Ημέρα μνήμης και ενότητας

Του Μανώλη Κόκκα

47 Χρόνια μετά, η μνήμη της εξέγερσης των φοιτητών ενάντια στο στρατιωτικό καθεστώς, καλά κρατεί. Και δικαίως, ανεξαρτήτως των μετέπειτα αποτελεσμάτων (επιβολή στρατιωτικού νόμου, τανκς σε όλη την Αθήνα, ανατροπή Παπαδόπουλου από Ιωαννίδη).Θα ήταν πολύ ανέντιμο και αναληθές να θέταμε ισχυρισμούς πως ευθύνονται οι φοιτητές που ανατράπηκε ο Παπαδόπουλος και στην συνέχεια χάθηκε η Κύπρος. Η νέα γενιά ήταν ο  μπροστάρης  ενάντια στα εκτεινόμενα της τότε εποχής και δικαίωσε την διαχρονική συνήθεια των μεγαλύτερων συγγενών μας να μας λένε πως: «Εσείς οι νέοι πρέπει να αλλάξετε το κόσμο». Και αυτό ήταν το Πολυτεχνείο.
Η πλειοψηφία της εξέγερσης μπορεί να ήταν φοιτητές, αλλά και  πολλοί εργάτες από τις γύρω περιοχές μαζί με μαθητές αλλά και τον απλό κόσμο,  περικύκλωσε  εκείνες τις ημέρες την οδό Πατησίων. Από τον 5 χρόνο Δημήτρη Θεοδώρα που πυροβολήθηκε Σάββατο μεσημέρι στην πλατεία Γαρδένιας, μέχρι τον γηραιότερο Ανδρέα Κόμπο που απεβίωσε λίγους μήνες μετά. Από τους δυο γιατρούς Μανώλη Μυλωνάκη και Παναγιώτη Μαυρομάτη που  περισύλλεγαν  τους τραυματίες οι οποίο προσπαθούσαν να διασωθούν από τα πυρά των πολυβολείων από την ταράτσα του Υπουργείου της Δημόσιας τάξης μέχρι τον θάνατο εν ψυχρώ του Διομήδη Κομνηνού που προσπάθησε να βοηθήσει έναν τραυματία. Ο κύριος Μαυρομάτης ήταν ο άνθρωπος ο οποίος στην δίκη του Πολυτεχνείου αντιμετωπίστηκε με ειρωνεία για την ματωμένη μπλούζα που επέδειξε με την σφαίρα που δέχτηκε ένας τραυματίας, θεωρώντας η γραμμή υπεράσπισης πως ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να λερώσει μια μπλούζα για να υποστηρίξει πως είναι γεμάτη αίματα!

      Η αμφισβήτηση των νεκρών του Πολυτεχνείου εκφράζεται συνήθως με το δήθεν επιχείρημα πως οι νεκροί ήταν γύρω από το Πολυτεχνείο και όχι μέσα σε αυτό. Κάτι το οποίο πέρα από το ότι δεν είναι ακριβές, δεν αναιρεί την αξία τις ανθρώπινης ζωής. Προφανώς και υπήρξαν νεκροί και μέσα στο Πολυτεχνείο και στους δρόμους έξω από αυτό. Ακόμα όμως και ας μην υπήρχαν νεκροί όπως αναφέρουν κάποιοι στο Πολυτεχνείο αλλά γύρω από αυτό, το να πυροβολείται κόσμος και να πέφτουν αδέσποτες  σφαίρες σε πεζούς  στο κέντρο της Αθήνας, δεν δίνει ελαφρυντικά  στην προσπάθεια την Χούντας να χτυπήσει παραδειγματικά  οποιονδήποτε προσπαθούσε να σηκώσει κεφάλι.

    Βέβαια στην σημερινή εποχή από γνήσιους νοσταλγούς της χούντας έχουν αφήσει κάποιοι να εννοηθεί πως υπήρξε κάποια «καλή» και κάποια «κακή» χούντα. Πως η «καλή» ήταν του Παπαδόπουλου ο οποίος δήθεν βρέθηκε θύμα πλεκτάνης και ανατράπηκε από το στρατιωτικό του «παιδί»  τον Ιωαννίδη. Ας μην ξεχνάμε όμως πως για την προδοσία της Κύπρου την οποία ξεχνούν δυστυχώς πολλοί θαυμαστές των ολοκληρωτικών καθεστώτων πέρα από τον Ιωαννίδη, ο οποίος ανέτρεψε τον Μακάριο και έκανε πραξικόπημα στην Κύπρο με αποτέλεσμα αψιμαχίες στην Κύπρο με αποκορύφωμα την Τουρκική εισβολή, η «καλή» χούντα του Παπαδόπουλου περιελάβανε  την απόσυρση της ελληνική μεραρχίας που είχε στείλει ο Γεώργιος Παπανδρέου κατά τις διαταραχές στην Κύπρο το 1964.Στην πραγματικότητα και τα δυο ήταν στρατιωτικά πραξικοπήματα  με την διαφορά  ότι ο Παπαδόπουλος χρησιμοποίησε αρκετά πολιτικά στελέχη στις κυβερνήσεις του σε αντίθεση με τον Ιωαννίδη.

