Του Διογένη Λόππα
Κατά τη συναρπαστική περίοδο των Μιθριδατικών πολέμων, για την οποία ο μέσος Έλληνας δε γνωρίζει σχεδόν τίποτα, συνέβησαν συγκλονιστικά γεγονότα από τα οποία οφείλουμε να προβληματιστούμε. Οι δύο πάλαι ποτέ κραταιές Ελληνικές πόλεις, η Αθήνα και η Σπάρτη βρέθηκαν σε αντίπαλα στρατόπεδα, μέσα από καταστάσεις που δεν μπορούσαν να ελέγξουν. Η Σπάρτη, ως υποτελής των Ρωμαίων, συντάχθηκε με την ηγέτιδα δύναμη της εποχής. Η Αθήνα, έπειτα από ένα έξυπνα οργανωμένο πραξικόπημα, τάχθηκε στο πλευρό των Μιθριδατικών.
Αυτή η στρατηγικά λάθος κίνηση των πραξικοπηματιών της εποχής, αποδείχθηκε βέβαια μοιραία, καθώς η Αθήνα υπέστη λεηλασία και καταστροφή (γενικά όταν οι στραταίοι μπαίνουν στα πράγματα στην Αθήνα, τα αποτελέσματα τα ξέρετε). Οι Σπαρτιάτες κατάφεραν να επιβιώσουν για αιώνες ακόμα, πριν η λήθη της ιστορίας τους καταπιεί ως μια ασήμαντη πια επαρχία της αυτοκρατορίας χωρίς κανένα ειδικό βάρος.
Η μετάβαση από την εποχή των πόλεων – κρατών ή, αργότερα, των ”κοινών” (συνομοσπονδίες πόλεων) στην εποχή των αυτοκρατοριών δεν ήταν σπαρμένη με ροδοπέταλα. Οι συνθήκες απαιτούσαν προοδευτικές κοινωνίες και ώριμους πολιτικούς με στρατηγικές ικανότητες. Τα διλήμματα ήταν αδυσώπητα, με κυρίαρχη δομή το πόση ακριβώς ανεξαρτησία πρέπει να εκχωρηθεί ώστε η ”Πόλη” να μη μετατραπεί σε προτεκτοράτο, αλλά την ίδια ώρα να μην είναι ευάλωτη στις ορέξεις του κάθε γειτονικού ηγετίσκου που προσπαθεί να επεκτείνει την κυριαρχία του.
Είναι μια κατάσταση που -δυστυχώς- μοιάζει πάρα πολύ με τη σημερινή. Σε έναν κόσμο που επιστρέφει ταχύτατα στην εποχή των (διάσπαρτων) αυτοκρατοριών, ο χώρος για τα μικρά κράτη είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος. Μοναδική λύση η εισχώρηση σε μια ισχυρότερη συνομοσπονδία. Η μετάβαση αυτή όμως βασίζεται σε δύο αυστηρές προϋποθέσεις:
- Απαιτεί προοδευτικές κοινωνίες που να είναι δεκτικές στις αλλαγές με ανιδιοτελείς πολιτικούς
- Απαιτεί προσεκτική επιλογή στρατοπέδου (για να μην επαναληφθεί η Αθηναϊκή τραγωδία)
Αν κάποιοι ρομαντικοί σήμερα στην Ελλάδα πιστεύουν ακόμα ότι η χώρα θα μπορούσε να διαγάγει ανεξάρτητη, απροβλημάτιστη και ευκατάστατη πορεία, οφείλουν να αναθεωρήσουν. Δεν το λέει ο Λόππας, δεν είναι απλά η άποψη ενός ακόμα δημοσιολογούντος, το επιβάλλουν τα ίδια τα γεγονότα. Και τα γεγονότα είναι αμείλικτα. Και απαιτούν πράξεις. Η εποχή που ”υποχωρούσαμε λιγάκι” μήπως τα πράγματα φτιάξουν μελλοντικά, η εποχή που ”δε βαριέσαι ποιος ασχολείται τώρα, άστο για τον επόμενο”, έχει παρέλθει. Ο εισβολέας έχει ήδη περάσει την αυλόπορτα, ο πόλεμος είναι ήδη στην πρώτη πράξη.
