ. Έχει περάσει τα τριάντα. Απεχθάνεται το clubbing, το ΠΑΣΟΚ και την Δεξιά. Περνάει τα Σαββατόβραδα στα γραφεία του κόμματος.
«Κρίμα, αυτό το παιδί. Οι άλλοι να βγαίνουν κι αυτός να περνάει τα βράδυα του στο κόμμα; Δεν έχει “χαμένα χρόνια” κι αυτό θα φανεί” λέει παλιό στέλεχος του κόμματος.»
Είναι ένα παράξενο παιδί. Είναι νέος, μιλάει σαν γέρος. Φαίνεται να του έχει δοθεί μια αποστολή. Ο Μικρός Αλέξης, που διάβαζε Αστερίξ στα σκαλάκια της εκκλησίας, στην κατάληψη, γραμματέας της Νεολαίας του Συνασπισμού, με το Ελληνικό Φόρουμ θα πάρει το καράβι για τις διεθνείς διαδηλώσεις ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Θα ξυλοκοπηθεί, αναζητώντας το όραμα του Τσε Γκεβάρα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Το 1997 στην Κούβα, 23 χρονών, πάει στην παραλιακή λεωφόρο του Μαλεκόν και βλέπει τους ανθρώπους να χορεύουν και να διασκεδάζουν χωρίς τίποτα -με ένα απλό ταμπούρλο.
Ήδη από το 2005 που εξελέγη πρόεδρος, ο Αλέκος Αλαβάνος σχεδιάζει την Μεγάλη Αριστερά, που θα καταχτήσει την εξουσία και θα χαράξει τον δρόμο σε όλη την Ευρώπη. Πιθανόν ο Δον Κιχώτης-Αλαβάνος να χρειάζεται έναν Πάντσο. Να τρέχει στις διαδηλώσεις όσο ο Δον Αλαβάνος θα κυνηγά τον Ιμπεριαλισμό από άκρο σ άκρο της Ευρώπης. Το ΠΑΣΟΚ που “έκλεψε” τα συνθήματα της Αριστεράς, καταρρέει.
Σε λίγο, οι νεολαίοι του Συνασπισμού γεμίζουν την Αθήνα με την αφίσα, όπου ο Αλέξης χαμογελάει, κρατάει ένα κομμάτι από το παζλ της πόλης με ένα δέντρο και λέει: «Μπείτε στο παιχνίδι, πάρτε την Αθήνα στα χέρια σας». Τότε οι Αθηναίοι πρόσεξαν για πρώτη φορά το βλέμμα του Αλέξη Τσίπρα. Είναι τα μικρά μισόκλειστα μάτια ενός έξυπνου νεαρού με συγκρατημένη αναίδεια, που έχει αναλάβει μια ιστορική αποστολή. Η προφητεία υπάρχει. Μπορεί να μην είναι σήμα από τον ουρανό, αλλά από την τηλεόραση.
– «Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένα δώρο της Μεταπολίτευσης», θα πει η Άννα Παναγιωταρέα “Γεννήθηκε τέσσερις ημέρες μετά την πτώση της χούντας. Όταν κάθησε απέναντί μου το 1990, ομολογώ ότι σκέφτηκα να τον στριμώξω με τις ερωτήσεις μου. Με στρίμωξε τελικά εκείνος. Με πυροβολούσε συνεχώς με τις απαντήσεις του. Παραδέχθηκα την ήττα μου από έναν αστραφτερό έφηβο! “. Αντί επιλόγου στην εκπομπή, η προφήτης, είπε on air:
– «Αλέξη, σήμερα είσαι 17 χρόνων, αν μου δώσει ο Θεός χρόνια να ζήσω, θα σε έχω και πάλι κάποια στιγμή απέναντί μου. Εγώ θα είμαι μια απλή δημοσιογράφος και εσύ αρχηγός κόμματος».
Μάλλον ξαφνικά, ο Αλέκος Αλαβάνος, δηλώνει πως αποχωρεί από την ηγεσία του κόμματος. Προτείνει τον Αλέξη που είχε εκλεγεί με το 42% των ψήφων των συνέδρων, πέμπτος σε σειρά στην Κεντρική Επιτροπή και ανέλαβε στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος την ευθύνη για τα θέματα νεολαίας και παιδείας. Τι είχε συμβεί;
“Αφού τα κόκκινα παπούτσια του, ασορτί με το κόκκινο πουκάμισο, εντυπωσίασαν ακόμα και την Έλλη Στάη στο δημαρχιακό debate”. Η Αλέκα Παπαρήγα είναι έξαλλη με τον «κουραμπιέ του λάιφ στάιλ»: «Σιγά μη βάλουμε και την Κάρλα Μπρούνι!». Ο Αλέξης χαμογελάει, ακόμα περισσότερο από αυτές τις αντιδράσεις, προφανώς του κοστίζει παραπάνω σε χρόνο να φτιάξει τα μαλλιά του με ζελέ και απαντάει:
«Ο Αλαβάνος κατάφερε, λέει, σε μια περίοδο που η πολιτική άρχισε να δημιουργεί πλήξη να δημιουργήσει ένα πλαίσιο έκπληξης. Βγαίνει έξω από το πλαίσιο των πολιτικών αρχηγών.Δεν έχει σακάκι, δεν έχει γραβάτα, δεν έχει κοστούμι».
