Του Πάρι Κουκουλόπουλου
Ομιλία του Πάρι Κουκουλόπουλου, Βουλευτή Κοζάνης του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής, ως Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου στη συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής επί του Νομοσχεδίου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών για το Υπερταμείο.
Στην επετειακή συνεδρίαση της Βουλής για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ο Πρωθυπουργός διάβασε ο οπισθόφυλλο από την «Παράδοξη Χώρα» του Τάκη Παππά, όπου αναφέρεται ότι στα τελευταία 50 χρόνια το μέσο εισόδημα στην Ιρλανδία βελτιώθηκε 3,4 φορές, στην Πορτογαλία 2,3 και στην Ελλάδα 1,2. Αν μη τι άλλο, αυτά τα δεδομένα πρέπει να μας οδηγήσουν σε μια αυτογνωσία. Γιατί συνέβη αυτό;
Σήμερα με το Νομοσχέδιο έχουμε έναν από τους λόγους, την αδυναμία συνεννόησης σε μείζονα και προφανή. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία πέρασαν, επίσης, περιπέτεια μνημονίων, με τη διαφορά ότι εκεί υπήρξε συνεννόηση. Εδώ δεν υπήρξε καμία συνεννόηση, με αποτέλεσμα να μπούμε στην ανάγκη του δεύτερου και τρίτου -επαχθέστερων από το πρώτο- μνημονίων, σε μια περιπέτεια απομείωσης του εισοδήματος, που μας οδήγησε στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Είναι όμως μόνο αυτό; Με στοιχειώδεις υπολογισμούς, χωρίς την περιπέτεια των μνημονίων αντί για 1,2 θα ήμασταν με έναν συντελεστή της τάξεως του 1,5 ή 1,6, όχι παραπάνω πάντως. Άρα, φταίει και κάτι ακόμα.
Στο μνημειώδες έργο τους «Γιατί αποτυγχάνουν τα Έθνη», οι Robinson – Agemoglou εστιάζουν ουσιαστικά σε δύο παράγοντες: ελεγχόμενοι θεσμοί, κλειστή οικονομία. Ευημερούν τα Έθνη τα οποία έχουν ανοιχτή οικονομία και ανοιχτούς θεσμούς. Με αυτήν την οπτική πρέπει να δείτε και τα δικά μας τουλάχιστον ερωτήματα, όπως τέθηκαν για το ζήτημα των παρακολουθήσεων και το πόρισμα του Αρείου Πάγου, που αποπνέει μια διαρκή κατάσταση ασφυκτικού ελέγχου στη Δικαιοσύνη από την πλευρά της Κυβέρνησης. Στο βιβλίο στο οποίο αναφέρθηκα, οι Robinson – Agemoglou με εντυπωσίασαν όσο τίποτα άλλο με αυτό το παράδειγμα: Ο Πρόεδρος Ρούζβελτ, η πιο εμβληματική μορφή του 20ου και 21ου αιώνα στη δυτική Δημοκρατία, τη δεύτερη φορά που επανεκλέχθηκε Πρόεδρος με το καταπληκτικό 61% το 1936, αφού είχε ήδη καταφέρει να ποδηγετήσει την ύφεση, σε μια ραδιοφωνική συνέντευξη – “ποταμό”, έκανε μια πολύ σημαντική ανακοίνωση για μια πρωτοβουλία του. Αντέδρασε το Ανώτατο Δικαστήριο και ο Ρούσβελτ έχασε από το Ανώτατο Δικαστήριο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες τελικά βγήκαν κερδισμένες όχι από τη μη εφαρμογή των πολύ σωστών μέτρων που ανακοίνωσε ο Ρούσβελτ, αλλά από το γεγονός ότι η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης στάθηκε όρθια. Σκεφτείτε, λοιπόν, μ’ αυτήν την οπτική πόσο είναι αλληλένδετη η φιλελεύθερη Δημοκρατία με την ανάπτυξη και την ευημερία. Ας δούμε τώρα μετά τους θεσμούς, τι γίνεται στο χώρο της οικονομίας.
