Του Νίκου Λακόπουλου
Λίγες μέρες μετά την διαγραφή Σαμαρά ο Κυριάκος Μητσοτάκης πήρε τον Αντώνη Σρόιτερ και πήγε στην αεροπορική βάση της Τανάγρας, όπου βρίσκονται τα μαχητικά Rafale, για να τα δείξει με καμάρι στον ελληνικό λαό. Κι έτσι μάθαμε πού έκανε τη θητεία του πρωθυπουργός, πότε η πρώτη Belharra θα πέσει στο νερό και πως η χώρα θα προχωρήσει στη δημιουργία ενός «αντιαεροπορικού θόλου».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ήδη πει πως οι στολές των αεροπόρων… ασπρίζουν από την ένταση κι όταν ρωτήθηκε για το αν είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με την Τουρκία για την ΑΟΖ -“να βάλουμε κάτω χάρτες, να τραβήξουμε γραμμές όπως είπε ο Αντώνης Σρόιτερ- ” δεν φάνηκε διατεθειμένος να συζητήσει τέτοιες…. λεπτομέρειες δημόσια καθώς “τα θέματα αυτά είναι πολύ ευαίσθητα”.
Παραδέχτηκε πως “αυτή τη στιγμή περιθώριο να συζητήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος για τη μια διαφορά περί ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, από τη στιγμή που η Τουρκία θέλει να συζητήσουμε και άλλα πράγματα τα οποία εμείς δεν είμαστε διατεθειμένοι να συζητήσουμε” δεν υπάρχει και “αυτή τη στιγμή στον τομέα αυτόν δεν έχει επιτευχθεί καμία πρόοδος».
Βέβαι “εμείς εξακολουθούμε να συζητούμε με την Τουρκία. Θα εξακολουθούμε να επιδιώκουμε ήρεμα νερά με την Τουρκία. Και να σας πω και κάτι που το έχω ξαναπεί. Μπορούμε να συμφωνούμε και ότι διαφωνούμε. Αυτό είναι και το ενδεχομένως και το πιο πιθανό σενάριο. Αυτή τη στιγμή”!
Φαίνεται ότι η κυβέρνηση συζητά “άλλες πτυχές” των σχέσεων με την Τουρκία, αλλά δεν είναι έτοιμη να συζητήσει για την ΑΟΖ – ούτε απαντά στο ερώτημα πώς θα πάει σε ένα διεθνές δικαστήριο κι αν σκοπεύει να ασκήσει το δικαίωμα στα δώδεκα μίλια πριν, μετά ή… ποτέ.
Ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Άγγελος Συρίγος, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Hellas Journal είναι σαφής:
«Σε περίπτωση αυξήσεως των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια οι διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο μειώνονται κατά το ήμισυ… Στην απίθανη περίπτωση που η Τουρκία δεχόταν και πηγαίναμε στο Δικαστήριο, θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τα χωρικά μας ύδατα μετά την απόφαση του Δικαστηρίου; Η απάντηση είναι καταφατική αλλά μόνον για τις περιοχές εκείνες που δεν θα έχουν δοθεί ως υφαλοκρηπίδα στην Τουρκία. Άρα (σε τέτοια περίπτωση) μπορούν να αυξηθούν τα χωρικά ύδατα αλλά μόνον στο υπόλοιπο Αιγαίο».
Τι κέρδισε ο Ερντογάν ανοιχτά της Κάσου
Αν η Ελλάδα προβεί σε οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με την Τουρκία δίχως προηγούμενη επέκταση στα δώδεκα μίλια προφανώς έχει απωλέσει εθνική κυριαρχία, όπως φάνηκε στο πρόσφατο περιστατικό ανοιχτά της Κάσου, όταν η Τουρκία με πέντε πλοία εμπόδισε ιταλικό επιστημονικό σκάφος, αλλά τελικά του έδωσε άδεια (!) να συνεχίσει τις εργασίες του -εντός της ελληνικής ΑΟΖ που η γείτονας θεωρεί δική της -με βάση το τουρκολυβικό μνημόνιο.
“Μας ταλαιπώρησαν οι φίλοι μας, αλλά όλα εντάξει” είπε τότε ο Έλληνας Πρωθυπουργός. “Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις ελληνικές και ιταλικές αρχές για τον σεβασμό τους στη θαλάσσια δικαιοδοσία μας και τη συνεργασία τους» (!) ανακοίνωσε το τουρκικό υπουργείο Άμυνας. «Ως αποτέλεσμα του συντονισμού του επετράπη -του πλοίου- να εκτελέσει εργασίες στις συντεταγμένες που δηλώθηκαν και εγκατέλειψε την υφαλοκρηπίδα μας ολοκληρώνοντας τη δραστηριότητά του υπό τη συνοδεία των πλοίων που ανήκουν στις Ναυτικές μας Δυνάμεις”.
