Toυ Νίκου Λακόπουλου
Ο Αλέξης Τσίπρας από την Ιθάκη και ο Κυριάκος Μητσοτάκης -ξανά- από το Μάτι άρχισαν έναν προεκλογικό αγώνα που μάλλον θα κρατήσει πολύ, αλλά έχει αρχίσει να κουράζει. Στο τέλος του δρόμου αν ο Τσίπρας χάσει θα παραμείνει στη θέση του στο κόμμα και θα περιμένει τις επόμενες εκλογές που μπορεί να γίνουν σύντομα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αν χάσει θα πρέπει να παραδώσει τη θέση του αρχηγού σε κάποιον άλλο αντι- Τσίπρα κι αυτή η υποψία μπορεί να εξηγεί όχι μόνο την βιασύνη του, αλλά και την εμφανή νευρικότητά του. Σε κάθε περίπτωση η μπάλα βρίσκεται στα πόδια του Αλέξη Τσίπρα. Αυτός ορίζει τις εξελίξεις.
Η στροφή στον ρεαλισμό, ο «έντιμος συμβιβασμός» δεν διέλυσε -αν και διέσπασε- τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν και υπέγραψε και εφάρμοσε ένα μνημόνιο είχε μικρότερες φθορές- όπως συνέβη με άλλα κόμματα εξουσίας που ένα από αυτά σχεδόν εξαφανίστηκε, λες κι άνοιξε η γη και το κατάπιε. Γιατί;
Αν κρίνουμε από την ρητορική της αντιπολίτευσης, μάλλον η Νέα Δημοκρατία και το Κινάλ δεν διδάχτηκαν τίποτε από όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης- όπου ο ΣΥΡΙΖΑ “έφερε το «αχρείαστο¨μνημόνιο, έκοψε τις συντάξεις και κατέστρεψε τη χώρα’- που θα ξανασώσουν οι ίδιοι.
Κυρίως δεν διδάχτηκαν από ότι αν η στάση της αντιπολίτευσης ήταν διαφορετική όλα αυτά τα χρόνια πολλά πράγματα θα είχαν αποφευχθεί σε μια χώρα που η αντιπολίτευση μονίμως εύχεται να αποτύχει η κυβέρνηση -και φροντίζει γι΄αυτό με συνηθισμένο βασικό σύνθημα από την εποχή του Βενιζέλου και του Λαϊκού Κόμματος “Κάτω οι Κλέφτες και οι Ψεύτες”.
Από φόβο για τον μέλλον, πολιτική τεμπελιά ή ιδεολογική φτώχεια σχεδόν όλα τα κόμματα κινούνται στην λογική της επιστροφής -της επανόδου στην εξουσία ή της επιστροφής σε μια παλιά καλή εποχή, την κανονικότητα. Προσκόλληση στο παρελθόν, όχι πλάνα για το μέλλον.
Τα χρόνια αυτά άλλαξε πρώτα πρώτα ο ταξικός χάρτης της Ελλάδας, ηττήθηκε βασικά η Αριστερά με τον παλαιολιθικό λόγο, τις μυθολογίες της. Τις “ελαττωματικές ιδέες” όπως θέλει ο Μάκης Βορίδης που αντιλαμβάνεται την Ιστορία ως μία επιστροφή χωρίς να αντιλαμβάνεται πως το μέλλον δεν τον συμπεριλαμβάνει. Πάντα υπάρχει ησυχία, πριν την καταιγίδα.
Μια «βιομετρική ανάλυση» των σημερινών και υπό κινητικότητα κομμάτων δείχνει πως μετά τις επόμενες και κυρίως τις μεθεπόμενες εκλογές ορισμένα κόμματα δεν θα υπάρχουν. Η πολιτική αμφισβήτηση με το κίνημα των Αγανακτισμένων ή την τυφλή εξέγερση του 2008- δεν αφορούσε την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος, αλλά την αναδιάταξη με βασικά νέα κόμματα την Χρυσή Αυγή και τον ΣΥΡΙΖΑ -δυο “ακραία κόμματα”.