Αρχές δεκαετίας του 1960 ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν κλήθηκε τότε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στο ΚΕΠΕ, στην πρώτη μελέτη μιας ομάδας οικονομολόγων, σημείωσε ως κορυφαίο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας ότι είναι μια περίκλειστη οικονομία με τείχη προστατευτισμού για τη ντόπια ολιγαρχία. Αυτά είπε ο Ανδρέας Παπανδρέου πριν από 60 χρόνια και κάτι. Ισχύει και σήμερα, ολιγοπώλια παντού. Μας το επιβεβαίωσε πρόσφατα στην επίσκεψή μας η Τράπεζα της Ελλάδος.
Άρα έχουμε ήδη τρεις συγκεκριμένους λόγους για την κακοδαιμονία μας. Αδυναμία συνεννόησης σε κρίσιμα θέματα. Σκληρό κυβερνητικό έλεγχο των θεσμών, από τη Δικαιοσύνη μέχρι την Τοπική Αυτοδιοίκηση που δεν την αφήνουν να αναπνεύσει και να απελευθερώσει δυνάμεις. Περίκλειστη οικονομία με τείχη προστατευτισμού για την εγχώρια ολιγαρχία.
Τέταρτος λόγος: Κυριαρχεί η πελατειακή λογική στο πολιτικό σύστημα. Γιατί μας ζητάτε να απολογηθούμε για το γεγονός ότι καταψηφίζουμε σήμερα μια πράξη, η οποία είναι μνημείο παραχώρησης εθνικής κυριαρχίας, στην οποία μαζί αντιδράσαμε πριν οχτώ χρόνια και σήμερα που κάνετε εσείς τη δική σας “κυβίστηση”, αντί να σας ρωτάμε εμείς, μας ρωτάτε εσείς. Άραγε, λέγατε απλώς ό,τι ήταν αρεστό στους πολίτες; Μήπως διατηρείτε το ίδιο καθεστώς για να θυμίζετε τα πεπραγμένα του ΣΥΡΙΖΑ; Για ποιο λόγο δεν μπορείτε να διαπραγματευτείτε απέναντι στους δανειστές το προφανές; Είναι δυνατόν να δεχόμαστε όλη αυτή τη διαδικασία;
Δεν υποβαθμίζω κανένα κέρδος που μπορεί να είχαμε σε μια διαπραγμάτευση, αναγνωρίζω ότι είναι θετική η ρύθμιση για το 50 – 50 των πόρων από τους λιμένες. Αλλά αυτοί οι πόροι έλειπαν για την ανάπτυξη της Ελλάδας; Ή μήπως πάλι έλειπαν τα 300 εκατομμύρια της ΕΥΔΑΠ – ΕΥΑΘ; Έχουμε 72 δισεκατομμύρια με το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ. Πόροι για την ανάπτυξη δεν έλειπαν ποτέ από την Ελλάδα. Σχέδιο απαλλαγμένο από πελατειακές λογικές λείπει από τη Χώρα.
Να σας πω παράδειγμα έξω από τα δικά σας καθήκοντα. Θα το αναγνωρίσουμε όλοι μαζί. Λαμβάνουμε εδώ και τριάντα χρόνια με οποιοδήποτε κριτήριο θέλετε, πληθυσμό, όγκο παραγωγής, έκταση χώρας, πάρτε όποιο κριτήριο θέλετε, τα περισσότερα λεφτά αναλογικά από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, αλλά ο πρωτογενής τομέας “παραπατάει” συνέχεια. Κάτι δεν κάνουμε καλά. Προφανώς, πελατειακές λογικές υπεισέρχονται και δεν μας αφήνουν να φύγουμε μπροστά. Δεν μας λείπουν οι πόροι για ανάπτυξη. Η πελατειακή λογική λοιπόν είναι διαρκώς παρούσα και είναι η τέταρτη πηγή κακοδαιμονίας.
