Του Διογένη Λόππα
Η διάσκεψη (παράλληλοι μονόλογοι για την ακρίβεια) του Μονάχου για την ασφάλεια είχε φέτος κάτι το ιδιαίτερο και αυτό γιατί περιμέναμε όλοι μια κάποια επιστροφή σε μια αόριστη προ Trump κανονικότητα, αν αυτή υπήρξε ποτέ, τουλάχιστον μετά τη συντριβή της Σοβιετίας στον ψυχρό πόλεμο. Περιμέναμε κάπως ανυπόμονα να αποκηρύξει ο νέος αμερικανός πρόεδρος τον απομονωτισμό και να αναγενήσει το ΝΑΤΟ από τις στάχτες του.
Πράγματι η ομιλία του κ Baiden δεν διέψευσε τις προσδοκίες μας. Δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφής αναφωνόντας: ”America is back”. Και ναι, οι προθέσεις του δεν είναι προφάσεις. Οι πρώτες κινήσεις του στην εξωτερική πολιτική δείχνουν μια διάθεση επιστροφής τόσο σε ζωτικές διεθνείς συνθήκες (κλίματική αλλαγή, πυρηνικός περιορισμός, Ιράν) όσο και σε καυτές περιοχές (μέση ανατολή, Σινική θάλασσα). Και επιπλέον η καθοριστικής σημασίας αλλαγή στην κατεύθυνση της νέας αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής έχει να κάνει με την εμμονή σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας. Καθώς αυτά είναι τα χαρακτηριστικά τα οποία μας διαφοροποιούν ως δύση από τρίτες οικονομικές και στρατιωτικές δυνάμεις και υπερδυνάμεις που επιθυμούν να έχουν αυξημένο ρόλο στα διεθνή πράγματα.
Πολύ καλό για να είναι αληθινό
Όσο και αν κάποιοι ενθουσιαστήκαμε από την ξεκάθαρη τοποθέτηση Baiden, που ιδιαίτερα για την Ελλάδα ακούγεται πολύ promising (με δεδομένο τον ταχύ εκφασισμό του επιθετικού μας γείτονα), δεν ενθουσιάστηκαν όλοι το ίδιο. Η τοποθέτηση της γερμανίδας καγκελαρίου μας προσγείωσε στην πραγματικότητα: Φαίνεται ότι οι Γερμανοί (οι Γερμανοί είναι φίλοι μας) διαθέτουν ισχυρές δόσεις ανθρωπισμού στην εξωτερική τους πολιτική, όχι όμως τόσο ισχυρές ώστε να θέσουν σε κίνδυνο αυτό που οι ίδιοι θεωρούν (ελλείψει στρατιωτικής ισχύος) ως το ισχυρότερο όπλο τους, την οικονομική τους ισχύ η οποία εν πολλοίς στηρίζεται στη βαριά βιομηχανία και στις εξαγωγές.
Η τοποθέτηση της κ. Merkel, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ”τι ωραία που είναι η άνοιξη”. Απέφυγε εντέχνως να δεσμευθεί για το οτιδήποτε και ιδιαίτερα για τον πολυπόθητη αμυντική ενοποίηση, που θα έδινε νέα πνοή στο ΝΑΤΟ. Το πιο ανησυχητικό στην πολιτική ασφάλειας των Γερμανών δεν είναι μόνο το οριστικό Nein στον περιορισμό των απανταχού επίδοξων δικτατορίσκων, ούτε η εμμονή τους για τον ενεργειακό εναγκαλισμό με τη Ρωσία (ένα χαστούκι στο ΝΑΤΟ παρόμοιο με τους παράλληλους εξοπλισμούς της Τουρκίας). Κυριότερα είναι η αντίληψή τους αναφορικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας. Είναι λυπηρό, όμως φαίνεται πως οι Γερμανοί εργαλοιοποιούν προς όφελός τους την οικονομική ασφυξία που προκαλούν τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας και αυτό γιατί πιστεύουν ότι στον οικονομικό αρμεγεδδώνα που ακολουθεί, θα έχουν το απόλυτο πλεονέκτημα πάνω στους ανταγωνιστές τους, καθώς έχουν περισσότερο ”λίπος” για να κάψουν.
