Του Γ. Λακόπουλου
«Τον Αύγουστο του 1988 ο καθηγητής Δημ. Κρεμαστινός είναι ίσως ο μόνος Έλληνας που γνωρίζει ότι ο Α.Παπανδρέου της δεύτερης τετραετίας δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος, από βιολογική άποψη με τον ηγέτη που κέρδισε δύο εκλογικές αναμετρήσεις.
Έπρεπε να έχει χειρουργηθεί από το 1986 τουλάχιστον .
Όχι μόνο δεν το έκανε, αλλά ζούσε με τρόπο που τον οδηγούσε στο θάνατο. Ξενύχτια, κακή διατροφή και εκδρομές. Ακόμη και μετά την επίσκεψη στο Βισμπάντεν – πήγε κατ’ ευθείαν στην Πάτμο με την Δήμητρα Λιάνη, με το σκάφος του Γ. Λούβαρη.Τον Σεπτέμβριο του 1997 – «μέναμε τότε στο σπίτι του Καλκάνη» θα γράψει η Δήμητρα Λιάνη- είχε παει κρουαζιέρα με το σκάφος του Γρ. Κασιδόκωστα.
Ο Δημ. Κρεμαστινός τον συνάντησε για πρώτη φορά στη ζωή του το βράδυ της 23ης Αυγούστου 1988, όταν εκλήθη επειγόντως από τη Ρόδο όπου παραθέρισε για να τον εξετάσει .
-«Πρέπει να έλθετε στο Καστρί» του είπαν.
-«Πρέπει να έλθει ο Πρωθυπουργός στο νοσοκομείο» τους απάντησε κοφτά.
Όταν τον εξέτασε έμεινε άναυδος.
-« Δεν πρέπει να μείνει ούτε 24 ώρες εκτός νοσοκομείου», διέταξε όταν διαπίστωσε ότι είχε δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια και στένωση αορτής.
-” Σε ποιο νοσοκομείο”
-” Στο Λονδίνο, στο Σαιντ Τόμας”
Οι άνθρωποι του Πρωθυπουργού αντέδρασαν και το ανακοινωθέν που ετοίμασαν ανέφερε ότι θα επρόκειτο για απλή επίσκεψη «για λόγους υγείας». Ο καθηγητής Κρεμαστινός αντέδρασε :
-«Αν δεν γράψετε την ακριβή διάγνωση, εγώ δεν υπογράφω».
Η συζήτηση άρχισε να παίρνει υψηλούς τόνους και ο Α.Παπανδρέου άκουσε τη φασαρία.
-«Γιατί φωνάζετε; » ρώτησε.
-«Πρόεδρε ο γιατρός θέλει να αναφέρεται στο ανακοινωθέν στένωση αορτής». «
“Και εσάς τι σας πειράζει;» ήταν η απάντηση του.
Από εκείνη τη στιγμή συνδέθηκαν στενά μέχρι την ημέρα του θανάτου του. Ο Α.Παπανδρέου εξετίμησε ότι για πρώτη φορά ένας γιατρός του είπε ευθέως ότι πρέπει να χειρουργηθεί και μάλιστα επειγόντως.
Ο Κρεμαστινός έκλεισε ένα δωμάτιο στο «Σαιντ Τόμας» του Λονδίνου, στο όνομα του και στις 25 Αυγούστου ο Α.Παπανδρέου πήρε το αεροπλάνο με την πιο αμφίβολη επιστροφή της ζωής του.
Ακόμη και μέσα στο νοσοκομείο ο Α.Παπανδρέου έδειξε πόσο απείθαρχος ασθενής ήταν. Μόλις φόρεσε τις πυτζάμες του, κάθισε στο κρεβάτι και …άναψε την πίπα του»
…….
