Tου Σωκράτη Αργύρη *
«Την ημέρα που θα τον σκότωναν, ο Σαντιάγο Νασάρ σηκώθηκε στις πεντέμισι το πρωί, για να περιμένει το βαπόρι που θα έφερνε τον Επίσκοπο».
– Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου.
Πρόσφατα ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ που είχε επισκεφθεί την Κύπρο όπου είχε συζητήσεις με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη δήλωσε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο : «Ασφαλώς (η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία) είναι το σημείο εκκίνησης» και πρόσθεσε: «Το πιο σημαντικό που πρέπει να γίνει τώρα είναι και οι δύο πλευρές να πάνε σε αυτές τις 5 συν τα Ηνωμένα Έθνη συνομιλίες δίχως προϋποθέσεις, έτσι ώστε να μπορέσουμε να επανεμπλακούμε στο είδος της ευελιξίας και του πραγματισμού που μπορεί να επιφέρει μία με διάρκεια και ανθεκτική ειρήνη για όλη την Κύπρο».
Χρόνια τώρα ακούμε παρόμοιες δηλώσεις από τους Βρετανούς, που ενώ έχουν κατοχυρώσει μέρος του εδάφους της Κύπρου με τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, ασχολούνται με τις δύο κοινότητες που σε καμία χώρα δεν υπάρχει φυλετικός διαχωρισμός, αυτό παραπέμπει στο απαράδεκτο σύστημα του απαρτχάιντ, που ακόμα και η περίφημη Συμφωνία των Πρεσπών, ανεξάρτητα το τι περιέγραφε στο προοίμιο το Σύνταγμα της πΓΔΜ ότι αποτελείται από διάφορες εθνότητες, τελικά με την Συμφωνία όλοι οι πολίτες της χώρας αυτής, της Βόρειας Μακεδονίας απέκτησαν μια κοινή υπηκοότητα, αυτή του “Μακεδόνα”.
Και ενώ θα έπρεπε η Κύπρος να γίνει κυρίαρχο και κανονικό κράτος όπως η Βόρεια Μακεδονία, όπου εκεί δεν μιλούν για Διζωνική-Δικοινοτική ομοσπονδία αλλά για ένα κράτος με κοινή ιθαγένεια , ακόμα ο ΟΗΕ, οι ΗΠΑ, η ΕΕ κλπ μιλούν για πολίτες με φυλετικές διαφορές στην περίπτωση της Κύπρου. Αυτό βέβαια, ως ιστορική αναφορά ξεκίνησε με τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου κατά παράβαση του άρθρου 21 της Συνθήκης της Λωζάνης που λέει:”οι Τούρκοι υπήκοοι που ήσαν μόνιμοι κάτοικοι της Κύπρου στις 5 Νοεμβρίου του 1914 θα αποκτήσουν την βρετανική υπηκοότητα, με τους όρους που προβλέπει η τοπική νομοθεσία, και θα χάσουν την τουρκική τους υπηκοότητα”, δημιούργησαν την τουρκοκυπριακή κοινότητα που μέχρι τότε είχε αναγκαστικά βρετανική υπηκοότητα. Αυτό το έχουμε αναπτύξει αναλυτικά σε παλιότερο άρθρο μας.
Ας έρθουμε τώρα στις πρόσφατες εξελίξεις και ας δούμε τι είναι η διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία που όλα τα πολιτικά κόμματα στηρίζουν στην Ελλάδα αλλά και γνωστά think tank.
Εδώ θα θέλαμε να κάνουμε μια σπουδαία παρατήρηση. Κακώς ομιλούμε για διζωνική όταν ξέρουμε ότι μετά τα γεγονότα του καλοκαιριού του 1974, το έδαφος της Κύπρου έχει χωριστεί σε τρία κομμάτια. Είναι το βόρειο κομμάτι που το κατέχουν οι Τούρκοι μέσω των στρατευμάτων του Αττίλα, το υπόλοιπο κομμάτι που είναι μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης και το τρίτο κομμάτι είναι το τελευταίο αποικιοκρατικό μέρος της Ευρώπης, για να μη μιλάμε για Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, δηλαδή η στρατιωτική βάση της Δεκέλειας και Ακρωτηρίου, όπου ασκούνται κυριαρχικά δικαιώματα από το Ηνωμένο Βασίλειο και στο μοναδικό μέρος του, όπου το ευρώ είναι το νόμισμα του και όχι η αγγλική στερλίνα.
Ουσιαστικά δηλαδή μιλάμε για μια τριχοτόμηση της νήσου.