Έτσι έκθαμβοι παρακολουθήσαμε την απερχόμενη καγκελάριο να μας αναλύει με το γνωστό μειλίχιο ύφος της, πόσο τρομερός εχθρός είναι η πανδημία και πόσο πολύ απειλεί την ασφάλειά μας και όχι μόνο. Και την ίδια ώρα, όχι μόνο έχει κλειδώσει τη Γερμανία από το Νοέμβριο (και έπεται συνέχεια), αλλά προσπαθεί να επιβάλλει το ίδιο μοντέλο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όσο για το εμβόλιο, οι δήθεν μεθοδικοί Γερμανοί προχωρούν με ρυθμό χελώνας και μάλιστα προειδοποιούν ήδη, ότι ενδεχομένως ο εμβολιασμός να μην επιφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, είτε λόγω των συνεχών μεταλλάξεων, είτε λόγω αναποτελεσματικότητας.
Το φάντασμα του στρατηγού De Gaulle
Αν νομίζατε ότι ο μοναδικός πολιτικός με ονειρώξεις παρελθοντικού μεγαλείου είναι ο δικός μας ανέμελος βλαχοτουρίστας, κάνετε λάθος: Υπάρχει ακόμα ένας και κατοικεί στα Ηλύσια Πεδία. Το τρόπαιο του Μιλτιάδη που ευθύνεται για την αυπνία του κ. Macron είναι ο στρατηγός De Gaulle. Ο Γάλλος πρόεδρος δεν έκρυψε ποτέ την επιθυμία του να κάνει τη Γαλλία ”great again”. Έχοντας άριστη γνώση των γεωπολιτικών συσχετισμών, των προκλήσεων και του αναμφισβήτητου γεγονότος ότι ο ίδιος έχει στην κατοχή του βαλιτσάκι με κωδικούς πυρηνικών όπλων, βέτο στο συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ και τις ισχυρότερες ένοπλες δυνάμεις δυτικά του Βόλγα, πιστεύει ότι οι πλανήτες έχουν ευθυγραμμιστεί και ότι ήρθε η ώρα να ανατείλει η ακόρεστη προσωπικότητά του ως νέος Καρλομάγνος, Βοναπάρτης και De Gaulle, όλα σε ένα.
Έτσι δεν έκρυψε ότι το όραμά του δεν είναι άλλο από την επιτέλους αμυντική ενοποίηση της Ε.Ε., που σε συνδυασμό με τις ήδη υπάρχουσες δομές του ΝΑΤΟ, θα δημιουργούσε μια δύναμη αποτροπής και επέμβασης που θα μπορούσε να επιβάλλει γεωπολιτικά τετελεσμένα μόνο με τη σκέψη. Αν και το όραμα του προέδρου της Γαλίας δεν είναι ούτε άσχημο, ούτε βέβαια αντίθετο με τους ελληνικούς προβληματισμούς ασφάλειας (κάθε άλλο), προσκρούει αφενός στην επιφυλακτικότητα των ΗΠΑ ως προς μια οριστική χειραφέτηση της Ευρώπης και αφετέρου (και κυριότερα)στην realpolitik των Γερμανών, που και στο άκουσμα μόνο των Γαλικών ιμπεριαλιστικών προθέσεων, παθαίνουν αμόκ.
Μετά λοιπόν από τις τόσο απροκάλυπτες τοποθετήσεις των τριών σημαντικότερων δυτικών ηγετών φαίνεται ότι το θρυλικό απόφθεγμα του κ. Macron περί εγκεφαλικά νεκρού ΝΑΤΟ έλαβε και τη σφραγίδα επικύρωσης: Ο ψυχρός πόλεμος είναι παρελθόν, η Τουρκία πατάει σε δύο βάρκες, η Ρωσία στοχοποιεί τους αδύναμους κρίκους της άλλοτε κραταιάς συμμαχίας (Nord stream, Ουκρανικό, S400), η Γερμανία αυτονομείται (εμπορική συμφωνία με Κίνα, Nord stream, προστασία Τουρκίας) ποντάροντας στην οικονομική της κυριαρχία, οι ΗΠΑ εισάγουν νέους κανόνες (δυτικές αξίες) που αυτόματα ψυχραίνουν τις σχέσεις με άλλοτε προτεκτοράτα (Σαουδική Αραβία, Τουρκία), η Γαλλία εγκλωβίζεται ανάμεσα στα ζωτικά της συμφέροντα στη Μεσόγειο και στην Γερμανική αδιαλλαξία και ισχυρές στρατιωτικά χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία τέμνονται μεταξύ της πίστης τους σε ένα θεσμό που κλονίζεται και των ζεστών συμβολαίων με τους αποστάτες Τούρκους.