Στον άξονα Ωνάσειο -ΠΑΣΟΚ- περιβάλλον του Α.Παπανδρέου θα δημιουργηθούν πλείστα κέντρα. Ένα κινείται γύρω από τη Δήμητρα Λιάνη, ένα άλλο γύρω από την οικογένεια του, ένα τρίτο γύρω από τον Αντ. Λιβάνη, ένα τέταρτο περί τους Π.Λάμπρου, Μιχ, Καρχιμάκη, Γ. Παναγιωτακόπουλο.
Ο Κ. Λαλιώτης θα κινεί ορισμένες διαδικασίες και θα βρίσκεται σε επαφή με τους γιατρούς και κυρίως με τον Κ. Στεφανή. Μακριά από το νοσοκομείο ο Κ. Σημίτης και οι “τέσσερις” θα έχουν το δικό του πόλο και θα ενημερώνονται από τον Δημ. Κρεμαστινό, ενώ ορισμένοι γιατροί έχουν τα δικά τους “κανάλια” και ενημερώνουν τον Μιλτ. Έβερτ.
Παραδόξως αυτός που δεν εχει κανένα επιτελείο που να παρακολουθεί το Ωνασειο είναι ο Α.Τσοχατζόπουλος.
Καθώς η νοσηλεία του Πρωθυπουργού παρατείνεται η αντιπολίτευση και οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι ζητούν την αντικατάσταση του.Ο Τύπος μεταφέρει ιατρικά σενάρια. Όλοι μεταβάλλονται σε καρδιολόγους, πνευμονολόγους και συνταγματολόγους μαζί. Στα τηλεοπτικά παράθυρα, γιατροί που δεν ξέρουν ούτε τι χρώμα έχει ο ιατρικός του φάκελος, κάνουν περισπούδαστες γνωματεύσεις.
Η ένταση υποχρεώνει τον καθηγητή Γρ. Σκαλκέα να παραιτηθεί απο την καθημερινή ενημέρωση των δημοσιογράφων απηυδισμένος. Στο ιατρικό συμβούλιο ξεσπούν διαφωνίες, που δεν είναι πάντα άσχετες με τη πολιτική. Ο Γρ. Σκαλκέας εκρήγνυται ότι ο Π.Τούτουζας, θέλει να συμπεριλάβει στον ιατρικό φάκελο ενα σημείωμα που δείχνει ότι η καρδιακή λειτουργία του ασθενούς ήταν επιβαρημένη, όταν μπήκε στο νοσοκομείο .
Η κορυφαία στιγμή του Ωνασείου είναι η στιγμή της παραίτησης του Α. Παπανδρέου και ο κορυφαίος του δράματος είναι ο γιατρός του. Η αντιπολίτευση και οι εσωκομματικοί αντίπαλοι του ζητούν από τον Δημ. Κρεμαστινό να αποφανθεί ότι «εξέλιπεν», ώστε να τηρηθούν τα συνταγματικά προσχήματα και να προχωρήσει η αντικατάσταση του. Η Ν.Δ., το Ε.Γ. το προεδρείο της Κ.Ο., η «ομάδα των τεσσάρων», ζητούν μια ιατρική βεβαίωση που δεν μπορούσε να δοθεί.
Ευτυχώς που δεν δόθηκε, γιατί θα οδηγούσε στη μεγαλύτερη συνταγματική ανωμαλία που γνώρισε η πολιτική ιστορία της Ευρώπης. Με την εξέλιξη που πήραν τα πράγματα σε ό,τι αφορά την υγεία του Α.Παπανδρέου, η χώρα θα είχε …δυο πρωθυπουργούς. Έναν που εξελέγη από την Κ.Ο. και έναν που είχε τη «δεδηλωμένη» και δεν παραιτήθηκε ποτέ με τη θέλησή του.
