Του Γ. Λακόπουλου
Η παρουσία που συζητήθηκε περισσότερο στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ήταν του Στέφανου Τζουμάκα. Κάποιοι θυμήθηκαν μια δίωρη συνομιλία του με τον Πρωθυπουργό πριν από μήνες στο Μέγαρο Μαξίμου. Άλλοι δεν ξεχνούν την εγκαρδιότητα μεταξύ τους στην δεξίωση για την επέτειο της Δημοκρατίας. Στην πρόσφατη εκδήλωση του Δημ. Παπαδημούλη ο Αλέξης Τσίπρας του είπε όταν τον είδε μπροστά του: “Στέφανε θα σε καλέσω στο συνέδριο”.
Τον κάλεσε και πήγε. Σημαίνει αυτό ότι στο Μέγαρο Μαξίμου ψάχνουν να του βρουν υπουργείο; Μπα. Ούτε και ο Τζουμάκας είναι από αυτούς που ράβουν κουστούμια. Όχι ότι δεν θα είχε ενδιαφέρον για μια κυβέρνηση που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της ως Νέμεσις των αμαρτιών των προκατόχων της. Αλλά και να έμπαινε στην κυβέρνηση μάλλον θα έβγαινε αμέσως , όπως έχει κάνει στο παρελθόν με τις κυβερνήσεις Παπανδρέου και Σημίτη.
Δεν είναι ο πολιτικός που θα τον κλείσεις σε ένα υπουργικό γραφείο και θα τον τραβάς από το καπίστρι. Δεν τον αντέχουν τα συστήματα, ούτε τα αντέχει. Δεν προσαρμόζεται για να κάνει καριέρα. Στην πραγματικότητα με τον Τσίπρα τον συνδέουν τρία πράγματα:
Πρώτα από όλα είναι κοντοχωριανοί και ο Στέφανος είχε πάντα μια παράμετρο της πολιτικής παρουσίας συνδεδεμένοι με τη αναφορά στις ρίζες του. Σε κάθε Βουλή και κάθε κυβέρνηση μετράει πόσοι Ηπειρώτες μετέχουν.
Δεύτερον, ο Τζουμάκας έχει προσωπικούς δεσμούς με πολλά πρόσωπα που βρίσκονται σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά έρχονται από μακριά: από τους προδικτατορικούς φοιτητικούς συλλόγους, την αντιδικτατορική δράση, τις μεταπολιτευτικές αναμετρήσεις στα αμφιθέατρα. Κνίτες, Ρηγάδες, Μαοϊκοί και άλλοι, έχουν ακατάλυτους δεσμούς από τα παλιά. “Αυτό είναι το κόμμα μας” είπε πει ο Μίμης Ανδρουλάκης σε μια “συνάντηση γενιάς” σε μια ταβέρνα κάποτε.
Τρίτο και σημαντικότερο ο 40άρης Τσίπρας -που δεν είχε γεννηθεί ακόμη όταν ο Τζουμάκας ρίσκαρε στην ταράτσα της Νομικής , στο Πολυτεχνείο, στην παρανομία και το ΕΑΤ/ΕΣΑ- βρήκε ένα καθαρό συνομιλητή.
Ο Στέφανος δεν κρύβει τα λόγια του. Το γνώρισαν ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Σημίτης, ο Γ. Παπανδρέου. Το έμαθε και ο Βενιζέλος όταν επιχείρησε να πάρει το ΠΑΣΟΚ το 2007 και τον βρήκε μπροστά του. Η παρέμβαση Τζουμάκα από την πρώτη στιγμή τον καθήλωσε. Αλλά αυτά είναι άλλη υπόθεση.
Το πολιτικό προσόν του Τζουμάκα -πέρα από τη καθαρότητα του λόγου του και την αγωνιστική διαδρομή του- είναι η ακεραιότητα του χαρακτήρα του. Δεν κάνει πίσω με τίποτε ακόμη και αν αυτό του στοιχίσει την πολιτική καριέρα του. Όπως το 1988 όταν έχασε το υπουργείο Παιδείας -μόλις δέκα μέρες από την ημέρα που ορκίστηκε- γιατί κατήγγειλε νοθείες στο συνέδριο της ΓΣΕΕ.