Και πάμε στην πέμπτη, που είναι τα στερεότυπα. Ένα από τα στερεότυπα είναι ότι μπορεί να συνδεθεί η δημόσια περιουσία με το χρέος. Προσπάθησε να το επιβάλει η Τρόικα, αντιδράσαμε εμείς το 2011, τελικά το δέχεστε εσείς σήμερα. Δώδεκα χρόνια απέδωσε δώδεκα δισεκατομμύρια η δημόσια περιουσία. Είναι δυνατόν να αντιμετωπίζουμε έτσι το δημόσιο χρέος, που μέχρι το 2032 έχουμε δαπάνες εξυπηρέτησης τόκων 6 δισεκατομμύρια και στη συνέχεια πάμε σε σχεδόν διπλάσιους ρυθμούς μετά το 2032; Είναι αδύνατο να υπάρξει αυτό. Κάτι άλλο πρέπει να γίνει με τη δημόσια περιουσία.
Για ποιον λόγο δεν μπορούμε να πούμε στους δανειστές ότι έχουν αλλάξει οι όροι και οι προϋποθέσεις, δεν ισχύουν εκείνα που ισχυρίζονταν τότε και να αλλάξουμε τους όρους; Αυτό σας λέμε, τίποτα άλλο. Προφανώς η εξυπηρέτηση του χρέους θα κριθεί στους ρυθμούς ανάπτυξης, στα πρωτογενή πλεονάσματα, στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών -που πρέπει πάση θυσία τα επόμενα χρόνια να γίνει θετικό, γιατί όσο είναι αρνητικό επιβαρύνει το χρέος- και βέβαια στη δεύτερη διαφορά που έχουμε με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, για να μην αυτομαστιγωνόμαστε διαρκώς, ότι εκείνοι δεν έχουν αμυντικές δαπάνες. Ξέρετε καλά ότι συμμετέχουμε σε μια προσπάθεια για το ζήτημα των αμυντικών δαπανών, προς όφελος της Χώρας. Εν αντιθέσει με αυτές τις χώρες, εμείς αιμορραγούμε διαχρονικά όλα αυτά τα πενήντα χρόνια (και καλά κάνουμε βέβαια, για να μην είμαστε γονατιστοί απέναντι στον κίνδυνο εξ ανατολών) στις αμυντικές δαπάνες.
Ένα άλλο στερεότυπο, κύριε Υπουργέ, είναι αυτό που εσείς παρουσιάζετε όταν μιλάτε για πολλές μικρές ΔΕΗ στο χώρο των ΔΕΚΟ. Τι εννοείτε; Εννοείτε αυτό που είπατε, δηλαδή ότι η ΔΕΗ ήταν στα πρόθυρα χρεοκοπίας με όρους χρηματιστηρίου και σήμερα δεν είναι, άρα πρόκειται για επιτυχημένο μοντέλο. Μα, η ΔΕΗ παρουσιάζει υπερκέρδη γιατί πρωταγωνιστεί στο ολιγοπώλιο ενέργειας, αντί να συγκρατεί τις τιμές προς τα κάτω. Αυτή είναι η αντίδρασή μας και η κατάργηση ουσιαστικά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, που είναι κεντρικό ζητούμενο στην κανονικότητα, όπως εμείς την εννοούμε, έτσι ώστε πραγματικά οι μισθοί να πάνε εκεί που πρέπει. Έκαναν εξαιρετικές αναφορές και ο Ειδικός Αγορητής μας, Παύλος Γερουλάνος, και ο Πρόεδρός μας, Νίκος Ανδρουλάκης, το πρωί.