       Η επέτειος του Πολυτεχνείου για κάποιους είναι μια  ψεύτικη εξέγερση που στήθηκε από διάφορες δυνάμεις με σκοπό να γκρεμίσουν το υποτιθέμενο «θαύμα» της χούντας. Το μόνο «θαύμα» αυτής της δικτατορίας δεν είναι το οικονομικό που όλοι επικαλούνται αλλά το διχαστικό. Καμιά χούντα από όλες όσες  υπήρξαν στα 190 χρόνια από γέννησης του Ελληνικού κράτους δεν ήταν τόσο σκληρή όσο τις επταετίας .Το Πολυτεχνείο αποτελεί μια από τις τελευταίες αντιδράσεις του κόσμου στο κλίμα τυραννίας, τρόμου, χαφιεδισμού, των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων και των φακέλων. Μιας επταετίας γεμάτη βασανισμούς, διώξεις και δολοφονίες όπως του  Γιώργο Τσαρούχα, ο οποίος υπέκυψε στα τραύματα του από  και το καθεστώς το κατέγραψε απλά ως μια καρδιακή προσβολή. Όπως και ο βασανισμός του Σπύρου Μουστακλή οποίος συμμετείχε στο κίνημα του Ναυτικού ενάντια στην Χούντα και από τα βασανιστήρια έμεινε παράλυτος. Η 17 Νοέμβρη  είναι η κορύφωση των εξεγέρσεων κατά την διάρκεια της επταετίας  των συνταγματαρχών. Είχαν προηγηθεί οι αποδοκιμασίες στην κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου το 1968, του Γιώργου Σεφέρη το 1971 και η κίνηση του Κώστα Γεωργάκη να αυτοπυρποληθεί οπού η θυσία του έλαβε διεθνείς διαστάσεις…

       Η νοσταλγία προς την χούντα και η απαξίωση του αγώνα του Πολυτεχνείου είναι πλέον πολύ επίκαιρη. Και για αυτό ευθύνονται πολλοί λόγοι. Ένας προφανής λόγος είναι ότι οι υμνητές της χούντας ποτέ δεν περισσεύουν, μιας και είναι πάγια τακτική των δικτατόρων να αυτοπαρουσιάζονται ως εξιλαστήρια θύματα που δήθεν θυσιάστηκαν για τον λαό. Όμως η απαξίωση της γιορτής αυτής έχει υπεύθυνη και την πολιτική σκηνή της χώρας η οποία συνεχώς προσπαθεί με τα χρόνια να υπονομεύσει την σημασία της σημερινής μέρας  και να καταπιαστεί ακόμα και να σαρκαστεί με αυτήν την επέτειο. Ένα παράδειγμα είναι αυτές οι μέρες μνήμης να συνοδεύονται από μια επιδρομή της αστυνομίας με έναν κυβερνητικό βουλευτή σε ρόλο σερίφη. Με αυτές τις κινήσεις στην πραγματικότητα ποιο μήνυμα θα εκφέρουμε και σε τι θα βοηθήσουμε την ελληνική κοινωνία πέρα από το να ξεχειλίσουμε τον οχετό μας, και να προάγουμε την ατζέντα του μίσους μας;

       Οι απόπειρες επαναφοράς της διχόνοιας και του διχασμού είναι αυτές που υιοθετούνται τις τελευταίες μέρες. Κάποιοι επιδιώκουν να στήσουν αρένα μάχης κατά της εθνικής συμφιλίωσης και να ανοίξουν το χάσμα της ήδη διχασμένης ελληνικής κοινωνίας εδώ και δεκαετίες. Στο όνομα του Πολυτεχνείου πραγματικά κάποιοι αποκόμισαν οφέλη και πήραν βαθμούς για την πολιτική τους καριέρα, αλλά δεν χάρηκαν όλοι τέτοιων προνομίων. Και από επιλογή τους φυσικά. Η ταύτιση της γενιάς του Πολυτεχνείου με την γενιά που δήθεν μας κατέστρεψε είναι τελείως άστοχη. Πολύ κράτησαν την σιωπή τους, δεν μετουσιώθηκε η ζωή τους σε μια πολιτική καριέρα και έμειναν στην δική τους  αφάνεια. Ανεξαρτήτως εκμετάλλευσης όμως πολιτικής που υπέστη το Πολυτεχνείο από κάποιους, δεν μπορούμε να μην ομολογήσουμε πως η τόλμη  και το σθένος όλων των εξεγερθέντων ήταν κάτι αναφαίρετα σπουδαίο.

      Το Πολυτεχνείο γίνεται προσπάθεια να λοιδορηθεί, να απομυθοποιηθεί, και να διχάσει αντί να ενώσει. 47 χρόνια μετά την εξέγερση συνεχίζεται η διχόνοια να εξαπλώνεται, με τα νοήματα να προσπαθούν να αλλοιωθούν.

Η επέτειος αυτή δεν αποτελεί μόνο την αρχή της θεμελίωσης των πολιτικών χαρακτήρων την μεταπολίτευσης, αλλά την αρχή μιας προσπάθειας για εθνική ομοψυχία η οποία τις τελευταίες μέρες δοκιμάζεται από κάποιους ιθύνοντες, που θέλουν να ξυπνήσουν άσχημες μνήμες. Η σημερινή μέρα είναι μέρα τιμής, γιορτής και διηνεκούς  προσπάθειας για την συνεχή  ενοποίηση της κοινωνίας μας και όχι για τον αποπροσανατολισμό της. Η επέτειος του Πολυτεχνείου δεν απευθύνεται και δεν ανήκει μόνο στην φοιτητιώσα νεολαία, παρότι είναι ιδιαίτερη γιορτή για το φοιτητικό κίνημα. Προπάντων όμως ανήκει στην  ίδια την κοινωνία και την ιστορία της χώρας.