«Πώς τον είπες; Τσίπρα; Μαζί μoυ θα τα βάλει αυτός;» χασκογελάει, όπως πάντα η υποψήφια της “Νέας Δημοκρατίας”, η κόρη του Μητσοτάκη με το “δρακουμέλ χαμόγελο”. Κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί, ότι όλο το πολιτικό σκηνικό σαράντα- έως πενήντα ετών θα κατέρρεε. Ένα πολιτικό καθεστώς, που γεννήθηκε, μετά τον πόλεμο, τελειώνει, από μια απόφαση, ένα πρόσωπο, μια αφίσα, ίσως και μόνον, από ένα βλέμμα. Δεν ήταν το γερακίσιο, -ίσως και ύαινας!- βλέμμα του Αλέξη. Ήταν το βλέμμα μια γενιάς, που κοιτούσε, όλα αυτά τα χρόνια που μεγάλωνε, το παιχνίδι που παιζόταν, α π έ ξ ω. Κι ήθελε να μπει δυναμικά στο παιχνίδι. Είναι, όπως θα πει σε λίγο, ο Αλέξης, η «Γενιά των Απέξω».
Η φαβορίτα του Αλέξη παραπέμπει στον Εlvis Prisley και το ροκ. Ο ίδιος συχνάζει εκείνη την εποχή σε μπαράκια, αλλά ακούει τζαζ και έθνικ. Είναι underground! Δεν χρειάζεται να προσποιηθεί. Είναι ένας από μας. Λίγα χρόνια μετά, πριν τις εκλογές, θα πει:
«Εγώ μένω στην Κυψέλη”. Η δεκαετία ’60 τέλειωσε το 1968, αλλά έχει ακόμα νοσταλγούς. Η εποχή που έφερε τα μεγάλα κινήματα και τις εξεγέρσεις με αποκορύφωμα τον Μάη του αποχτάει διαστάσεις μιας “πατρίδας ονείρων”. Ο Μπαράκ Ομπάμα, χορεύει και τραγουδά. Θέλει να είναι ο “Μαύρος Κένεντυ” χωρίς να πεθάνει. Τα ουρλιαχτά των μπήτνικς ακούγονται από σύγχρονους εικοσάρηδες που ακούνε Doors και πάνε στην Μαλακάσα να ακούσουνε τους Black Sabbath.
Την ημέρα που φάνηκε ότι ο νεαρός λεηλατεί τους ψήφους του ΠΑΣΟΚ, αλλά παίρνει και από την «Νέα Δημοκρατία» και το ΚΚΕ για να δομήσει ένα πρωτοφανές ποσοστό που έφτανε ακόμα και στο 22%, όπως έγραψε η «Ελευθεροτυπία», «η ανησυχία είναι έκδηλη”. Αν και πολλοί δεν πίστευαν ότι είναι δυνατόν το δικομμματικό σύστημα, να ξεψυχήσει, ένας “πιτσιρικάς” τους έβγαζε τη γλώσσα. Το βράδυ της πρώτης δημοσκόπησης, το 2008, το Mega αναζητά τον Τσίπρα. Ούτε ο ίδιος δεν το περίμενε. Βρίσκεται κάπου στην πόλη σε ένα βιομηχανικό σκηνικό. Φοράει πουκάμισο με ρίγες. Χαμογελάει, όπως πάντα, σα να κέρδισε μόλις ένα Ι-pad. Τα μαλλιά του είναι καρφάκια. Η έντονη φαβορίτα του, τον δείχνει δυναμικό. Η δημοσκόπηση έλεγε ότι τον ψηφίζουν κυρίως οι άνθρωποι κάτω των σαρανταπέντε έως δεκαοχτώ. Μιλάει για τα νέα κοινωνικά στρώματα και την απογοήτευση.
-«Είμαστε η Γενιά των Απέξω».
(Από το βιβλίο Ο Αλέξης στη Χώρα των Θαυμάτων- Ενα βιβλίο για τον Τσίπρα, την Ελλάδα, την «Μεγάλη Αριστερά»
