Του Αντώνη Παπαγιαννίδη
Φρέσκος από την συνάντησή του με τον Βλαντίμηρ Πούτιν στην Μόσχα (κανονικά στις 7 Δεκεμβρίου, με αφορμή… τα 190 χρόνια «διπλωματικής συνεργασίας Μόσχας-Αθηνών», αλλά ποτέ κανείς δεν ξέρει έτσι όπως στροβιλίζονται τα πράγματα στην περιοχή μας), όπου θα έχει «συμμαζέψει» τον αντίκτυπο από την απέλαση Ρώσων διπλωματών από την Αθήνα (θυμάται κανείς το πέρασμα Νίκου Κοτζιά από το ΥΠΕΞ; μάλλον θα μας φρεσκαριστεί η μνήμη με την ευκαιρία…), ο Αλέξης Τσίπρας κατά τα φαινόμενα θα βρεθεί σε επίσκεψη – ίσως ως stopover – στην Πόλη για συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ανταπόκριση στην πρόσκληση του τελευταίου, στα πλαίσια της συνάντησης των δυο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης ΟΗΕ τέλη Σεπτεμβρίου στην Νέα Υόρκη. Τότε (θυμίζουμε) είχε θεωρήσει η Ελληνική πλευρά ότι υπήρξε «βελτιωμένο κλίμα» σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη συνάντηση (στο περιθώριο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, όταν η σκιά της κράτησης των δυο στρατιωτικών στην Ανδριανούπολη ήταν ακόμη βαριά: οι «2» σήμερα – θυμίζουμε – ευρίσκονται ενώπιον της Ελληνικής στρατιωτικής δικαιοσύνης).
Με διάφορες τότε αναφορές στην συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τις μεταναστευτικές ροές, για συνεργασία «στον τομέα της Ασφαλείας» (αντιμετώπιση της τρομοκρατίας αλλά και εξάρθρωση δικτύων διακινητών), για θετικές κινήσεις στον οικονομικό τομέα (μέχρι και για ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης-Σμύρνης, αλλά τώρα… χάσαμε τον Γιάννη Μπουτάρη).
Επίσης, είχε υπάρξει οριακή – μάλλον – προσέγγιση στο Κυπριακό, με Τσίπρα να επανέρχεται στο «πλαίσιο Γουττέρες» μετά το Κραν-Μοντανά, αλλά και η πάγια αναφορά Ερντογάν στα θέματα τουρκικής/μουσουλμανικής μειονότητας στην Θράκη, Τσίπρα στην επαναλειτουργία Χάλκης/βακούφια Ελληνικής μειονότητας Πόλης.
Σήμερα όμως, και μετά το σήμερα ακολουθεί κατά τα φαινόμενα γρήγορα αύριο-και-μεθαύριο στην ευρύτερη περιοχή, έχουμε αφενός την φραστική ένταση/επιδείνωση των Ελληνοτουρκικών μετά και την ανακίνηση θέματος αιγιαλίτιδας πέραν των 6 μιλίων (κι ας έχει γίνει κάθε διευκρίνηση ότι οι σχετικές αναφορές του απελθόντος ΥΠΕΞ αφορούσαν ο,τιδήποτε πλην Αιγαίου!) και αφετέρου το βαρύτατο κλίμα που πάει να εγκατασταθεί πάνω από την Κύπρο με αιτία – και όχι απλώς αφορμή! – την έναρξη των γεωτρήσεων ExxonMobil (μαζί με τις φίλιες για την Άγκυρα δυνάμεις της Qatar Petroleum).
Με δεδομένη την αποστασιοποίηση των ΗΠΑ από τον παραδοσιακό εναγκαλισμό τους με τις Τουρκικές επιλογές – όμως πόσο βέβαιο μπορεί να είναι ότι αυτή η μεταβολή στάσης θα ριζώσει; – η Ελλαδική πλευρά μπορεί μέχρι στιγμής να επαναπαύεται. Συντελεί σ’ αυτό και η προώθηση των τριμερών με Ισραήλ και Αίγυπτο (με την Κύπρο κάθε φορά να προστίθεται), αλλά και με την Αμερικανική περιβάλλουσα εμφανή.
Η Κυπριακή πλευρά, έχοντας κάνει εδώ και καιρό μια ουσιαστικότερη πορεία ωρίμανσης η οποία ακριβώς οδήγησε στο ρεαλιστικό άνοιγμα των ερευνών υδρογονανθράκων, έχει εσωτερικεύσει την έννοια της κατανομής πόρων μέσα από τις συνεργασίες με τις μεγάλες εταιρείες του χώρου. Ήδη η έγερση Ισραηλινών διεκδικήσεων επί των πόρων φυσικού αερίου του κοιτάσματος «Αφροδίτη» ανατολικά, αλλά και η μεγάλη προσοχή που δίνεται στην ισορροπία προς τα νότια (εκεί όπου η ΑΟΖ Κύπρου συναντά την Αιγυπτιακή), δείχνει πόσο το ιδιωτικό/οικονομικό στοιχείο βρίσκεται σε τριβή με το δημόσιο/στοιχείο κυριαρχίας.
Τώρα λοιπόν που η Τουρκία, μέσω των χαρτών που «ανέβασε» στην δημοσιότητα διεκδικώντας νέες προσεγγίσεις στην προβολή (και συνεπώς χάραξη ορίων…) της δικής της ΑΟΖ με χώρες από Λιβύη και Αίγυπτο έως Ισραήλ και Λίβανο, επιχειρώντας να θέσει στην «σκιά» όχι μόνο το σύμπλεγμα του Καστελόριζου αλλά Κρήτη, Ρόδο και Κάρπαθο αφενός και… Κύπρο αφετέρου, τώρα η συνάντηση Τσίπρα-Ερντογάν σε κάτι σαν τρεις βδομάδες αποκτά βαρύ ενδιαφέρον.
Καθώς η Τουρκία εκείνο που επιχειρεί κατά προτεραιότητα είναι σαφώς να αποκτήσει μερίδιο από τους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου – δεν είναι τυχαίες οι αναφορές Ερντογάν σε πόρους αξίας τριών τρισεκατομμυρίων δολαρίων: μην βιαζόμαστε να θεωρήσουμε τον Σουλτάνο μυθομανή –, καθώς δε η Τουρκική πρακτική της δημιουργίας αναταραχής προκειμένου να διαπραγματεύεται εν συνεχεία την ουσία, καλό θα ήταν να ετοιμαζόμασταν από τώρα και για τις συζητήσεις στην Πόλη. Και για το παρασκήνιο και για τις διαρροές που θα συνοδεύσουν…
Για να μην αρχίσουμε κι εδώ την ΕλληνοΕλληνική ξεθεμελιωτική διχόνοια («ποιος έδωσε δικαιώματα σε τι» και «ποιος άκουσε χωρίς να εκραγεί τι», ή «ποιος πιέσθηκε/πείσθηκε από τον ξένο παράγοντα να μπει σε συζητήσεις»), ή μια νέα φάση Ελλαδικών-Κυπριακών διχογνωμιών (όπως στις ημέρες Κραν-Μοντανά, προτού οι Κυπριακές προεδρικές εκλογές επαναφέρουν την ομόνοια).