Ζήτω το 4ο Μνημόνιο!

Toυ Μελέτη Ρεντούμη

 

ΡΕΝΤΟΥΜΗΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣΜετά από μία έντονη περίοδο διαβουλεύσεων από την αρχή του έτους για την 1η αξιολόγηση του 3ου Μνημονίου που ψήφισε η κυβέρνηση Σύριζα-ΑΝΕΛ, φαίνεται ότι η πολυπόθητη συμφωνία θα κλείσει περί τα τέλη Μαΐου σε τακτικό Eurogroup.

Η κυβέρνηση ήδη θριαμβολογεί καθώς έχει ψηφίσει το ασφαλιστικό και φορολογικό νομοσχέδιο στη Βουλή και πήρε κλίμα συμφωνίας από το Eurogroup που έλαβε χώρα μόλις τις προηγούμενες ημέρες.

Ποια είναι όμως τελικά η πραγματικότητα για την επικείμενη συμφωνία; Πήρε κάτι εντυπωσιακό η ελληνική κυβέρνηση, το οποίο θα βοηθήσει στην τάχιστη ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας;

Η απάντηση είναι, δυστυχώς όχι. Η κυβέρνηση, η οποία καθυστέρησε δραματικά στο να φτάσει σε σημείο σύγκλισης με τους δανειστές, με αρνητικές συνέπειες στην πραγματική οικονομία, δεν πέτυχε τίποτα απολύτως, αντιθέτως  θα επιδεινώσει την κατάσταση με νέα έντονα υφεσιακά μέτρα.

Πέραν λοιπόν του βασικού δημοσιονομικού πακέτου, των 5.4 δις ευρώ που περιλαμβάνει ασφαλιστικό, φορολογικό και έμμεσους φόρους, με σαφείς μειώσεις μισθών και συντάξεων, τόσο για παλαιούς όσο και για νέους ασφαλισμένους, η κυβέρνηση συμφώνησε στο λεγόμενο αυτόματο φρένο δαπανών, αν δεν πετύχουν τα μέτρα της δημοσιονομικής προσαρμογής.

Προσέξτε όμως εδώ την λεπτομέρεια της συμφωνίας. Η κυβέρνηση πέτυχε επί της ουσίας το ακατόρθωτο. Χωρίς να έχει κλείσει οριστικά την αξιολόγηση με όλα τα μέτρα του 3ου Μνημονίου, ψηφίζει αυτόματο 4ο Μνημόνιο που θα ισχύει τουλάχιστον μέχρι το 2018, χωρίς διαπραγματεύσεις, χωρίς Eurogroup και πολυτάραχες Συνόδους Κορυφής και βέβαια χωρίς να δηλώνει η κυβέρνηση ότι αλλάζει την Ευρώπη.

Ενώ μάλιστα, τα προληπτικά μέτρα είχαν υπολογιστεί στα 3,6 δις ευρώ, έστω και αν δεν περιγράφονται επακριβώς σε κάθε κωδικό δαπάνης από τώρα, πλέον με το αυτόματο 4ο Μνημόνιο, δεν υπάρχει κανένα όριο που να σταματάει την εφαρμογή αυτών των μέτρων, όση ύφεση και αν έχει προκληθεί στην ελληνική οικονομία.

Αυτό σημαίνει, ότι είτε τα προληπτικά μέτρα ανέλθουν σε 3 ή σε 13 δις ευρώ, αυτά θα εφαρμόζονται αυτόματα και οριζόντια στο σκέλος των ανελαστικών δαπανών του δημοσίου, δηλαδή κυρίως σε μισθούς και σε συντάξεις.

Πιο συγκεκριμένα αποφασίστηκε ότι το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, θα δώσει έκθεση στον Υπουργό Οικονομικών τον Σεπτέμβριο του 2016 για το κατά πόσο απαιτούνται διορθωτικά μέτρα για το τρέχον έτος.