Το καθεστώτος Erdogan ζυγίζει τις επιλογές του. Και ούτε βέβαια κρύβει τις προθέσεις του. Πόσες φορές τα τελευταία χρόνια δεν αμφισβήτησε με τον πλέον επίσημο τρόπο νησιά, νησίδες, υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ, ακόμα και την ίδια τη συνθήκη της Λωζάνης; Όσο τα γεωτρύπανα βολτάρουν στην Κύπρο κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε. Ξέρουμε όμως πολύ καλά ποιος έχει σειρά.
Η Οθωμανική αυτοκρατορία ανασυστήνεται και απαιτεί τα παλαιά της όρια, είτε με τη μορφή εδαφών (Κύπρος, Συρία, Ιράκ), είτε με τη μορφή οικονομικο-πολιτικής διείσδυσης (Δυτικά Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική).
Ο οθωμανικός υπαρκτός αναθεωρητισμός στηρίζεται στην ανοχή της Ρωσίας και του Ιράν και στρέφεται εμβληματικά κατά της Σαουδικής Αραβίας, του Ισραήλ, του καθεστώτος Σίσι στην Αίγυπτο (καθώς τις μάζες των αδελφών μουσουλμάνων τις ελέγχει ήδη) και βέβαια της Ελλάδας.
Η μαζική εξοπλιστική φρενίτιδα που κυρίως συνίσταται στη ναυπήγηση δεκάδων νέων μονάδων επιφανείας του στόλου (εγχώριας κατασκευής), στους αντιαεροπορικούς πυραύλους ακριβείας S400 και στο (αναμενόμενο σύντομα) νέο μαχητικό αεροσκάφος ρωσικής προέλευσης, στρέφεται απέναντι σε έναν και μοναδικό αντίπαλο και αυτός είμαστε εμείς.
Παλαιότερα υπήρχε ένα φύλλο συκής μπροστά από τους Τουρκικούς εξοπλισμούς, καθώς αυτοί ήταν δυτικής προέλευσης, ενσωματωμένοι στα συστήματα της συμμαχίας (ΝΑΤΟ) και θα μπορούσαν δυνητικά να χρησιμοποιηθούν αποτρεπτικά απέναντι σε τυχόν επεκτατισμό της τότε Σοβιετικής ένωσης. Αναρωτήθηκε κανείς σήμερα ποιος ακριβώς θα είναι ο αντίπαλος όλων αυτών των προηγμένων Ρωσο-Τουρκικών όπλων; Φοβάμαι ότι την απάντηση τη γνωρίζετε ήδη.
Μπροστά σε τέτοιου μεγέθους κίνδυνο, ήταν απολύτως λογικό η Ελλάδα να στραφεί προς τις ΗΠΑ για προστασία. Μέχρι εδώ όλα καλά. Να όμως που η συγκυρία βράζει. Η Δύση γενικά βρίσκεται σε τέλμα και μοιάζει ανήμπορη (και διχασμένη) να αντιμετωπίσει την επιστροφή της Ρωσίας, το γιγαντισμό της Κίνας και τον απογαλακτισμό της Τουρκίας:
- Η Βρετανία βρίσκεται σε κύκλο εσωστρέφειας και ετοιμάζεται να λάβει κρίσιμες στρατηγικά αποφάσεις, για το αν δηλαδή μετά το Brexit θα συνεχίσει να στηρίζει το Ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας ή αν τελικά στραφεί προς τα δυτικά ή (πιθανότατα) απλά περιχαρακωθεί στα του ”νησιού” περικόπτοντας (περαιτέρω) αμυντικές δαπάνες προκειμένου να χρηματοδοτήσει κρισιμότερους για την τοπική κοινωνία θεσμούς, όπως το εθνικό σύστημα υγείας (NHS – κεντρικό προεκλογικό διακύβευμα), η παιδεία, οι συγκοινωνίες και ο οικιστικός όλεθρος