Η Αθήνα δηλαδή αποδέχτηκε πως το ιταλικό σκάφος έπρεπε να πάρει άδεια από τις τουρκικές κι όχι από τις ελληνικές αρχές κι όπως θα πει ο Γιώργος Γεραπετρίτης “το ιταλικό πλοίο είχε προγραμματίσει τη διεξαγωγή της έρευνας, μεταξύ άλλων, εντός της ελληνικής ΟΖ, όπως έχει οριοθετηθεί μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Στην ίδια θαλάσσια περιοχή επικαλείται δικαιώματα η Τουρκία με βάση το νομικά άκυρο και ανυπόστατο τουρκολυβικό μνημόνιο. Εξ αυτού του λόγου, τουρκικά πολεμικά πλοία κατέπλευσαν στην ευρύτερη περιοχή»(!)
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών το θεωρεί φυσικό να βρίσκονται τουρκικά πλοία “σε διεθνή ύδατα ελληνικής ΑΟΖ” καθώς “καμία από τις δύο χώρες δεν αφίσταται από τις οικείες βασικές θέσεις, ούτε θα μπορούσαμε ευλόγως να το αναμένουμε αυτό”. Ας μην ανησυχΕί όμως ο Σαμαράς που ζήτησε την αποπομπή του:
“Η Ελλάδα ούτε αναγνώρισε με οποιονδήποτε τρόπο ούτε πρόκειται να αναγνωρίσει τις τουρκικές διεκδικήσεις, πράττουμε δε έναντι αυτών ό,τι είναι αναγκαίο, όπως προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο. Και, ασφαλώς, αναδεικνύεται η αξία να προχωρήσουμε σε συζήτηση για πλήρη οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και αποκλειστικής οικονομικής ζώνης».
Η Τουρκία διεκδικεί την ελληνική ΑΟΖ
Η Χουριέτ θα αναφέρει πως όταν “ελληνικά σκάφη και ένα πλοίο με ιταλική σημαία επιχείρησαν να εισέλθουν στη ζώνη θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας χωρίς άδεια, η Αγκυρα απάντησε με την ανάπτυξη πέντε πολεμικών πλοίων στην περιοχή που εμπόδισαν τα εν λόγω σκάφη να εισέλθουν”.
“Είναι μια απόδειξη επί του πεδίου ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραμένει σε ισχύ. Αυτό είναι το ένα που πρέπει να κρατήσουμε, θα πει ο Πιέρρος Τζανετάκος. “Στην ουσία με αυτή την κίνηση η Άγκυρα αμφισβήτησε και την ισχύ της οριοθετημένης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, όπως αυτή είχε συμφωνηθεί είχε υπογραφεί στις 6 Αυγούστου του 2020».
“Η Τουρκία παραβίασε χθες την ελληνική ΑΟΖ και η ελληνική κυβέρνηση κοιμάται” θα γράψει ο καθηγητής Θεόδωρος Καρυώτης στο Hellas Journal. “Η Άγκυρα με πρόσχημα την παραβίαση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας (δεν μιλάει ποτέ για ΑΟΖ) ανάπτυξε πολεμικά πλοία στην θαλάσσια περιοχή της Κάσου και Καρπάθου στην περιοχή που πλέει το Ιταλικό ερευνητικό πλοίο εκτός χωρικών μας υδάτων. Δηλαδή, εντός ελληνικής ΑΟΖ“.
“Ο κύριος Δένδιας, ξεχνάει να μας πεί ότι αφού τα τουρκικά πολεμικά πλοία βρίσκονται εκτός των χωρικών μας υδάτων, βρίσκονται εντός της ελληνικής ΑΟΖ και το πολεμικό μας ναυτικό απλώς χαζεύει τα τουρκικά πολεμικά πλοία να κάνουν βόλτα στην ΑΟΖ του Αιγαίου μας!”.
“Το ερευνητικό πλοίο δεν εξάντλησε όλη την περιοχή η οποία είχε δεσμευθεί από την ελληνική NAVTEX για τις έρευνες του το ανατολικότερο σημείο της οποίας βρίσκονταν εντός ελληνικής ΑΟΖ και εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων” γράφει στο Liberal ο Νίκος Μελέτης. “Προκαλεί όμως ερωτηματικά γιατί η NAVTEX δέσμευε τόσο μεγάλη περιοχή πέραν του σημείου που πιθανόν είχε ζητήσει το ιταλικό σκάφος για να πραγματοποιήσει τις έρευνες του…”.
Φαίνεται πως η Τουρκία έσπευσε να εκδώσει δική της NAVTEX για τις ίδιες εργασίες, είχε υπάρξει ρηματική διακοίνωση της Αθήνας με την οποία απέρριπτε τον ισχυρισμό περί «τουρκικής υφαλοκρηπίδας” όπως αποκαλύπτει ο Νίκος Μελέτης, αλλά “καμιά έρευνα ή δραστηριότητα δεν θα διεξάγεται εάν δεν εκδίδεται και τουρκική NAVTEX”.
