Ένα βιβλίο για τους Έλληνες και Κύπριους εθελοντές του Ισπανικού εμφυλίου
Στους ξεχασμένους στη χώρα μας Έλληνες και Κύπριους εθελοντές του Ισπανικού εμφυλίου είναι αφιερωμένο το βιβλίο Los Buenos Antifascistas του δημοσιογράφου Γιάννη Παντελάκη το οποίο διανύει ήδη την δεύτερη έκδοσή του (Εκδόσεις Θεμέλιο).
Με άξονα την αφήγηση μιας 82χρονης γυναίκας, κόρης Έλληνα εθελοντή και Ισπανίδα, το βιβλίο ανοίγει τα άγνωστα αρχεία των Διεθνών Ταξιαρχιών και καταγράφει τα ονόματα και χαρακτηριστικά αυτών των ανθρώπων, πόσοι και ποιοι άφησαν τις ζωές τους στην Ιβηρική, τι τους οδήγησε να πολεμήσουν τον εθνικισμό μιας ξένης χώρας. Για το βιβλίο μιλήσαμε με τον συγγραφέα.
Τις επόμενες ημέρες έρχεται στην Αθήνα η Anastasia Tsackos Moratalla, ποια είναι ακριβώς αυτή η γυναίκα ;
- Είναι μια γυναίκα σύμβολο που σηματοδοτεί την ξεχασμένη στη χώρα μας ιστορία της συμμετοχής των Ελλήνων και Κυπρίων εθελοντών στον Ισπανικό Εμφύλιο. Ο πατέρας της, ο Γιώργος Τσάκος, ήταν ένας από αυτούς τους εθελοντές που πήραν μέρος σ’ έναν πόλεμο μιας χώρας που δεν ήταν η δική τους. Στην Ιβηρική, ο Τσάκος ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε μια Ισπανίδα και η Anastasia Tsackos Moratalla είναι ο καρπός αυτού του έρωτα. Η ζωή τους ήταν συναρπαστική, ειλικρινά δεν πίστευα ότι υπάρχουν τέτοιες ζωές. Την Δευτέρα 29 Νοεμβρίου στις 7 το βράδυ σε μια εκδήλωση στον Δήμο Καισαριανής, η γυναίκα αυτή θα αφηγηθεί τη ζωή του πατέρα της και πιστέψτε με είναι συγκλονιστική.
- Από το βιβλίο προκύπτει πώς οι Έλληνες και Κύπριοι του Ισπανικού εμφυλίου ξεπερνούσαν τους 400, δεν είναι μικρός ο αριθμός…
- – Το αντίθετο ιδιαίτερα αν σκεφτεί κάποιος πως δεν ήταν καθόλου εύκολη η μετάβασή τους στην Ισπανία. Οσοι έφυγαν από την Ελλάδα έπρεπε να το κάνουν παράνομα αφού η δικτατορία Μεταξά είχε απαγορεύσει την έξοδό τους προς την Ιβηρική. Οι υπόλοιποι που ανήκαν σε μεταναστευτικά ρεύματα της εποχής σε ΗΠΑ ή ευρωπαϊκές χώρες ή ήταν ναυτικοί έπρεπε να κάνουν μεγάλα και δύσκολα ταξίδια, συχνά κάτω από συνθήκες παρανομίας για να φτάσουν ως εκεί. Για να οδηγηθούν σε μια χώρα που δεν γνώριζαν καν ως τότε και να ρισκάρουν τις ζωές τους πολεμώντας τους εθνικιστές του Φράνκο. Ήταν κάτι σπουδαίο αυτό που έκαναν και η ιστορία δεν έχει να διηγηθεί πολλά τέτοια παραδείγματα…
- – Γιατί ασχοληθήκατε με αυτό το θέμα, ποια ήταν τα κίνητρα ;
- Ένα γράμμα που ειχε στείλει ενας από αυτούς τους Ελληνες αρκετά χρόνια μετά τον Ισπανικό εμφύλιο στο οποίο εγραφε με περίσσια πίκρα πως ‘’είναι κρίμα να μας καταπιεί η λησμονιά’’ ! Για πολλούς διαφορετικούς λόγους-από τους οποίους δεν απουσίαζαν οι σκοπιμότητες-η συγκλονιστική ιστορία αυτών των ανθρώπων εμεινε στη σκιά της ιστορίας, δεν αναδείχθηκε όπως επρεπε σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες από τις οποίες προήλθαν οι εθελοντές οι οποίες τους τίμησαν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους…
- – Και πώς βρέθηκαν όλα αυτά τα στοιχεία ;
- – Πριν γραφτεί το βιβλίο προηγήθηκε μια ερευνα που κράτησε τουλάχιστον δυο χρόνια, η βασική πηγή είναι τα αρχεία των Διεθνών Ταξιαρχιών του Ισπανικού εμφυλίου, των μονάδων δηλαδή όπου εντάχθηκαν οι χιλιάδες ξένοι εθελοντές. Ωστόσο, η ερευνα συνεχίστηκε σε πολλές χώρες όπου υπήρχαν στοιχεία γι’ αυτούς τους ανθρώπους, σε ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία κλπ
- Ποια ήταν η πολιτική τους ταυτότητα ;
- Κατά βάση ήταν μέλη ή προσκείμενοι στα κομμουνιστικά κόμματα στις χώρες όπου ζούσαν. Ωστόσο, δεν απουσίαζαν οι σοσιαλιστές, αναρχικοί, τροτσκιστές. Ακόμα και στις Διεθνείς Ταξιαρχίες που ήταν υπό τον έλεγχο της Διεθνούς των Κομμουνιστικών Κομμάτων, έχουν καταγραφεί αναρχικοί ή τροσκιστές…
- Ένα από τα σημεία που προκαλεί εντύπωση είναι οι ανταποκρίσεις του Νίκου Καζαντζάκη απέναντι σε αυτόν τον εμφύλιο…
- Ναι, ο Καζαντζάκης, ο άνθρωπος που μερικά χρόνια πριν είχε υμνήσει την επανάσταση στη Ρωσία, έστελνε από την Ισπανία ανταποκρίσεις στην ‘’Καθημερινή’’ στις οποίες δεν έκρυβε την συμπάθειά του για τον στρατηγό Φράνκο. Υπάρχουν κάποιες ερμηνείες στο βιβλίο γι’ αυτή την στάση του Έλληνα συγγραφέα…