- Η Γερμανία οδεύει ουσιαστικά ακυβέρνητη, εγκλωβισμένη στο στρατηγικό άνοιγμα προς την ανατολική Ευρώπη, σέρνοντας σχεδόν με το ζόρι μια Ε.Ε. που κλυδωνίζεται. Μοναδική λύση φαίνεται ο επανεξοπλισμός, ο οποίος όμως θα ξυπνήσει δαίμονες, κυρίως στα ανατολικά. Σήμερα αποτελεί τον ορισμό του παραδόξου, καθώς ενώ αναμφίβολα ηγείται της Ε.Ε. και διαθέτει οικονομική ισχύ ικανή να πείσει τον οποιονδήποτε γεωπολιτικό ”παίκτη”, δεν διαθέτει πια ούτε την απαραίτητη στρατιωτική ισχύ για να προβάλει όπου απαιτείται, ούτε την απαραίτητη πολιτική ομοιογένεια στο εσωτερικό για τέτοιου είδους στρατηγικές μεταβολές
- Η Γαλλία, που θα μπορούσε υπό συγκεκριμένες συνθήκες να συνδράμει τη Γερμανία με την απαιτούμενη προβολή ισχύος, βλέποντας το ορατό γεωπολιτικό αδιέξοδο αρνείται να παίξει πια το ρόλο αυτό, τουλάχιστον όχι πριν οι προτάσεις της αρχίσουν να εισακούονται. Έτσι βρίσκεται μάλλον σε στάση αναμονής για να δει αν τελικά θα προχωρήσει στις επιδιώξεις της μέσω της Ε.Ε. (Γερμανία), μέσω σύμπραξης με τους Βρετανούς ή μέσω ενός αναθεωρημένου ΝΑΤΟ (ΗΠΑ)
- Τέλος οι ΗΠΑ βρίσκονται στο απόλυτο αδιέξοδο σε μια τραγική κατάσταση πλήρους ακυβερνησίας που θυμίζει παρυφές εμφυλίου πολέμου, με έναν (υπό ερώτημα καθαίρεσης) πρόεδρο – κλόουν που διασύρει τη χώρα του καθημερινά, εκουσίως και ακουσίως, με ένα κομμάτι της γραφειοκρατίας κολλημένο στο 1985 και με ένα άλλο κομμάτι σε πόλεμο με το προηγούμενο και όλα μαζί ταγμένα σε δύο υπερδιεφθερμένα κόμματα των οποίων η ανάδειξη υποψηφίων προκαλεί θλίψη. Η πρόσφατη επίσκεψη – οπερέτα του Τούρκου προέδρου, ανέδειξε όλες τις παραπάνω παθογένειες με τον πιο ευκρινή τρόπο.
Μπροστά σε αυτή την απίθανη συγκυρία, κάθε προσπάθεια προσεταιρισμού συμμάχων ή αναζήτησης συνομοσπονδιακού μέλλοντος (εκχώρηση κυριαρχίας προς εξασφάλιση εδαφικής ακεραιότητας) αποτελεί χίμαιρα. Ενώ βέβαια και κάθε παράτολμη σκέψη για αναζήτηση στέγης κάτω από τις φτερούγες μακρινών ιδεολογικά δυνάμεων τύπου Ρωσίας – Κίνας δεν διαθέτει καμία βάση, καθώς είναι ηλίου φαεινότερο και στον πιο αδαή ότι η περιοχή των Βαλκανίων στα κιτάπια των αναθεωρητικών δυνάμεων είναι κατοχυρωμένη στους Τούρκους. Συνεπώς, αν για κακή μας τύχη αλλάζαμε στρατόπεδο, θα κάναμε τη συμφωνία με τους Ρώσους, αλλά θα μας κάθονταν στο σβέρκο οι Τούρκοι.
