Kοινωνικές και οικονομικές ανισότητες

Του Γιαννάκη Λ. Ομήρου
                                          

Σύμφωνα με έκθεση της Oxfam International, μιας κοινοπραξίας 20 μη κυβερνητικών οργανώσεων (Μ.Κ.Ο.) που συνεργάζονται με εταίρους σε 90 χώρες του κόσμου, για τον τερματισμό των αδικιών που προκαλούν την φτώχεια, 2,153 δισεκατομμυριούχοι σήμερα έχουν συσσωρεύσει περισσότερο πλούτο απ’  ότι «έχουν» 4,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι, που αποτελούν το 60% του πληθυσμού του πλανήτη. Αυτό δημοσίευσε στο καθημερινό του κείμενο στο «Φιλελεύθερο» ο έγκριτος δημοσιογράφος Χρήστος Μιχαηλίδης.

Η παγκοσμιοποίηση των τελευταίων δεκαετιών με την τρομακτική συσσώρευση κεφαλαίων και τη μέσα σε δευτερόλεπτα ανεμπόδιστη διακίνηση τους, μπορεί να υπερδιπλασίασε τον παγκόσμιο πλούτο, δεν έφερε όμως και την ισότητα στην κατανομή του. Αντίθετα. Η ανισότητα πλούτου και τεχνολογίας όξυνε τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες τόσο ανάμεσα στους ανθρώπους όσο και ανάμεσα στα κράτη.

Η συνεχώς αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση έχει δημιουργήσει μια χωρίς προηγούμενο ανασφάλεια. Η ανεργία πλήττει μεγάλες ομάδες των πληθυσμών, Οι εργασιακές σχέσεις απορρυθμίζονται. Το περιβάλλον υφίσταται μια χωρίς προηγούμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας καταπόνηση στο βωμό της απληστίας των κερδοσκόπων.

Οι διεθνείς αγορές κεφαλαίου και εργασίας απελευθερώνονται και η οικονομική πολιτική των κρατών σε εθνική κλίμακα αποδομείται.

Το βασικό ερώτημα είναι αν η σύγχρονη πρόταση της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς μπορεί να αναπτυχθεί μέσα στο κλίμα της ιδεολογικής σύγχυσης και ισοπέδωσης που ζούμε.

Στη σημερινή νέα τάξη πραγμάτων, οι συντηρητικές δυνάμεις και ιδέες φάνηκε να επικρατούν. Παρ’ όλα αυτά, η νέα τάξη πραγμάτων πάσχει. Γιατί η έλευση της συνοδεύτηκε από αρνητικές και καταστροφικές συνέπειες. Από βαρύτατο κοινωνικό τίμημα, από βαθιά κρίση αξιών, από τεράστιο οικολογικό κόστος, από μεγάλο πολιτιστικό κενό. Οι διεθνείς κεφαλαιαγορές και οι χρηματιστηριακές συναλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο υποκαθιστούν αυτό που παλαιότερα ονομαζόταν επενδύσεις ή ορθόδοξες οικονομικές δραστηριότητες. Οι συντηρητικές πλειοψηφίες σε επίπεδο διακυβερνήσεων, ακολούθησαν ασμένως αυτή την κοινωνικά ανάλγητη πρακτική.

Το ζήτημα λοιπόν, ως προς την αντιμετώπιση της νέας πολυσύνθετης πραγματικότητας, δεν είναι ούτε μια νέα λέξη, ούτε μια νέα θεωρία, ούτε  η περιχαράκωση πίσω από παλιά ή νέα ιδεολογήματα, αλλά η δυνατότητα μιας έμπρακτης απάντησης, με μια προοδευτική στρατηγική.

Για να μπορέσει η πολιτική να βρει ξανά τη χαμένη της ηθική. Για να βρει ξανά η οικονομία την κοινωνική της διάσταση. Για να δοθούν λύσεις στις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες στην κρίση της απασχόλησης, στην ανεργία, στην οικολογική καταστροφή, στην πολιτιστική αλλοτρίωση, στην υποβάθμιση του πολίτη μέσα στο σύγχρονο κράτος. Για να οριοθετεί ξανά το κοινωνικό κράτος μέσα στις δύσκολες συνθήκες της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας, της ανάπτυξης και του άγριου διεθνούς ανταγωνισμού. Εδώ είναι που τελικά κρίνεται η αξιοπιστία κάθε πολιτικής πρότασης. Με βασικό στόχο να κερδηθεί η αναμέτρηση ανάμεσα στην πρόοδο και τη συντήρηση.

Μόνο έτσι μπορεί η πρόταση της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς να λάμψει με τη δύναμη της ιδεολογίας και να διαψεύσει τις Κασσάνδρες της προφητείας για το τέλος των ιδεολογιών. Αναδεικνυόμενη, κυρίαρχη και παντοδύναμη μέσα από μια ιδεολογικά συγκροτημένη πρόταση, που θα επανασυνδέει τον κοινωνικό ιστό της αλληλεγγύης και θα στηρίζεται στην οικονομική ανάπτυξη, στο ριζοσπαστισμό και τις μεταρρυθμίσεις. Η ανταπόκριση στις ανάγκες της νέας εποχής, με την οριοθέτηση των νέων κοινωνικών μετώπων, καθιστά αυτήν τη νέα ελπιδοφόρα πορεία , μια μονόδρομη επιλογή. Μακρά από τη λογική του μονεταρισμού, της εξουθενωτικής δημοσιονομικής πειθαρχίας και της μονόπλευρης λιτότητας.

Τελικά το αιώνιο και διαχρονικό δίδαγμα οικουμενικής ισχύος είναι ανεπίδεκτο αμφισβητήσεων. Ότι οι άνθρωποι από της ύπαρξης τους στον πλανήτη έχουν απαίτηση να διεκδικούν και να έχουν μια αξιοπρεπή ζωή. Όταν άδικα οικονομικά και κοινωνικά συστήματα τους το στερούν δεν έχουν άλλη επιλογή και διέξοδο.

«Της γης οι κολασμένοι» μη έχοντας «στον ήλιο μοίρα», θα αμφισβητούν, θα διεκδικούν, τελικά θα εξεγείρονται και θα επαναστατούν, για την ισότητα και την δικαιοσύνη.

Τέως Προέδρου Βουλής των Αντιπροσώπων