Οι επόμενες και πιο πολύ οι μεθεπόμενες εκλογές θα ξεκαθαρίσουν τα πράγματα, όπου θα υπάρχει η Δεξιά και η Αριστερά με μορφές κομμάτων εξουσίας που μπορεί να έχουν νέα μορφή. Η νέα ταξική δομή της Ελλάδας απαιτεί μια άλλη πολιτική εκπροσώπηση.
Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ του αντιμνημονιακού αγώνα υπάρχει, ούτε το «αντιμνημονιακό μέτωπο» μπορεί να πάρει μορφή μαζικού κόμματος για να παλέψει τα μνημόνια -που δεν υπάρχουν πλέον. Ο λόγος είναι απλός: δεν ψήφισαν -35% των ψηφοφόρων- τον Αλέξη Τσίπρα για να σκίσει τα μνημόνια, αλλά το έκαναν όταν βεβαιώθηκαν πως δεν θα το κάνει.
Αυτό εξηγεί θαυμάσια γιατί δεν είχαμε αντίστοιχες διαδηλώσεις σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ, παρά την απογοήτευση, δεν βλέπουμε συνδικάτα απέναντι του, ούτε υπάρχουν πλέον φοιτητικά κινήματα. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι η Ελλάδα μπαίνει σε μια πολιτική “κανονικότητα” με έναν νέο ατελή δικομματισμό, αλλά το αντίθετο: η πολιτική εξελίσσεται ως μία σύγκρουση γενεών και οι επόμενες γενιές θα βρουν δρόμο να ανακτήσουν το έδαφος που χάθηκε τα χρόνια της οπισθοδρόμησης σε όλα τα επίπεδα.
Η ιδέα της επιστροφής- «γυρίστε σπίτι σας» έλεγε η Φώφη- αν και κατατρέχει όλο το πολιτικό φάσμα είναι αντιστρόφως ανάλογη με την ανάγκη να φύγουμε μπροστά και να μην κοιτάξουμε καθόλου πίσω. Όσοι νομίζουν πως σε πέντε χρόνια από σήμερα θα βλέπουν τα ίδια πρόσωπα στις οθόνες κάνουνε λάθος. Κάτι συμβαίνει υπόγεια, αλλά δεν ξέρουμε τι.
Στις επόμενες, μάλλον απανωτές εκλογές, μπορεί να ξέρουμε ποια κόμματα θα συμμετέχουν, αλλά δεν ξέρουμε ποια θα επιζήσουν μετά από αυτές. Oι δημοσκοπήσεις μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών και τα συλλαλητήρια δεν έφεραν το ποθητό αποτέλεσμα για τη Νέα Δημοκρατία. Η κυβέρνηση τελικά δεν έπεσε. Τώρα ο Κυριάκος περιμένει τις δημοσκοπήσεις μετά τη φονική πυρκαγιά κι όλο επισκέπτεται τα καμμένα -για συμπαράσταση στους κατοίκους φυσικά, ίσως και για εκλογικά οφέλη.
Υπάρχει μια υπόνοια ότι οι δημοσκοπήσεις δεν θα αλλάξουν πολύ τα δεδομένα. Οι εκλογές θα κριθούν από το πόσο μεγάλη θα είναι η αποχή και από το πού θα πάνε οι αναποφάσιστοι. Τα δυο μεγαλύτερα κόμματα θα μοιραστούν -όπως φαίνεται- ένα ποσοστό της τάξης του 60%. Η αναμέτρηση δεν θα οδηγήσει σε πολιτική κυριαρχία, αλλά σε έναν επόμενο γύρο που ίσως ξεκαθαρίσει τα πράγματα.
Είναι προφανές ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξαρτά την πολιτική του επιβίωση από την επιτυχία στις εκλογές, αλλά είναι μάλλον βέβαιο ότι η πορεία του στην πολιτική ζωή θα είναι βραχεία. Ήταν ένας αουτσάιντερ που πήρε την προεδρία του κόμματος, αλλά δεν έγινε ποτέ ηγέτης της παράταξης.
