Του Γιαννάκη Λ. Ομήρου
Η επικείμενη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου Τ. Ερτογάν στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της εγκαινιασθείσας προσπάθειας εξομάλυνσης των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, προδήλως δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται αρνητικά. Η βούληση της Ελληνικής Κυβέρνησης να βελτιώσει τις σχέσεις της με την αδικοπραγούσα και απειλούσα Τουρκία, είναι θεμιτή. Υπό δύο όρους.
Πρώτον, να μη επιχειρηθεί ο λεγόμενος «κατευνασμός», ο οποίος απεδείχθη ολέθριος, στην ιστορία της ανθρωπότητας. Και δεύτερον, το Κυπριακό, που κατά πάγια πολιτική διακήρυξη όλων των ελληνικών μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, παραμένει πρώτο στις προτεραιότητες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, δεν είναι νοητό να θεωρηθεί ως μη υπάρχον.
Ορισμένες εθνικά επικίνδυνες απόψεις μιας μικρής Αθηναϊκής «Ελιτ», ότι το Κυπριακό θα πρέπει να παραγκωνιστεί – περιθωριοποιηθεί, προς όφελος της επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών – π.χ. δήλωση Χρ.Ροζάκη – δεν πρέπει σε καμμιά περίπτωση να επηρεάσουν και πολύ περισσότερο να καθορίσουν την πολιτική της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Το έχουμε επισημάνει και υπογραμμίσει πολλάκις.
Το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής και κατοχής και ως εκ τούτου διεθνές πρόβλημα. Δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση Ελληνοτουρκική διαφορά. Όμως η Ελλάδα εμπλέκεται, αφού η μεγάλη πλειοψηφία του Κυπριακού λαού είναι Έλληνες. Συνεπώς δεσμοί αίματος επιτάσσουν την συμπαράσταση της Ελλάδας προς την Κύπρο. Αλλά και συμβατικές υποχρεώσεις που πηγάζουν από την Συνθήκη Εγγυήσεως και Συμμαχίας του 1960. Όποτε η πραγματικότητα αυτή έτεινε να παραβλεφθεί και να διαρρηχθεί, όπως ήταν φυσικό, δημιουργούνταν σύννεφα και ρωγμές στο ενιαίο μέτωπο Κύπρου – Ελλάδας και στην αναγκαία εθνική ομοψυχία.
Ένα τέτοιο παράδειγμα υπήρξε η συμφωνία Ανδρέα Παπανδρέου και Τορκούτ Οζάλ την 1η Φεβρουαρίου του 1988 στο Παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας. Η συμφωνία προέβλεπε την «έναρξη διαλόγου προς βελτίωσιν του κλίματος ανάμεσα στις δύο χώρες». Δεδομένου ότι Ελλάδα και Τουρκία είχαν φτάσει στα πρόθυρα πολέμου τον προηγούμενο χρόνο με τα γεγονότα του «Πίρι Ρεϊς» και «Σισμίκ» στο Αιγαίο, επέλεξαν να προχωρήσουν σε αυτή τη συμφωνία. Η οποία απεκλήθη και συμφωνία περί «μη πολέμου».
Επειδή εκείνη η συμφωνία εθεωρήθη ότι έθετε στο περιθώριο ή στο «ράφι», όπως χαρακτηριστικά ελέχθη, το Κυπριακό και επειδή δικαίως ασκήθηκε κριτική στον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Ιούνιο του ιδίου χρόνου, ο Έλληνας Πρωθυπουργός, από του βήματος της Βουλής των Ελλήνων αναφώνησε γενναιόψυχα το διαβόητο «MEA CULPA».
Είναι πασίδηλο ότι όσο συνεχίζεται η τουρκική κατοχή στην Κύπρο, η θεμιτή από πλευράς Ελλάδας προσπάθεια βελτίωσης των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, δεν μπορεί να είναι ούτε ολοκληρωμένη, ούτε πλήρης χωρίς την επίλυση του Κυπριακού.
Επί τούτου οι δηλώσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά την τελευταία επίσκεψη του στην Κύπρο προς διάψευσίν «ζιζανίων» που διαχέονται περί διαφωνιών Κύπρου – Ελλάδας στο Κυπριακό, πρέπει να κριθούν ικανοποιητικές. Ενδεχομένως κάποιοι να αντιτείνουν ότι πρόκειται για «κατά συνθήκην» καθησυχαστικές δηλώσεις «ρουτίνας»,γνωστές και πολλάκις διατυπωθείσες στο παρελθόν, ακόμη και σε περιόδους κρίσεων στις σχέσεις Ελλάδας – Κύπρου, αναφορικά με χειρισμούς του Κυπριακού.
Ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί, ότι θα ήταν λάθος να υιοθετούμε, να αποδεχόμαστε και να συμμεριζόμαστε φήμες περί περιθωριοποίησης ή παραγκωνισμού του Κυπριακού στο βωμό της αναμενόμενης έναρξης διαλόγου Ελλάδας – Τουρκίας προς εξομάλυνση – βελτίωση των μεταξύ τους σχέσεων. Καμμιά Ελληνική Κυβέρνηση εκλεγμένη από τον Ελληνικό λαό, δεν μπορεί και δεν δικαιούται να εγκαταλείψει το πελώριο εθνικό θέμα της Κύπρου ή να έχει την αυταπάτη ότι μπορούν να επιλυθούν τα Ελληνοτουρκικά, χωρίς λύση του Κυπριακού. Κάτι που θα αποτελούσε μια ανιστόρητη μυωπική πολιτική και πλήγμα στο αναγκαίο αρραγές εθνικό μέτωπο Ελλάδας – Κύπρου.
Ως εκ τούτου αναμένουμε ότι η επικείμενη επίσκεψη Ερτογάν στην Ελλάδα και η προσπάθεια εξομάλυνσης των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, σε καμμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να δώσουν το μήνυμα της περιθωριοποίησης της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής και της ωμής παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου από την Τουρκία.
Σε αντίθετη περίπτωση θα δημιουργηθεί μείζον θέμα και θα κινδυνεύσει η αναγκαία εθνική ομοψυχία Ελλάδας – Κύπρου.