Μέχρι λοιπόν να ξεκαθαρίσουν οι λογαριασμοί στη δύση και να παρθούν επιτέλους οι κρίσιμες αποφάσεις που αφορούν τόσο στον επανακαθορισμό του ΝΑΤΟ, όσο και στην ακριβή μορφή της Ε.Ε. (αν δηλαδή αυτή -ή μέρος αυτής- στρατικοποιηθεί σύμφωνα με τους Γαλλικούς σχεδιασμούς), πρέπει να αντιληφθούμε ότι είμαστε απελπιστικά μόνοι. Σε αυτή την ασύλληπτη συγκυρία, που θα ήταν αλήθεια αδύνατον να προβλεφθεί πριν 15 χρόνια, έχουμε ανάγκη από υψηλού επιπέδου πολιτική εκπροσώπηση. Έχουμε ανάγκη από περίτεχνους ελιγμούς σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο και το κυριότερο, οφείλουμε σήμερα όσο ποτέ άλλοτε να ενισχύσουμε την άμυνά μας, με οποιοδήποτε κόστος.
Αντ’ αυτού, παρακολουθούμε έντρομοι μια κυβέρνηση που μοιάζει με συνοικιακή συνέλευση της ΔΑΠ του 1985 να ασχολείται με ότι πιο απίθανο και άσχετο (όταν απλά δεν προσπαθεί να ”παραγράψει” τις προηγούμενες ακαθαρσίες της) και ένα σύστημα ΜΜΕ σε επίπεδο αποχαυνωμένου τζουτζέ, που αναγάγει όλα τα παραπάνω σε καθημερινό θρίαμβο μιας κάποιας ”κανονικότητας”, όπως οι ίδιοι προσπαθούν να την ορίσουν στο απαρχαιωμένο ιδεολογικό τους πλαίσιο.
Μέσα στη γενική απραξία, μέσα στον ”αιώνιο ύπνο” και έπειτα από αλύπητο ξύλο από φίλους και αντιπάλους, ο υποτίθεται διεθνής εκπρόσωπος της χώρας, ένας κατά τα άλλα συμπαθής και ήπιος δεξιός πολιτικός που οι εσωτερικές ισορροπίες του φόρτωσαν το σταυρό ενός υπουργείου κατά πολύ μεγαλύτερο από το ”ύψος” του, φωτογραφήθηκε σήμερα (μαύρη μέρα για την περιοχή και συλλυπητήρια για τους φίλους Αλβανούς) με τον τελευταίο άνθρωπο που έπρεπε να φωτογραφηθεί: Τον τύραννο Έντι Ράμα.
Σε μια εποχή που έχουμε ανάγκη από δυναμική εξωτερική πολιτική, καπάτσους πολιτικούς και έξυπνες κινήσεις, οι Κλουζώ της Βασιλίσσης Σοφίας με μια εντελώς άσκοπη κίνηση νομιμοποιούν τη λάθος πλευρά σε μια χώρα που βρίσκεται εν μέσω υπαρξιακής πολιτειακής κρίσης. Μια χώρα όπου ο πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί ανοιχτά το λαό να ανατρέψει τον πρωθυπουργό – τύραννο, ο οποίος εδώ και χρόνια λειτουργεί ως εκπρόσωπος της μαφίας.
Δηλαδή αν οι απίθανοι αυτοί τύποι που συμβουλεύουν τον κ. Δένδια (αφού φαίνεται ότι ο ίδιος προφανώς δεν διαθέτει το απαραίτητο εκτόπισμα, την εμπειρία ή τις γνώσεις του αξιώματος που του εκχωρήθηκε) δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν μια τόσο εξόφθαλμη γκάφα, σκεφτείτε τι είναι ικανοί να πράξουν απέναντι σε περισσότερο ουσιώδη ζητήματα.
Γνωρίζαμε ότι δεν θα πλήξουμε μετά την κυβερνητική αλλαγή, αλλά η κατάσταση στην εξωτερική πολιτική αρχίζει να περνάει στο επίπεδο της τραγωδίας. Και δε φαίνεται να υπάρχει κάποιος να τους μαζέψει…