Στο πολιτικό σκέλος τώρα, για αυτό που εδήλωσε δηλαδή ο Βρετανός υπουργός, ουσιαστικά αναφέρεται στο πλαίσιο λύσης στο οποίο έχουν συμφωνήσει η Ελληνοκυπριακή πλευρά με την Τουρκοκυπριακή και είναι η λύση που υιοθετούν τα ψηφίσματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση βάσει της Συμφωνίας Υψηλού Επιπέδου Μακαρίου – Ντενκτάς του 1977, στη Συμφωνία Παπαδόπουλου-Ταλάτ της 8ης Ιουλίου 2006 για Διζωνική-Δικοινωτικη Ομοσπονδίας καθώς και η Κοινή Διακήρυξη Αναστασιάδη – Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου 2014 που κατάφεραν ουσιαστικά να καταστήσουν «εκλιπούσα» την Κυπριακή Δημοκρατία και να επιτύχουν την παράδοση της κρατικής υπόστασης της Κύπρου στην «ισότιμη τουρκική συγκυριαρχία».
Μάλιστα στην συνάντηση Γκουτέρες με τους Αναστασιάδη – Ακιντζί στη Ν. Υόρκη 4.6.17, η Τουρκία και πάλιν επικαλέστηκε την Κοινή Διακήρυξη της 11.2.2014.
Επίσης ήταν και το κύριο επιχείρημά της στο 105σέλιδο έγγραφο της Τουρκίας προς την ΕΕ που παρέδωσαν αυτοπροσώπως 23.6.2014 στον τότε προεδρεύοντα της ΕΕ κ. Βαγγέλη Βενιζέλο οι κ.κ. Αχμέτ Νταβούτογλου και Μεβλούτ Τσιαβούσογλου.
Δηλαδή σε αυτή την περίπτωση, οι βασικές εξουσίες (εξωτερική πολιτική και άμυνα, οικονομία) θα ασκούνται από την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ενώ το Κράτος θα έχει μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μια ιθαγένεια. Η δικοινοτικότητα σημαίνει πως οι δυο κοινότητες θα συμμετέχουν αποτελεσματικά στα όργανα και στις αποφάσεις της κεντρικής εξουσίας. Όμως η διζωνικότητα ορίζει πως η κάθε κοινότητα θα διοικείται αυτόνομα και θα καθορίζει μόνη της τα ζητήματα που την αφορούν στο εσωτερικό.
Ας δούμε όμως τι πρακτικά σημαίνει αυτό το πλαίσιο και τι έχει προτείνει ο κ. Αναστασιάδης:
•Ομοσπονδία δύο συνιστώντων κρατών, δηλ. συνομοσπονδία.
•Κατανομή εξουσίας 50-50.
•Βέτο.
•Μία τουλάχιστον τουρκική ψήφος στην πλειοψηφούσα άποψη για τη λήψη απόφασης.
•Παραμονή όλων των εποίκων είτε με πολιτογράφηση είτε με άδεια εργασίας.
•Υπερέχουσα και βαρύνουσα θέση του χρήστη (σφετεριστή) των ε/κ περιουσιών στο τ/κ συνιστών κράτος.
•Ελεύθερη διακίνηση – εγκατάσταση των Τούρκων υπηκόων, εργαζομένων και φοιτητών και ελεύθερη διακίνηση Τούρκων τουριστών.
•Παραμονή για 10-15 χρόνια στρατιωτικού αγήματος της Τουρκίας στην Κύπρο με ρήτρα επανεξέτασης σε 15 χρόνια. (Αυτό ήταν απαίτηση της Τουρκίας που η πλευρά μας φαίνεται να τη δεχόταν, με τη διαφορά ότι στο τέλος αυτής της περιόδου παραμονής τουρκικών στρατευμάτων θα τερματιζόταν η παρουσία τους.)
Η Τουρκία παρόλα αυτά δεν δέχτηκε την πρόταση Αναστασιάδη απαιτώντας επιπρόσθετα εγγυητικά δικαιώματα και δικαίωμα μονομερούς επέμβασης.
Επειδή πολλοί έχουν αρθρογραφήσει για τα πλεονεκτήματα αυτής της λύσης και μάλιστα λένε ότι οι συνομιλίες θα ξεκινήσουν από το σημείο που διακόπηκαν στο Κρανς Μοντανα το καλοκαίρι του 2017 και ισχυρίζονται ότι ακόμα και ο Γ. Γ του ΟΗΕ έχει ενστερνισθεί το επιχείρημα μας ότι η λύση είναι η διζωνική-δικοινωτικη ομοσπονδία χωρίς να υπάρχουν εγγυήτριες δυνάμεις με επεμβατικά δικαιώματα, που για μας αμέσως συναισθηματικά μας φέρνει στο νού τα γεγονότα του καλοκαιριού του 74, θέλουν να πείσουν το εκλογικό σώμα ως προς την ορθότητα του συλλογισμού τους.
