Toυ Μανώλη Ροζάκη
Η απάντηση στη σύγχρονη βαρβαρότητα
Όταν και ο Κορνήλιος Καστοριάδης μιλούσε για σοσιαλισμό ή βαρβαρότητα διέβλεπε την αποτυχία τού δυτικού μοντέλου, επιτρέποντας, αντίστοιχα, και στον Τζ. Στίγκλιτς να δίνει σήμερα το στίγμα του. Λέγοντας, δηλαδή, πως δεν είναι κοινωνικά λειτουργικές οι απαιτήσεις ή/και οι προσδοκίες της κυρίαρχης τάξης, πού περιστελλονται σε αυτό το μονοδιάστατο, παράλογο και αντιφατικό νόημα: “πρέπει να κάνεις αυτό πού λέω και όχι αυτό πού κάνω”.
Εδώ λοιπόν βρίσκεται η σύγχρονη βαρβαρότητα, η οποία εκφράζεται στον πυρήνα τής νεοσυντηρητικής μοιρολατρίας, καθώς και στην ακροδεξιά λαϊκιστική συνιστώσα της. Την ψευδεπίγραφη εναλλακτική της, δήθεν, πρόταση. Η ασυδοσία, η αισχροκέρδεια και η διεύρυνση των ανισοτήτων, βρίσκονται τελικά σε αγαστή συνεργασία με τον αυταρχισμό, την πολιτική αποξένωση και την διάρρηξη τής κοινωνικής συνοχής.
Ο λαϊκισμός σε όλο του το μεγαλείο – στο μεγαλείο τής βαρβαρότητας.
Μετά και πέρα όμως από τίς διαπιστώσεις, χρειαζόμαστε απαντήσεις. Και η απάντηση σε αυτό το αδιέξοδο οφείλει να αγγίξει ένα κρίσιμο πλήθος. Τότε και μόνον τότε, λαμβάνει χώρα το πέρασμα από την δυνατότητα στο έργο (δυνάμει και ενεργεία).
Το κρίσιμο πλήθος θα πρέπει να συμπεριλάβει στους κόλπους του, φαινομενικά ανομοιογενείς συνομαδώσεις, μετασχηματίζοντας την αποχή, τον ριζοσπαστισμό και την απατηλή κανονικότητα, σε ένα ρεαλιστικό πρόταγμα υπέρβασης και κοινωνικής αλλαγής.
Καθόσον η συμπεριληπτική οικονομική πολιτική, η άμβλυνση των ανισοτήτων και η κοινωνική δικαιοσύνη, είναι μία θεμιτή, ρεαλιστική και λειτουργική εναλλακτική πρόταση, χωρίς έντονα ταξικό πρόσημο, το βάρος πέφτει σε δύο ταυτοτικά, υπαρξιακά και ιδιαιτέρως συμβολικά νοήματα: τη θρησκεία και την πατρίδα.
Σε εκείνα λοιπόν τα σύμβολα θα πρέπει η προοδευτική ματιά να ξαναδιαβάσει το κλασσικό χωρίς φόβο και πάθος. Να εγκύψει στην κοινωνική θρησκευτικότητα (Κ. Δουζίνας) και στον άδολο πατριωτισμό των Ελλήνων (Π. Κονδύλης). Αφενός μεν σεβόμενη τη διαφορετικότητα, τους μύχιους φόβους και τις βαθύτερες ανθρώπινες απορίες, αφετέρου δε υλοποιώντας μια συνεκτική εθνική στρατηγική, αποβάλλοντας τη λογική τού κατευνασμού και τής μοιρολατρίας.
Κάπως έτσι μπορεί και η απάντηση να μετουσιωθεί σε ένα ρεαλιστικό πρόταγμα.