Πίσω από τη φιλολογία για εκείνη την περίοδο, η αλήθεια είναι σχετικά απλή. Ο Α. Παπανδρέου από την ώρα που μπήκε στο νοσοκομείο μέχρι τα Θεοφάνια του 1996, δεν ήταν σε θέση να αντιληφθεί τι συνέβαινε έξω από την εντατική μονάδα. Βρισκόταν μονίμως σε καταστολή, είχε αναπνευστήρα, η καρδιά υπολειτουργούσε, έπαιρνε παρεντερική σίτιση και εμφάνιζε τα «φαινόμενα μονάδος», με διαταραχές προσανατολισμού,χωρίς αίσθηση χώρου και χρόνου.
Όμως ζούσε. Και ο Δημ. Κρεμαστινός- αφού απέτυχε να απαλλαγεί από την ιδιότητα του πολιτικού και του υπουργού, καθώς όλοι τον απέτρεψαν όταν εξ αρχής θέλησε να παραιτηθεί από την κυβέρνηση- κινήθηκε για εβδομάδες σε τεντωμένο σκοινί.
-«Δεν με ενδιαφέρουν πολιτικές παράμετροι, είμαι εδώ για να σώσω τον άνθρωπο», θα πει εξοργισμένος όταν οι πιέσεις εντείνονται πριν Χριστούγεννα του 1995.
Στις αρχές του 1996 αρχίζουν οι πρώτες αναλαμπές αλλά ο ασθενής βρίσκεται σε σύγχυση. Ο Γ. Παπανδρέου προθυμοποιείται να τον ενημερώσει για όσα συμβαίνουν. Τελικά αυτό το βαρύ φορτίο θα σηκώσει ο Δημ. Κρεμαστινός. Φωνάζει τους βοηθούς του και τους εξηγεί με ποιο τρόπο το βράδι, που δείχνει να έχει καλύτερη επαφή με το περιβάλλον, θα του πιάνουν πολιτική συζήτηση.Το πρωί της 14ης Ιανουαρίου ο Αίας Αντωνιάδης τον επισκέπτεται στο γραφείο του απελπισμένος:
-« Κύριε καθηγητά, φοβάμαι ότι ο Α. Παπανδρέου που έχουμε πλέον μπροστά μας δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος. Του μιλούσα όλη τη νύχτα, αλλά δεν έδειξε να καταλαβαίνει σε τι αναφέρομαι, αν και με άκουγε».
Είναι προφανές ότι η περιπέτεια δεν θα αποτραπεί, εκτός αν γίνει κάποιο θαύμα.Το θαύμα έγινε το πρωί της 15ης Ιανουαρίου. Η Δήμητρα Λιάνη μόλις ξημέρωσε πήγε για ύπνο. Στις 11 το πρωί ο Ηλίας Ηλιοδρομίτης φωνάζει τον Δημ. Κρεμαστινό.
-« Κύριε καθηγητά, τρέξτε, σας ζητάει».
Ο Δημ. Κρεμαστινός σπεύδει στην εντατική, αλλά βρίσκει τον ασθενή του στη συνήθη κατάσταση.
-«Καλημέρα, κύριε πρόεδρε».
-« Γεια σου…» απαντάει και ακολουθεί σιωπή.
Ο Δημ. Κρεμαστινός, νιώθει τις ελπίδες του να διαψεύδονται και από …αμηχανία αρχίζει να τον εξετάζει. Και τότε ο Α. Παπανδρέου του λέει με καθαρή φωνή:
-“Με αμφισβητούν πολύ, Δημήτρη”;
Δεν καταλαβαίνει αν εννοεί ότι τον αμφισβητούν «πολύ», ή «πολλοί», αλλά του λεει ευθέως.
-“Ναι, πρόεδρε”
-“Νομίζεις ότι πρέπει να φωνάξω τον Αντώνη;”
-“Ναι, πρόεδρε”.
Βγαίνει από την αίθουσα και τηλεφωνεί στον Αντ. Λιβάνη:
-«Τρέξε».
Απόσπασμα από το βιβλίο του Γ. Λακόπουλου « Το μυθιστόρημα του ΠΑΣΟΚ»– Εκδόσεις Καστανιώτη, 1999
