Του Μιχάλη Ψύλου
Η Credit Suisse είναι τεράστια τράπεζα σε μικρή χώρα, πολύ μεγάλη για να πτωχεύσει, πολύ μεγάλη για να σωθεί: Αν καταρρεύσει θα είναι πρόβλημα για όλο τον κόσμο…
Η χρεοκοπία -κατά σειρά- της Silvergate, της Silicon Valley Bank, της Signature Bank και η επαπειλούμενη κατάρρευση της Credit Suisse, μπορεί να προκαλέσουν καταστροφές, πιο σοβαρές από το κραχ του 2008-09; Είναι το ερώτημα που απασχολεί όλους τους ανθρώπους της αγοράς. Καθώς μάλιστα το ντόμινο πέρασε και στην ευρωπαϊκή πλευρά του Ατλαντικού.
Η Ελβετική κεντρική τράπεζα, ανακοίνωσε βέβαια ότι θα διαθέσει «επαρκή ρευστότητα στην Credit Suisse, εάν χρειαστεί, καθώς πληροί τις συγκεκριμένες απαιτήσεις κεφαλαίου και ρευστότητας που ισχύουν για συστημικά σημαντικές τράπεζες».
Ο «Δρ Doom», Νουριέλ Ρουμπινί λέει πάντως ότι η Credit Suisse, «είναι μια τεράστια τράπεζα σε μια μικρή χώρα, πολύ μεγάλη για να πτωχεύσει, πολύ μεγάλη για να σωθεί, και αν καταρρεύσει θα είναι πρόβλημα, όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως».
Το 2008, η κρίση προκλήθηκε από τα στεγαστικά δάνεια που έδιναν αφειδώς οι αμερικανικές τράπεζες, χωρίς εγγυήσεις. Οι οφειλέτες δεν μπορούσαν να πληρώσουν τις δόσεις τους και η ακίνητη περιουσία που είχαν δεσμεύσει ως εγγύηση ήταν υπερτιμημένη με δόλο.
Επρόκειτο δηλαδή για στεγαστικά δάνεια «σκουπίδια», με ψευδείς αποτιμήσεις της πραγματικής αγοραίας τιμής του ακινήτου και του εισοδήματος του δανειολήπτη.
Οι τράπεζες πούλησαν αυτά τα δάνεια σε θεσμικούς επενδυτές, όπως συνταξιοδοτικά ταμεία, ταμιευτήρια και άλλους αφελείς αγοραστές, που είχαν «καταπιεί» τις νεοφιλελεύθερες δοξασίες του τότε προέδρου της Fed, ‘Αλαν Γκρίνσπαν, πιστεύοντας ότι οι αμερικανικές τράπεζες δεν θα τους εξαπατούσαν.
- Νέα «φούσκα»
Θα μπορούσαμε σήμερα να βρεθούμε σε μια παρόμοια κατάσταση, καθώς τα χρηματιστήρια σε όλο τον κόσμο κλονίζονται; Είναι υπαρκτό το σενάριο σήμερα τόσο της έκρηξης της φούσκας των dot-com το 2001, όσο και της οικονομικής κρίσης του 2008;
Οι ευρωπαϊκές και ασιατικές ρυθμιστικές αρχές έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο χρηματοοικονομικής μετάδοσης, λόγω της ιδιαίτερης φύσης των χρεοκοπημένων τραπεζών.
Αλλά δεν είχαν δει επίσης κίνδυνο μετάδοσης το 2008, όταν η στεγαστική τράπεζα Bear Sterns κατέρρευσε και έξι μήνες αργότερα ακολούθησε η Lehman Brothers, προκαλώντας παγκόσμια οικονομική κρίση. Αν και σήμερα υπάρχουν καλύτερα συστήματα από το 2008 για την αποφυγή χρηματοοικονομικής μετάδοσης σε πλήρως διασυνδεδεμένες κεφαλαιαγορές, ο κίνδυνος δεν είναι μηδενικός!
Η Silicon Valley Bank και η Signature Bank επλήγησαν από την κρίση στον τομέα της τεχνολογίας και των κρυπτονομισμάτων. Αλλά οι Αμερικανικές αρχές αντέδρασαν γρήγορα, διασφαλίζοντας το σύνολο των καταθέσεων για να αποφευχθεί η μετάδοση στις περιφερειακές τράπεζες της χώρας. Το Αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών μπορεί πάντα να πληρώσει άλλωστε, απλά τυπώνοντας πράσινο χρήμα.
- Κότα με χρυσά αυγά
Η Silicon Valley είναι ένα προπύργιο του Δημοκρατικού Κόμματος και πλούσια πηγή χρηματοδότησης της προεκλογικής εκστρατείας των Δημοκρατικών. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν μπορούσε φυσικά να σκοτώσει την κότα που γεννά τα χρυσά αυγά των συνεισφορών στους Δημοκρατικούς. Ο χρηματοοικονομικός τομέας είναι ο πυρήνας της υποστήριξης του Δημοκρατικού Κόμματος και η ηγεσία του κόμματος είναι πιστή στους υποστηρικτές του.
Το πρόβλημα σήμερα όμως είναι το ίδιο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ή μάλλον, η οπτική γωνία με την οποία η Fed μετά την εποχή Ομπάμα έχει «ζωγραφίσει» το τραπεζικό σύστημα. Με λίγα λόγια, η επίλυση της κρίσης έλλειψης ρευστότητας του 2009 που έσωσε τις τράπεζες, αλλά με ένα κόστος επιβάρυνσης της οικονομίας με τεράστια χρέη, άνοιξε τη βαθιά συστημική κρίση έλλειψης ρευστότητας που μόλις τώρα γίνεται αντιληπτή.
Ταυτόχρονα, παρά τους ρυθμιστικούς κανόνες που ακολούθησαν την κρίση του 2008, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι η χώρα όπου σημειώνονται οι μεγαλύτερες υπερβολές στον τομέα.
Ο Μπαράκ Ομπάμα είχε επιβάλει τον νόμο Dodd-Frank, ο οποίος καθόρισε τις απαιτήσεις για stress test, επιτροπές κινδύνου και τους δείκτες κεφαλαίων, που πρέπει να έχουν οι τράπεζες. Με την άφιξη του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, αυτές οι απαιτήσεις αμβλύνθηκαν και αυτό φαίνεται να συνέβαλε στην τρέχουσα κρίση.
Οι Αμερικανικές αρχές έχουν ένα διπλό καθήκον: πρέπει να αναλύσουν τι απέτυχε στην εποπτεία και, δεύτερον, να δώσουν μια νέα ώθηση στη ρύθμιση. Για να αποτρέπουν κρίσεις, όπως αυτές.
Στον χρηματοπιστωτικό κόσμο λέγεται επίσης ότι τα επιτόκια αυξάνονται μέχρι κάτι να σπάσει. Τώρα που κάτι έχει σπάσει, οι Κεντρικές Τράπεζες πρέπει να αναρωτηθούν, όπως κάποτε και η μακαρίτισσα βασίλισσα Ελισάβετ Β’ : «Κανείς δεν το είδε αυτό να έρχεται;»
ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