“Δεν γινόταν αλλιώς Στέφανε” του είπε ο Παπανδρέου όταν τον συνάντησε την επομένη στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής. “Καταλαβαίνω πρόεδρε” του απάντησε. Η σχέση τους ήταν διαυγής, είτε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ τον πρότεινε για το Εκτελεστικό γραφείο και την κυβέρνηση είτε όχι. Ίσως γιατί έλεγε την αλήθεια, ακόμη και όταν του χαλούσε τις ισορροπίες. Όπως όταν κατήγγειλε άλλη νοθεία στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.
Ο Τζουμάκας έχει μαχόμενη διαδρομή και δεν άλλαξε τις αρχές του, ακόμη και όταν τα γεγονότα και οι εξελίξεις τον ξεπερνούσαν. Δεν έκανε μεγάλη καριέρα αλλά γι’ αυτή που έκανε δεν έχει κανένα λόγο να ντρέπεται. Προφανώς αυτό τον καθιστά συνομιλητή του Πρωθυπουργού. Πόσα στελέχη με αυτή τη διαδρομή και με αυτή την πολιτική κουλτούρα έχει γύρω του ο Τσίπρας;
Η συζήτηση με τον συμπατριώτη του είναι μια ευκαιρία να τεστάρει τα αντανακλαστικά του με όρους μιας γενιάς που, αν μη τι άλλο, είχε στο αίμα της την πολιτική με την πιο ανιδιοτελή έννοια. Ποιο άλλο ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ κρεμούσε στον πλάτανο τη κάπα του προκειμένου να πει τη γνώμη του; Και ποιος άλλος υπουργός κατήγγειλε αμέσως κάποιον που τον προσέγγισε για να τον δωροδοκήσει;
Ο Στέφανος ήταν πάντα αταίριαστος, λόγω του χαρακτήρα και της άρνησής του να συμβιβαστεί. Από μια άποψη παρέμεινε πάντα ο πρώτος πρόεδρος μεταδικτατορικής ΕΦΕΕ και γραμματέας της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ που ανάπτυξε συγκρουσιακό ένστικτο κι αυτό τον διαμόρφωσε και σαν πολιτικό κυβερνητικού κόμματος στη συνέχεια. Όσες φορές ανάλαβε κυβερνητικό αξίωμα πέταξε βότσαλα στη λίμνη.
Τυπικός εκπρόσωπος της γενιάς του, κουβαλάει την κουλτούρα της, δεν έχει τεθλασμένη πολιτική διαδρομή, με σκαμπανεβάσματα, αλλά υπερασπίζεται την ελευθερία του να μιλάει όπως σκέφτεται. Ακόμη και όταν ξέρει ότι το σύστημα δεν ανέχεται καθαρτήρες. Και παρότι κατά περιόδους αντιμετώπισε ακόμη και τη λοιδορία των άκαπνων. Τι να σου πουν αυτοί όταν έχεις βγει από τα βασανιστήρια με ρήξη αριστερού πνεύμονα και σπασμένα πλευρά;
Σ ένα χώρο που ανθίζει πλέον το πολιτικό μάρκετινγκ ο Τζουμάκας κινείται ανεπιτήδευτα και αντικομφορμιστικά. Αυτό τον καθιστά αξιοσημείωτη περίπτωση στην νεώτερη πολιτική ιστορία. Ποιος άλλος μιλάει ανοιχτά για το πολιτικό χρήμα και τις ποικίλες σχέσεις των πολιτικών με τα επιμέρους συστήματα εξουσίας και επιρροής -χωρίς να κάνει εξαιρέσεις ούτε για το -πρώην-κόμμα του;
Ανήκει σε μια ευάριθμη ομάδα πολιτικών που όταν δέχονται μια ερώτηση δίνουν μια απάντηση. Όποια έχουν, όχι όποια “πρέπει”. Αυτό δεν ωφελεί πάντα στην πολιτική. Αλλά ωφελεί την πολιτική.