Άφησα τελευταία την έκτη αιτία μετά τα στερεότυπα, ότι έχουμε έναν αρνητισμό γενικά ως Χώρα και ως πολιτικό σύστημα στις διεθνείς εξελίξεις. Διάφορες σκοπιμότητες δεν μας επιτρέπουν να αξιολογήσουμε τι συμβαίνει και αλλού. Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Μπάιντεν πριν δύο χρόνια έκανε μία ιστορική παρέμβαση για τα δεδομένα των τελευταίων ετών, όπου είπε απευθυνόμενος στους χρηματιστές της Wall Street ότι «την Αμερική την έστησε η μεσαία τάξη και οι εργαζόμενοι, όχι εσείς». Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Μακρόν, πολύ πιο φιλελεύθερος από τη δική σας Κυβέρνηση, εν μέσω πανδημίας δήλωσε ότι δεν είναι όλα τα αγαθά εμπορεύσιμα και η υγεία είναι ένα από αυτά. Εσείς κάνετε ακριβώς το αντίθετο στον χώρο της υγείας, συνεχίζοντας ως Κυβέρνηση την αποδόμηση του ΕΣΥ. Στην Αγγλία, τη μακράν πιο φιλελεύθερη χώρα στην Ευρώπη, τι μήνυμα μας στέλνει η νέα Κυβέρνηση; Επανεθνικοποιεί μέρος των σιδηροδρόμων, ξεκινώντας από τα δίκτυα, και ιδρύει κρατικό φορέα παρεμβατικό στην ενέργεια. Όλες αυτές οι χώρες που προανέφερα και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν κρατικά εργαλεία χρηματοδοτικά για την ανάπτυξη.
Είπατε ότι είχε μια διαφορά η τοποθέτηση του Παύλου Γερουλάνου, που είπε να καταργήσουμε το Υπερταμείο., με αυτή του Νίκου Ανδρουλάκη. Δεν υπάρχει καμία διαφορά.
Εμείς τι λέμε, κύριε Υπουργέ, για να συνεννοηθούμε; Το μόνο θετικό, αλλά είναι πολύ μικρό και δειλό βήμα, είναι ότι προχωράτε επιτέλους σ’ ένα Επενδυτικό Ταμείο. Είχε κάνει και ο ΣΥΡΙΖΑ μία Αναπτυξιακή Τράπεζα. Εμείς τι λέμε; Θέλετε να το ονομάσουμε Επενδυτικό Ταμείο; Καμία αντίρρηση δεν έχουμε. Να το πούμε Αναπτυξιακή Τράπεζα; Καμία αντίρρηση δεν έχουμε. Εμείς το λέμε Ταμείο Εθνικού Πλούτου. Ποια είναι, όμως, η ποιοτική διαφορά; Λέμε σε αυτό το εργαλείο να τα συνενώσουμε όλα -Υπερταμείο και ΤΧΣ και ΤΑΙΠΕΔ και όλα αυτά που μπαίνουν για αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου- ώστε να γίνει μια διακριτή συνιστώσα ανάπτυξης υπό δημόσιο έλεγχο. Ως δεύτερη εναλλακτική, τουλάχιστον στην παρούσα φάση μέχρι να φτάσουμε εκεί, είναι η Τροπολογία που καταθέσαμε και μόλις απορρίψατε. Με πολύ αυξημένη πλειοψηφία, άρα και αυξημένο κύρος, το Υπερταμείο να διοικείται από μια διοίκηση υπό εθνικό έλεγχο, τόσο απλό. Να αποκτήσουμε και εμείς έναν δημόσια ελεγχόμενο παρεμβατικό οργανισμό, όπως έχουν όλες οι χώρες που είναι πολύ πιο φιλελεύθερες οικονομικά από την Ελλάδα και πολύ πιο ανοιχτές οικονομίες.
Το Κράτος, λοιπόν, παντού επιστρέφει, γιατί η πολιτική προσπαθεί να βρει ξανά μια ισορροπία με την οικονομία σε όλον τον κόσμο. Καιρός είναι να δείτε και εσείς αυτό το μήνυμα. Εμείς το έχουμε δει εδώ και πολύ καιρό και έτσι προχωράμε. Καιρός να το δείτε και εσείς.