Ο Κυριάκος κοιτάζει με αδημονία προς τις εκλογές, αλλά πολλοί βλέπουν μετά από αυτές -το 2020, όταν θα εκλεγεί νέος Πρόεδρος Δημοκρατίας, ή το 2022 που θα είναι το πραγματικό ορόσημο για την Ελλάδα.
Οι επόμενες εκλογές θα προκαλέσουν διεργασίες μέσα στα κόμματα που αναζητούν ήδη μια νέα ταυτότητα. Από αυτή την άποψη ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα κερδίσει κάτι από τον κυβερνητικό ανασχηματισμό, όσο από την επανίδρυση του κόμματος. Το ό,τι τα κόμματα πλέον δεν συζητούν, ούτε δια-σκέπτονται, έχοντας αφήσει τα πάντα στους λογογράφους και τα επικοινωνιακά επιτελεία δεν σημαίνει ότι αυτό δεν συμβαίνει στην κοινωνία.
Ο ατυχής συμβολισμός της επιστροφής στην Ιθάκη δεν απαντά στο τι έκανε ο Οδυσσέας μετά, αλλά μάλλον δεν είπε “ήταν δίκαιο, έγινε πράξη”, ούτε πως “ο αγώνας τώρα δικαιώνεται”! Όσοι το λένε δεν θάχουν άλλο ταξείδι. Η ζωή συνεχίζεται, αλλά χωρίς τέλος όπως στα παραμύθια.
Η πολιτική καθορίζεται πάντα από τι συμβαίνει στην Οικονομία, όλος αυτός ο πολιτικός λόγος πριν κρίση και μέσα σ΄αυτήν είναι πια ανεπίκαιρος. Μάλλον θα χρειαστεί τα κόμματα να αλλάξουν λογογράφους καθώς η οικονομία άλλαξε την ελληνική κοινωνία, τα παλιά συνθήματα δεν περνάνε. Η μεταμνημονιακή Ελλάδα αλλάζει σιγά σιγά και χρειάζεται ένα νέο πολιτικό λόγο.
Ούτε η Αριστερά που μάχεται ο Βορίδης υπάρχει πλέον, ίσως ένα λόγο να υπάρχει η δική του Δεξιά, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ που θάσκιζε τα μνημόνια -όπως κι ο Σαμαράς εξάλλου. Μετά τον πόλεμο τα κόμματα που ενεπλάκησαν στον Εμφύλιο δεν είχαν καλή τύχη στις εκλογές.
Είτε συμφωνούν ο Κυριάκος και η Φώφη, η Ελλάδα μπαίνει σε μια νέα πορεία. Λίγο διαφορετική, πιο συντηρητική, με άλλες ανάγκες, νέα σκέψη και νέα ταξική δομή. Όποιος το καταλάβει φεύγει μπροστά. Όποιος δεν μπορεί θα μείνει πίσω.
Το βέβαιο είναι πως η Ελλάδα αλλάζει. Ο κόσμος δεν εμπιστεύεται όλα μαζί τα κόμματα κι αν θέλει κάτι πολύ είναι να αφήσει όλα όσα έζησε αυτά τα δέκα χρόνια πίσω. Όχι άλλο Άδωνη, όχι άλλο Πολάκη. Και μάλλον οι λογογράφοι των κομμάτων πρέπει να ψάξουν να βρουν άλλους στίχους καθώς ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Ελύτης εξαντλήθηκαν και μάλλον κουράστηκαν- δεν αντέχουν άλλο. Ο Όμηρος έχει γονατίσει.
Δεν φτάνει νάσαι Δεξιός ή Αριστερός -και να το λες με καμάρι. Το νάσαι πια αντιμνημονιακός είναι ντεμοντέ. Μαζί με ένα όραμα, μια νέα ελπίδα η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο πολιτικό λόγο, λίγη έμπνευση, τέχνη και φαντασία.