Αν είναι θετική η απάντηση, θα εφαρμόζονται αυτόματα κατά το ποσό απόκλισης από τον προϋπολογισμό, σε όλο το εύρος των δαπανών, με μόνες εξαιρέσεις τα κονδύλια για την υγεία, την άμυνα και τα επιδόματα ανεργίας.

Μάλιστα η εφαρμογή των μειώσεων θα γίνεται μετά από εισηγητική έκθεση κάθε 30 Απρίλιου όπου θ’ακολουθεί το αντίστοιχο Προεδρικό Διάταγμα.

Εκτός αυτού, για να κλείσει οριστικά η συμφωνία μαζί με το νέο αυτόματο Μνημόνιο, η κυβέρνηση οφείλει να συμφωνήσει και στα παρακάτω:

  • Πλάνο 19 ιδιωτικοποιήσεων μέσω του ΤΑΙΠΕΔ με το λεγόμενο Asset Development Plan, δηλαδή συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και στόχους, όπου όλα τα έσοδα θα κατευθυνθούν στην αποπληρωμή του χρέους και όχι στην πραγματική οικονομία.
  • Δημιουργία του Υπερταμείου Αξιοποίησης Περιουσίας του Δημοσίου, όπου στο Διοικητικό Συμβούλιο θα συμμετέχουν επίσημα ως εκτελεστικά μέλη, εκπρόσωποι των δανειστών και θα υπερβαίνει τις αρμοδιότητες του νυν ΤΑΙΠΕΔ.
  • Εφαρμογή της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ, όπου μεταξύ των άλλων, μπαίνουν ξανά στο τραπέζι, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, ώστε να οριστικοποιηθεί και το καθεστώς λειτουργίας των φαρμακείων στη χώρα μας.
  • Πλήρη απελευθέρωση πώλησης κόκκινων και ενήμερων δανείων προς εταιρίες διαχείρισης χρέους.

Με βάση τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι η κυβέρνηση συμφώνησε αφενός στο να εφαρμοστούν απαρέγκλιτα όλες οι μεταρρυθμίσεις που υπήρχαν ως εκκρεμότητες από το 2ο Μνημόνιο, χωρίς χαλάρωση και εξαιρέσεις, ενώ συνομολόγησε ταυτόχρονα και στην ψήφιση του αυτόματου μηχανισμού διόρθωσης, που αποτελεί ένα 4ο Μνημόνιο.

Και ενώ όλοι περίμεναν ότι τα σκληρά δημοσιονομικά μέτρα και το νέο πρόγραμμα θα συνοδευόταν από ελάφρυνση χρέους τελικά η κυβέρνηση πήρε μόνο την δήλωση ότι θα εξεταστεί η πιθανότητα ελάφρυνσης από το 2018 και μετά, αφορώντας το μονοπάτι εξυπηρέτησης του χρέους από το 2022 και μετά και μάλιστα χρησιμοποιώντας τον όρο αν κριθεί αναγκαίο (if necessary).

Με λίγα λόγια, επανήλθαμε, μετά από 4 χρόνια, με δεκαπλάσια δημοσιονομικά και διορθωτικά μέτρα στη δήλωση του Νοεμβρίου του 2012 που είχε δοθεί στην προηγούμενη κυβέρνηση περί ελάφρυνσης χρέους, χωρίς να λάβουμε ως χώρα τίποτα καλύτερο και με ουδεμία εγγύηση.

Συμπερασματικά, η χώρα με την διαρκή ψήφιση νέων μέτρων υπό την απειλή χρεωκοπίας, κάποια στιγμή δεν θ’αντέξει την δαμόκλειο σπάθη του χρέους και θα καταρρεύσει, αν δεν αυξηθεί τάχιστα η ρευστότητα και η δανειοδότηση της οικονομίας, αν δεν σταματήσουν τα λουκέτα και οι συνεχείς οριζόντιες μειώσεις και δεν δημιουργηθούν νέες πραγματικές επιχειρήσεις που θα φέρουν απασχόληση και έσοδα τόσο στα νοικοκυριά όσο και στο κράτος.

 

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός.