Toυ Mελέτη Ρεντούμη
Η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα ήταν το κομβικό και σημαντικό γεγονός της εβδομάδας που πέρασε, με πολλές προσδοκίες όπως καλλιεργήθηκαν όλο το προηγούμενο διάστημα από την ελληνική κυβέρνηση, για την προσέγγιση στα ελληνοτουρκικά και για διαφαινόμενη λύση σε αρκετά ζητήματα.
Δυστυχώς εκ του αποτελέσματος, τίποτα δεν επιβεβαιώθηκε, αντιθέτως η επίσκεψη δεν ήταν απλά εθιμοτυπική με ανταλλαγή φιλοφρονήσεων και γενικόλογων συζητήσεων, αλλά επέτρεψε στην Τουρκία αυτό που επιδίωκε καιρό, δηλαδή να θέσει την ατζέντα των ζητημάτων σε ελληνικό έδαφος αναφέροντας προκλητικά την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης.
Μπορεί να ήταν σημαντικό ή και σημαδιακό το γεγονός ότι δεν είχε επισκεφθεί εδώ και 65 χρόνια Τούρκος Πρόεδρος την χώρα μας, παρόλα αυτά κανείς και σε κανένα επίπεδο δεν έθεσε στην Ελλάδα ζήτημα αλλαγής συνθηκών όπως αυτές υπάρχουν και εφαρμόζονται εδώ και έναν αιώνα τουλάχιστον.
Η Τουρκία τηρώντας πάντα την πολύ καλή και επιθετική της διπλωματία, έκανε αυτό που της προσέφερε η κυβέρνηση στο πιάτο, μία επίδειξη δύναμης δηλαδή, με φόντο όλα τα ζητήματα με ευθείες βολές και προκλήσεις, τόσο για το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου όσο και για την μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη.
Η προετοιμασία δυστυχώς της κυβέρνησης για ένα τέτοιο ταξίδι και μάλιστα στο συγκεκριμένο timing που η Μέση Ανατολή φλέγεται τόσο στην Συρία όσο και στην Παλαιστίνη, ήταν ανύπαρκτη, καθώς έπρεπε να υπάρχουν σαφείς προϋποθέσεις όσον αφορά τα θέματα που θα τεθούν και μάλιστα να έχει προετοιμαστεί διπλωματικά η ύπαρξη συγκεκριμένων πεδίων προσέγγισης και συμφωνίας έστω σε θέματα χαμηλής πολιτικής, όπως ο πολιτισμός, ο τουρισμός αλλά και ένα κοινό στρατηγικό σχέδιο για το μεταναστευτικό.
Αν η κυβέρνηση είχε οριοθετήσει την επίσκεψη, τότε έστω και ελεγχόμενα θα είχε διάγει μία τακτική νίκη καθώς αφενός θα φαινόταν μία προσέγγιση σε όρους καλής γειτονίας, αφετέρου δεν θα άφηνε την Τουρκία να προβεί σε μία πολεμική ρητορική με φόντο την Συνθήκη της Λωζάννης.
Επίσης είναι ακατανόητο, γεγονός που δείχνει το μέγεθος της ασυνεννοησίας, η πρωτοβουλία του Προέδρου της Δημοκρατίας, να κάνει μάθημα συνταγματικού δικαίου στον Πρόεδρο Ερντογάν περί συνθηκών, όταν το θέμα είχε τεθεί ήδη και είναι στην ευχέρεια και μόνο του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης να το χειριστούν.
Όσον αφορά την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στην Θράκη και πάλι υπήρξε αμηχανία όταν τελικά ο Ερντογάν φέρνοντας σε αμηχανία τον Έλληνα υφυπουργό, μίλησε σε ανοιχτή συγκέντρωση σε σχολείο ενώ δεν είχε προβλεφθεί στο πρόγραμμα.
Είναι σαφές ότι η Τουρκία δια του στόματος του προέδρου της, αποκαλώντας τους μουσουλμάνους συμπατριώτες που οφείλουν να μιλούν καλά τα τουρκικά, αλλά και αναφερόμενος στα ζητήματα των μουφτήδων που θέλει η Τουρκία να εκλέγονται και όχι να διορίζονται, επιχειρεί μία ξεκάθαρη παρέμβαση τόσο στα εσωτερικά της χώρας όσο και στο διεθνές δίκαιο που ορίζει τα δικαιώματα των μειονοτήτων.
Αντιθέτως η Ελλάδα, δεν έθεσε κανένα ζήτημα στην Τουρκία πέραν της χρήσης της Αγίας Σοφίας και δεν επέμεινε αντίστοιχα στα δικαιώματα των Ελλήνων που κατοικούν σήμερα στην Τουρκία.
Σε κάθε περίπτωση, θα λέγαμε ότι μία απροετοίμαστη επίσκεψη σε ανώτατο πολιτειακό επίπεδο είναι καλύτερο να μην πραγματοποιείται ή να αναβάλλεται, όταν είναι ξεκάθαρες οι προθέσεις της μίας μόνο πλευράς δυναμιτίζοντας το κλίμα.
Το σίγουρο είναι ότι η Τουρκία διπλωματικά πέτυχε τον στόχο της, ενώ η Ελλάδα αρκέστηκε στον ρόλο ενός επικοινωνιακού κομπάρσου που μάταια προσπαθούσε να τηρήσει τα προσχήματα.
Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός.