“Μια υποχώρηση χωρίς διαπραγμάτευση”
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στα «Παραπολιτικά» μιλάει για “διεθνή ύδατα”, όπως παλιότερα όταν το τουρκικό ναυτικό πλησίασε στα έξι μίλια επιβάλλοντας στην πράξη στην Ελλάδα να παραιτηθεί από τα δώδεκα μίλια έχοντας αποδεχθεί τη διευθέτηση με την Τουρκία της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ υπό το status quo των 6 ναυτικών μιλίων. Κατά τα άλλα η κυβέρνηση διατηρεί ένα δικαίωμα που δεν πρόκειται να ασκήσει.
Όπως παρατηρεί ο Νίκος Κοτζιάς σε παλιότερο άρθρο του η Αίγυπτος με την Κύπρο έχει συμφωνήσει σε ΑΟΖ με την εφαρμογή της αρχής της μέσης γραμμής, αλλά με την Ελλάδα, «παραδόξως», δεν ήθελε να κάνει ανάλογη συμφωνία. Ήθελε να εφαρμοστεί και η αρχή της αναλογικότητας (των ακτών, δηλαδή, των σημείων βάσης). Η αρχή αυτή επιδιώκεται, σε ορισμένα σημεία, από την Τουρκία.
Η συμφωνία με την Αίγυπτο δεν φτάνει μέχρι τα σύνορα Αιγύπτου και Λιβύης. Αυτό σημαίνει ότι είναι κουτσουρεμένη προς τα δυτικά, όπως έγινε και στην ΑΟΖ με την Ιταλία. Η τελευταία δεν έφτασε μέχρι το νότο, εκεί που νοητά ξεκινά η ΑΟΖ της Λιβύης.
“Στα νότια του νομού Λασιθίου ανήκει συστάδα νησιών και βραχονησίδων. Τρία από αυτά, Τρόχιλος, Στρογγυλό και Κουφονήσι, έχουν μεγάλη σημασία ως σημεία βάσης καθορισμού της ΑΟΖ με την Αίγυπτο (το ίδιο ισχύει για το Γαϊδουρονήσι ή, αλλιώς, Χρυσή) . Το μεγαλύτερο από αυτά, το Κουφονήσι, έχει δική του οικονομική ζωή. Όπως διαβάζω τους χάρτες που δημοσιεύτηκαν, δεν αποδόθηκε επήρεια σε αυτή τη συστάδα νησιών, ούτε καν στο Κουφονήσι”.
Μετά τον περιορισμό των διαπόντιων νησιών πάνω από Κέρκυρα σε επήρεια 70% και στις Στροφάδες στο 32%, και για το Κουφονήσι στο 0%, τα μεγάλα ελληνικά νησιά, όπως η Κάρπαθος και η Κάσος, ακόμα και η Ρόδος έχουν περιορισμένη επήρεια -όπως παρατηρεί ο Νίκος Κοτζιάς: ” Είναι ολοφάνερο ότι πρόκειται για μια υποχώρηση άνευ αρχών και στοιχειώδη διαπραγμάτευση”.
Το πιο σημαντικό και προβληματικό: “Προς ανατολάς, η χάραξη της ΑΟΖ γίνεται μέχρι τον 28ο μεσημβρινό. Τι πειράζει που δεν συμπεριλαμβάνει και ολόκληρη τη Ρόδο; Η απάντηση είναι απλή: Η Τουρκία πάντα αμφισβητούσε ότι υπάρχουν ελληνικά δικαιώματα από τον 28ο μεσημβρινό μέχρι τον 32ο. Κατά συνέπεια η Ελλάδα ντε φάκτο αποδέχεται ότι πρόκειται για αμφισβητούμενη περιοχή, με την δική της υπογραφή”.
Η κυβέρνηση ταπεινώνεται, αλλά με… περηφάνεια
Όταν, λοιπόν, τα πέντε τουρκικά πλοία έφτασαν ανοιχτά της Κάσου να πουν πως πρόκειται για τουρκική υφαλοκρηπίδα η κυβέρνηση αποδέχτηκε το τουρκολυβικό μνημόνιο και συνεχίζει έναν διάλογο που η ίδια δεν βλέπει να οδηγεί πουθενά κυρίως γιατί η Τουρκία αυτά που θα της έδινε ένα διεθνές δικαστήριο τα έχει ήδη πάρει.
Αν η Ελλάδα περιοριστεί στα έξι μίλια, με περιορισμένη επήρρεια νησιών και αποδοχή των γκρίζων ζωνών τι άλλο μπορεί να περιμένει από τη Χάγη; H Eλλάδα δεν συζητά άλλα θέματα μάλλον γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη τα παραχωρεί χωρίς συζήτηση υπό την απειλή του casus belli και εκλιπαρώντας για “ήρεμα νερά” την ώρα που ο Πρωθυπουργός δείχνει τα Ραφάλ στον Σρόιτερ.
Πρώτη φορά κυβέρνηση ταπεινώνεται με τόση υπερηφάνεια κι όταν την κατηγορούν για δουλοπρέπεια και “χαριεντίσματα” με τον Ράμα και τον Ερντογάν ο Κυριάκος καμαρώνει που ο Σουλτάνος κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τον Κύπριο Πρόεδρο -ως μια μεγάλη εθνική επιτυχία.