Σήμερα μετά το πολιτικό και στρατιωτικό πλεονέκτημα που απέκτησε η Τουρκία με την προδοσία του 1974 και την κατάληψη του 37% του κυπριακού εδάφους προβάλλει τον εκβιασμό των δύο κρατών. Κύριος στόχος της βέβαια όμως είναι η ΔΔΟ. Γιατί με τα δύο κράτη θα ελέγχει μόνο το τμήμα που θα βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Τουρκοκυπρίων. Με τη ΔΔΟ όμως θα ελέγχει το αντίστοιχο Τουρκοκυπριακό τμήμα και δια μέσω αυτού στη βάση της «πολιτικής ισότητας» ολόκληρη την επικράτεια. Το κέρδος για την Τουρκία θα είναι διπλό εάν όχι πολλαπλό. Τα δύο κράτη για την Τουρκία είναι το εναλλακτικό σενάριο σε περίπτωση κατά την οποία δεν κατορθώσει να επιβάλει τον κύριο της στόχο που είναι η ΔΔΟ.
Έτσι όμως με την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και δημιουργία ενός νέου πολιτικού μορφώματος και όχι περί κράτους γιατί λύση διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας όπως τη θέλει η Τουρκία θα έχει ως αποτέλεσμα τον πλήρη και απόλυτο έλεγχο του τουρκικού συνιστώντος κράτους, το οποίο, με τις εγγυημένες πλειοψηφίες πληθυσμού και ιδιοκτησίας γης, θα τουρκοποιηθεί όχι μόνο με τους Τουρκοκύπριους αλλά κυρίως με τους έποικους που δεν πρόκειται ν΄απομακρυνθούν. Η Τουρκία και χωρίς κατοχικό στρατό και χωρίς επεμβατικά δικαιώματα θα μπορεί να ελέγχει πλήρως το κρατίδιο αυτό, μέσω του οποίου όμως θα ασκεί συγκυριαρχία και στο ελληνικό κρατίδιο διά της κεντρικής κυβέρνησης.
Το κυριότερο, θα έχει έστω έμμεσα λόγο στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων για τα οποία η όποια εκμετάλλευση θα εξαρτάται από την Τουρκία μέσω του τουρκοκυπριακού κρατιδίου. Π.χ. όσον αφορά το θέμα του αγωγού μπορεί να ζητήσει να πάει μέσω Τουρκίας κατόπι βέτο του τουρκοκυπριακού κράτους. Δηλαδή όπως θέλει η Τουρκία και όχι όπως συμφέρει την Κύπρο.
Η εξωτερική πολιτική της ομοσπονδίας ή πιο σωστά, της συνομοσπονδίας θα είναι επίσης στενά εξαρτημένη από την Τουρκία και τα βέτο και, γενικά, η Τουρκία χωρίς στρατούς κατοχής και χωρίς εγγυητικά δικαιώματα θα έχει τον στρατηγικό έλεγχο της Κύπρου και την επικυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το στάτους της Κυπριακής Δημοκρατίας και η εξωτερική της πολιτική θα καθορίζονται πλέον από το ίδιο το σύστημα κρατικής διάρθρωσης που θα καθορίζει η διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία.
Δεδομένου λοιπόν ότι οι στόχοι της Τουρκίας μπορούν να εξυπηρετηθούν από την ίδια την κρατική διάρθρωση, δεν θα έχει πλέον ανάγκη διατήρησης κατοχικών στρατευμάτων και δικαιωμάτων επέμβασης. Η διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία της εξασφαλίζει αυτά που θέλει.
Από τη στιγμή που η Κύπρος αδυνατεί να επιβάλει λύση η οποία να είναι απόλυτα συμβατή με τη Διεθνή και Ευρωπαϊκή Συνθήκη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο με πλήρη κατοχύρωση των πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των πολιτών ανεξάρτητα από εθνοτική ή θρησκευτική προέλευση, θα πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια να αποφύγει τη λύση που δεν θέλει.
Γιατί μοναδική λύση είναι η Κυπριακή Δημοκρατία να μπορεί να ασκεί τα δικαιώματα της σε ολόκληρη την νήσο και όχι οι παλιοί αποικιοκράτες και οι νέοι να κατέχουν έδαφος που δεν τους ανήκει κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου,γιατί τα στρατεύματα που έχουν είναι οι εχθροί της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Μόνο όταν η Τουρκία αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει δυνατότητα υλοποίησης των στόχων της υπάρχει προοπτική να συναινέσει σε δίκαιη λύση. Σε αντίθετη περίπτωση απλά κάποιοι, όπως και στο παρελθόν απλώς θα ρίχνουν νερό στο μύλο του νεοθωμανικού επεκτατισμού.
*Ο Σωκράτης Αργύρης έχει κάνει σπουδές Ιστορίας και Οικονομίας στη Γαλλία και Αγγλία.