Του Γιαννάκη Λ. Ομήρου
57 χρόνια μετά την εγκαθίδρυση της ξενοκίνητης χουντικής τυραννίας στην Ελλάδα, με μεγάλη καθυστέρηση οφείλουμε να επιτελέσουμε ένα επιβαλλόμενο χρέος. Να τιμήσουμε τρεις σεμνές αγωνιστικές μορφές, σύμβολα της αντίστασης εναντίον της χούντας που τίμησαν με τις ηρωικές τους πράξεις τον Κυπριακό Ελληνισμό.
Στα μαθητικά μου χρόνια και αργότερα σπουδάζοντας στην Αθήνα τα πέτρινα χρόνια της δικτατορίας άκουα για τους δύο κορυφαίους αντιστασιακούς, τον Πέτρο Δημητρίου και τον Άρη Μαυροσκούφη. Βρίσκονταν και οι δύο στα κάτεργα της χούντας για ενεργό αντιδικτατορική δράση. Καμάρι και περηφάνια για τους Κύπριους δημοκρατικούς φοιτητές και άλλοθι για τις συλλογικές ενοχές για την απουσία ενός μαζικού αντιδικτατορικού κινήματος.
Ο Πέτρος Δημητρίου φοιτητής της Ιατρικής Σχολής και ο Άρης Μαυροσκούφης, φοιτητής της Φυσικομαθηματικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αμέσως μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, οργανώνονται στις «Δημοκρατικές Επιτροπές Αντιστάσεως» με στόχο την ανάληψη δράσης για την ανατροπή της χούντας. Το Σεπτέμβριο του 1967 συλλαμβάνονται μαζί με άλλα στελέχη των «Επιτροπών» για τοποθέτηση βομβών στο Σύνταγμα και την περιοχή Χίλτον.
Τον ίδιο μήνα δικάζονται και καταδικάζονται από έκτακτο Στρατοδικείο με βάση τον εμφυλιοπολεμικό Νόμο 509 για ενέργειες που στόχευαν «στην ανατροπή της καθεστηκυΐας τάξεως». Σε 20 χρόνια φυλάκιση ο Πέτρος Δημητρίου, σε 12 χρόνια ο Άρης Μαυροσκούφης. Παραμένουν στα χουντικά μπουντρούμια για έξι σχεδόν χρόνια μέχρι την αποφυλάκιση τους το Φεβρουάριο του 1973 με την γνωστή χουντική αμνηστία.
Τους θυμάμαι στη συναρπαστική και συγκλονιστική περίοδο των πρώτων καιρών της μεταπολίτευσης στην Αθήνα. Σεμνοί και συγκρατημένοι. Ταπεινοί και με αποστροφή όχι απλώς προς κάθε σκέψη εξαργύρωσης της προσφοράς, αλλά και προς κάθε δημοσιότητα και προβολή ή απονομή εύφημης μνείας ή ευσήμων για την αντιστασιακή τους δράση. Αθόρυβα συνέχισαν την πορεία τους. Αθόρυβα μας έφυγε το Νιόβη του 2003, παραμονές της επετείου του Πολυτεχνείου ο γιατρός Πέτρος Δημητρίου. Μετράμε σήμερα τη μεγάλη του απουσία. Με τη δέσμευση πως θα ανιχνεύουμε τα βήματα του στο μέλλον για να βρίσκουμε τη σωστή πορεία.
Αθόρυβα συνεχίζει την πορεία του και ο Άρης Μαυροσκούφης. Δείγμα της αρετής των δύο κορυφαίων αγωνιστών.
Όμως από το φοιτητικό δημοκρατικό κίνημα προερχόταν και ένας άλλος Κύπριος αγωνιστής, ο Γεώργιος Ξάνθος Τσικκουρής. Σπουδάζοντας στην Ιταλία ενεργοποιήθηκε στην αντίσταση κατά της Ελλαδικής χούντας. Πήγε στην Αθήνα μαζί με την Ιταλίδα φοιτήτρια Αντζελλόνι για να επιχειρήσει βομβιστική επίθεση εναντίον της Αμερικανικής πρεσβείας. Εκεί άφησε την τελευταία του πνοή καταθέτοντας θυσία αίματος στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Ας είναι αυτές οι ταπεινές γραμμές και μια έκφραση ιστορικής ειλικρίνειας. Γιατί σε αυτές τις ετήσιες ρωγμές του χρόνου ο κίνδυνος πάντα ελλοχεύει. Ο μύθος να κατανικήσει την πραγματικότητα. Η μυθοπλασία να καλύψει τα κενά, τις ενοχές, τους συμβιβασμούς των οσφυοκαμπτών και των δουλοφρόνων. Τις συλλογικές τύψεις μιας απούσας κοινωνίας.
Γιατί είναι μεν ακριβές ότι η χούντα δεν βρήκε ποτέ ενεργό λαϊκή υποστήριξη και ότι ο λαός κράτησε μια απόσταση από τη δικτατορία. Αλλά είναι επίσης αληθές ότι από το ΄67 ως το ΄72 ωσότου αρχίσει να δρα το φοιτητικό κίνημα, η ενεργητική αντίσταση κατά της δικτατορίας αριθμούσε κάποιες εκατοντάδες, ίσως λίγες χιλιάδες ανθρώπους. Αλήθεια αδιαμφισβήτητη επίσης είναι ότι η βαρβαρότητα της Ελλαδικής δικτατορίας κάλυψε μεγάλο τμήμα της κυπριακής κοινωνίας και μας οδήγησε με τη συνδρομή της εσωτερικής πέμπτης φάλαγγας στην εθνική καταστροφή.
Τα 57 χρόνια από τη θλιβερή επέτειο της χούντας προσφέρονται για μια βαθιά ενδοσκόπηση. Όχι για να συσκοτίζονται οι ευθύνες και οι ενοχές. Ούτε για να κυριαρχούν οι «μισές αλήθειες» και ο «μεγάλες αλήθειες» να χάνονται.
Ας κρατήσει η αδυσώπητη μνήμη. Αυτό είναι το μήνυμα και η επιταγή από την υπέροχη προσφορά των αγωνιστών της αντίστασης και των τριών «δικών μας» κύπριων αγωνιστών Άρη Μαυροσκούφη, Πέτρου Δημητρίου και Γεώργιου Ξάνθου Τσικκουρή.
Πρεπόντως και καθηκόντως η Κυπριακή Πολιτεία οφείλει να τους τιμήσει.
Πρώην Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων