Του Βασίλη Σκουρή
Προς αποσταθεροποίηση τα Σκόπια, μετά το “όχι” των Βρυξελλών για ενταξιακές διαπραγματεύσεις – Σε αμφισβήτηση η Συμφωνία των Πρεσπών και το erga omnes. Η ΕΕ χάνει την εμπιστοσύνη της και σε Βοσνία, Κόσοβο, Σερβία, με αποτέλεσμα τα Βαλκάνια να κινδυνεύουν με νέες εστίες ανάφλεξης. Οι μεγάλοι κίνδυνοι για την Ελλάδα, σε μια περιοχή που φλέγεται.
Βερολίνο και Παρίσι εξακολουθούν να παίζουν παιχνίδια με τη φωτιά στην πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, τα Βαλκάνια, με τη συμπεριφορά τους έναντι της Βορείου Μακεδονίας, καθώς ο κίνδυνος να περιέλθει εκ νέου η περιοχή στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, με τις ένοπλες συγκρούσεις, είναι προοπτικά απολύτως υπαρκτός. Η Γερμανία, άλλωστε, υπήρξε εκείνη που αρχές της δεκαετίας του ‘90 επέβαλε την ανεξαρτησία της Κροατίας, πρωταγωνιστώντας στη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, εκμεταλλευόμενη τους τοπικούς εθνικισμούς και προκαλώντας τις ένοπλες συγκρούσεις στην περιοχή, που κατέληξαν στην επέμβαση του ΝΑΤΟ, που άφησε πίσω του ανοιχτές πληγές.
Η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση της Βορείου Μακεδονίας και οι ανταγωνισμοί Γερμανίας και Γαλλίας στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια, ενδέχεται να αποτελέσουν θρυαλλίδα εξελίξεων στα Σκόπια και την ευρύτερη περιοχή.
Ούτως ή άλλως το erga omnes, που είχε συνδεθεί με τα ευρωπαϊκά βήματα των Σκοπίων βρίσκεται στον αέρα. Βρίσκεται, δηλαδή, στον αέρα η χρήση του ονόματος “Βόρεια Μακεδονία” έναντι όλων, όπως ρητά προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών, από τη στιγμή που τέθηκε το βέτο για την ενταξιακή ημερομηνία. Επιπλέον, η γειτονική μας χώρα, αναλόγως και του αποτελέσματος των εκλογών της 12ης Απριλίου, εισέρχεται σε μια παρατεταμένη περίοδο αστάθειας, με ενίσχυση των εθνικιστικών της δυνάμεων και, ενδεχομένως, και σε περίοδο αποσταθεροποίησης.
Ταυτόχρονα, όμως, με την απόφασή της για τη Βόρεια Μακεδονία, η Ευρωπαϊκή Ένωση οδηγείται σε απώλεια του “σταθεροποιητικού τους ρόλου”, στο οποίο είχαν πολλές χώρες προσβλέψει σε όλη την ευρύτερη περιοχή- ακριβώς όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες με την προδοσία των Κούρδων της Συρίας!
Αρμόδιες ευρωπαϊκές πηγές εκτιμούν, μάλιστα, ως πρώτη συνέπεια του βέτο των Βρυξελλών για τη Βόρεια Μακεδονία την απομάκρυνση μιας κυοφορούμενης συμφωνίας Κοσόβου – Σερβίας, καθώς σε Βελιγράδι και Πρίστινα επικρατούν και δεύτερες σκέψεις για την ειλικρίνεια των εγγυήσεων τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και και της Ουάσιγκτον.
Ο ίδιος προβληματισμός φέρεται να υπάρχει και στη Βοσνία (που μαζί τουλάχιστον με το Κόσοβο αποτελούν προτεκτοράτο στην περιοχή των Βαλκανίων), καθώς οι “ομόσπονδες” και “συνομόσπονδες” περιοχές δύσκολα θα δείξουν εμπιστοσύνη να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Πού στοχεύει ο Ζόραν Ζάεφ
Ο Ζόραν Ζάεφ, πάντως, παρότι βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση, όπως δείχνει και η πρώτη δημοσκόπηση που δημοσίευσε χθες το news24/7 (το VMRO του Γκρουέφσκι προηγείται με 8 μονάδες), δεν εγκαταλείπει τα όπλα.
Η επιλογή της 12ης Απριλίου για τη διεξαγωγή των εκλογών, μόνο τυχαία δεν είναι:
-Η Βόρεια Μακεδονία, εκτός πολύ μεγάλου απροόπτου, τη συγκεκριμένη περίοδο, θα έχει εισέλθει στο ΝΑΤΟ. Έξι χώρες απομένουν, μέσω των Κοινοβουλίων τους, να εγκρίνουν τη Συμφωνία, με το μόνο κίνδυνο να αποτελεί πλέον τυχόν κυβερνητική αστάθεια στην Ισπανία, καθώς ουδείς μπορεί να προβλέψει αν και τι κυβέρνηση θα σχηματιστεί μετά τις εκλογές.
-Τον Μάιο, όπως αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής, θα συζητηθεί εκ νέου η χορήγηση ενταξιακής ημερομηνίας στη Βόρεια Μακεδονία, άρα η ευρωπαϊκή προοπτική θα είναι ανοιχτή και θα δίνει πόντους στον Ζάεφ- εφόσον οι Βρυξέλλες αποκτήσουν την αξιοπιστία τους.
-Ήδη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σύμφωνα με τις πληροφορίες του news24/7, με πρωτοβουλία και του δραστήριου αντιπροέδρου του Δημήτρη Παπαδημούλη θα εκδώσει ψήφισμα υπέρ της ενταξιακής ημερομηνίας της Βορείου Μακεδονίας.
-Παράλληλα, η Ιταλία αναλαμβάνει πρωτοβουλία (εν αντιθέσει με την Αθήνα που δείχνει τουλάχιστον αμήχανη ως προς τις πρωτοβουλίες που πρέπει να αναλαμβάνει) για επανεξέταση του θέματος από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρωτοβουλία της Ρώμης, ωστόσο, επιμένει για “εξέταση-πακέτο” Βορείου Μακεδονία και Αλβανίας, καθώς ενδιαφέρεται πρωτίστως για τα Τίρανα. Η σύνδεση, όμως, των δυο περιπτώσεων είναι επιβλαβής για τη Βόρεια Μακεδονία, καθώς η Αλβανία δεν μπορεί σε καμία περίπτωση σε αυτή τουλάχιστον τη φάση να λάβει ενταξιακή ημερομηνία.
Οι προκλήσεις για την Αθήνα
Πέραν των δυο μεγαλύτερων ίσως κινδύνων που εγκυμονεί για την Αθήνα το βέτο της ΕΕ, δηλαδή ότι παραμένει “μετέωρο” το erga omnes για το όνομα και είναι πιθανή η αποσταθεροποίηση της Βορείου Μακεδονίας, υπάρχουν και άλλα προβλήματα.
Για παράδειγμα, έως τουλάχιστον τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις εκλογές δεν υπάρχει πλέον περίπτωση να συζητηθούν καυτά για τη χώρα μας θέματα, όπως τα σχολικά βιβλία και τα εμπορικά σήματα. Επίσης, τυχόν επικράτηση του VMRO, ενδέχεται να θέσει σε δοκιμασία τη Συμφωνία των Πρεσπών εν τω συνόλω της.