Toυ Γιαννάκη Λ. Ομήρου
Τις δεκαετίες 1980 και 1990 ήμουν μέλος της Κυπριακής Κοινοβουλευτικής Αντιπροσωπείας στη Διακοινοβουλευτική Ένωση. (IPU). Πρόκειται για διεθνή οργανισμό στον οποίο συμμετέχουν τα Κοινοβούλια από όλο τον κόσμο. Μια από τις Επιτροπές που λειτουργούσαν στα πλαίσια των δύο ετήσιων συνεδρίων της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης και της οποίας υπήρξα μέλος επί εικοσαετίαν, ήταν η Επιτροπή για την αποαποικιοποίηση. Η Επιτροπή αυτή, αλλά και η ολομέλεια του IPU, υιοθετούσε διαχρονικά τη θέση, που επανειλημμένα διατύπωσε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με βάση την οποία «Λεγόμενα δικαιώματα ή προνόμια πρώην αποικιοκρατικών δυνάμεων σε πρώην αποικίες είναι παράνομα, ως κατάλοιπα αποικισμού (vestiges of colonialism)». Σε ομιλίες μου στην Επιτροπή του IPU για την αποαποικιοποίηση, αναφέρθηκα κατ’ επανάληψιν στις λεγόμενες κυρίαρχες βρετανικές στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο, ως ένα κλασικό παράδειγμα παρανομίας πρώην αποικιοκρατικής δύναμης, σε πρώην αποικία.
Αλλά και στη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου αρκετές φορές ενέγραψα σχετικό θέμα, υπογράμμισα το παράνομο των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο, ζητώντας από τις κατά καιρούς Κυβερνήσεις να δράσουν προς την κατεύθυνση τερματισμού αυτού του αποικιοκρατικού καταλοίπου, που ακρωτηριάζει την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων με ομόφωνα ψηφίσματα της, υιοθέτησε την θέση για αμφισβήτηση της νομιμότητας των Βρετανικών Βάσεων και κάλεσε την Εκτελεστική Εξουσία να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες για την απομάκρυνση τους από την Κύπρο.
Η οχύρωση πίσω από το κείμενο της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης δεν εξασφαλίζει διαιώνιση των προνομίων που σήμερα απολαμβάνουν στην Κύπρο. Πρώτον, γιατί αυτά τα προνόμια ασκούνται κατά τρόπο εντελώς ασύδοτο όπως διαπίστωσε κατ’ επανάληψη η ίδια η Νομική Υπηρεσία του Κράτους και δεύτερον, γιατί ο ΟΗΕ με επανειλημμένες αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης διακήρυξε ότι καμιά δέσμευση πρώην αποικίας προς τον πρώην αποικιοκράτη δεν αναγνωρίζεται, αφού αποτελεί κατάλοιπο αποικισμού. Όλες αυτές οι νομικές και πολιτικές παράμετροι του θέματος, συνεκτιμούμενες στο ευρύτερο πλαίσιο των στρατηγικών μας επιλογών, θα έπρεπε να αξιοποιηθούν για να στηρίξουν μια πολιτική που θα θέτει θέμα απομάκρυνσης των Βρετανικών Βάσεων στα πλαίσια εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου, περιλαμβανομένης της αρχής του σεβασμού της κρατικής κυριαρχίας και της αυτοδιάθεσης των λαών.
Δυστυχώς οι εκάστοτε Κυβερνήσεις τήρησαν μια ανεξήγητη, αιδήμονα και άτολμη συμπεριφορά έναντι της Βρετανίας. Παρά το γεγονός ότι διαχρονικά οι Βρετανικές Κυβερνήσεις ακολούθησαν και απαράδεκτη στάση απέναντι στην Κύπρο και το εθνικό μας θέμα.
Ο Μαυρίκιος είναι μια μικρή νησιωτική χώρα στον Ινδικό Ωκεανό που απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία στις 12 Μαρτίου του 1968. Το κράτος του Μαυρικίου τόλμησε, σε αντίθεση με την Κύπρο, να προσφύγει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, κατά της παρουσίας Βρετανικής στρατιωτικής Βάσης στο έδαφος του. Με απόφαση της, του Ιουνίου του 2017, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, αποτάθηκε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ζητώντας γνωμοδότηση επί των εξής δύο ζητημάτων:
- Κατά πόσο η αποαποικιοποίηση του Μαυρικίου με την ανεξαρτησία του 1968 είναι νόμιμη και συμβατή με τη διατήρηση Βρετανικής στρατιωτικής Βάσης από τη Βρετανία.
- Ποιες οι συνέπειες από το διεθνές δίκαιο από την ύπαρξη Βρετανικών στρατιωτικών βάσεων στο αρχιπέλαγος του chago (θαλάσσια περιοχή του Μαυρικίου) για τόσα χρόνια.
Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης θα συνεδριάσει από τις 3 – 6 Σεπτεμβρίου για να αποφανθεί σχετικά.
Η Κύπρος της ατολμίας, των αναστολών, των δισταγμών και της αιδήμονος στάσης απέναντι στη Βρετανία, ας πάρει μάθημα από το κράτος του Μαυρικίου.
3.9.2018
*Τέως Προέδρου Βουλής των Αντιπροσώπων