Του Γιώργου Καρελιά
Στα κόμματα οι μεγάλες ήττες φέρνουν και αλλαγές στην ηγεσία. Όμως, η αλλαγή αρχιστράτηγου στη μέση της μάχης θα ήταν ολέθριο λάθος.
Στις εκλογικές μάχες έχουμε νίκες και θριάμβους, ήττες και συντριβές. Αυτό συνέβη και στις εκλογές της 21ης Μαίου. Έχει σημασία να δούμε με ποιες έννοιες προσδιορίζονται τα αποτελέσματα για τα τρία κόμματα που εμπλέκονταν στο παιχνίδι της εξουσίας- ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ.
Η ΝΔ πέτυχε μεγάλη νίκη, αλλά όχι και θρίαμβο. Το ποσοστό της(41%) δεν έχει σχέση με τα ιστορικά υψηλά της. Ούτε με το 54% του 1974 (Κωνσταντίνος Καραμανλής), ούτε με το 47% του 1990 (Κωνσταντίνος Μητσοτάκης) ούτε με το 45% του 2004 ( Κώστας Καραμανλής). Επίσης δεν ισχύει το προβαλλόμενο «εύρημα» ότι, για πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση, κυβερνών κόμμα αύξησε τις δυνάμεις του. Στις εκλογές του 2000 το ΠΑΣΟΚ (Κώστας Σημίτης) αύξησε το ποσοστό του (43,8%), αφού το 1996 είχε πάρει 41,5%).
Αυτό που κάνει τη διαφορά σήμερα είναι η πτώση του ποσοστού του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ούτε αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά. Στις εκλογές του Νοεμβρίου 1989 το ΠΑΣΟΚ (Ανδρέας Παπανδρέου) είχε πάρει 40,7%, αλλά τον Απρίλιο του 1990 υποχώρησε στο 38,5%.
Όμως, σήμερα η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν παταγώδης (20%), άνω το δέκα μονάδων σε σχέση με τις εκλογές του 2019 (41,%%). Και αυτό θέτει δύο θεμελιώδη ερωτήματα. Πρώτον, γιατί συνέβη αυτό; Και, δεύτερον, αν έχουμε το ίδιο ή παρόμοιο αποτέλεσμα στις εκλογές της 25ης Ιουνίου, θα έχουμε μεν ισχυρή κυβέρνηση, αλλά η χώρα δεν θα έχει στοιχειωδώς ισχυρή αντιπολίτευση;
ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟΝ: Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη τόσο μεγάλη ήττα στα όρια της συντριβής; Όπως σε όλες τις μάχες, οι αιτίες πρέπει να αναζητηθούν προς δύο κατευθύνσεις: σ’ αυτά που έκαναν οι αντίπαλοί του και στα δικά του λάθη.
Αν ισχύει ο κλασικός κανόνας «οι εκλογές κρίνονται στην τσέπη», η ΝΔ δεν γινόταν να ηττηθεί. Διότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη μοίρασε περισσότερα από 50 δισεκατομμύρια. Η απλοχεριά αυτή σκέπασε κάθε είδους σκάνδαλο (υποκλοπές) και τραγωδία (Τέμπη) και παραμέρισε το κύμα της ακρίβειας. Εκατοντάδες χιλιάδες, ίσως και εκατομμύρια, Έλληνες πήραν είτε απευθείας χρήματα είτε μέσω της επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος. Η πολιτική των επιδομάτων έσπασε κάθε ρεκόρ. Σε εποχές μειωμένων προσδοκιών τέτοιες πολιτικές αποδίδουν και, πάντως, η απόρριψή τους δεν προσπορίζει οφέλη στην αντιπολίτευση.
Το γεγονός αυτό συνετέλεσε στην εκλογική νίκη της ΝΔ, αλλά δεν εξηγεί την τεράστια διαφορά της από τον ΣΥΡΙΖΑ. Σ’ αυτό έβαλε τα χέρια του και έβγαλε τα μάτια του ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά ο Αλέξης Τσίπρας. Καταγράφουμε ορισμένα από τα λάθη, τις υστερήσεις και τις εντελώς λάθος εκτιμήσεις:
Μετά την ήττα του 2019 και το ισχυρό ποσοστό (31,5%) που κράτησε στην αντιπολίτευση άφησε να χαθεί πολύτιμος χρόνος για την ανασυγκρότηση του κόμματος. Η αυτοκριτική για την κυβερνητική του περίοδο ήταν ισχνή και δειλή (ουδέποτε αποκήρυξε τη συνεργασία με τους ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου).
Πολλά πρόσωπα, από εκείνα που ήταν εκτεθειμένα την περίοδο 2015-2019, πρωταγωνιστούσαν και μετά. Τα μπρος-πίσω με τον Πολάκη, η καταδίκη Παππά από το Ειδικό Δικαστήριο, οι κακοφωνίες μέσα στην προεκλογική περίοδο είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Η επιλογή της απλής αναλογικής ουσιαστικά έβλαψε τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν φρόντισε να καλλιεργήσει το έδαφος εγκαίρως, για να δει αν υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν έκανε καμιά συνάντηση με τους δυνητικούς κυβερνητικούς συνεταίρους. Όλα έγιναν στην τούρλα της προεκλογικής περιόδου με όλους να απορρίπτουν το ενδεχόμενο των συνεργασιών. Έτσι, ήρθαν τα διαδοχικά λάθη της «κυβέρνησης των ηττημένων» και της «κυβέρνησης ειδικού σκοπού» και σκόρπισαν σύγχυση. Η ΝΔ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχαν την καθαρή επιδίωξη της αυτοδυναμίας, ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας ανέμιζαν μια σημαία(συνεργασία) που ουδείς άλλος ήθελε να κουνήσει μαζί τους.
Ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας είχαν επιλέξει να απευθυνθούν πρωτίστως στο χώρο του ΠΑΣΟΚ, την ίδια στιγμή τοποθετούσαν στα ψηφοδέλτιά τους πρόσωπα της καραμανλικής δεξιάς(περίπτωση Αντώναρου), που αποτελεί κόκκινο πανί για τον(θεωρητικά) δυνητικό συνεταίρο τους.
Το επιτελείο του ΣΥΡΙΖΑ αποδείχτηκε κατώτερο των περιστάσεων. Είναι αδιανόητο πώς ένα κόμμα εξουσίας, με πανελλαδική διάρθρωση από το 2012 και μετά, δεν κατάλαβε αυτό που συνέβαινε. Οι βουλευτές του, οι υποψήφιοι, τα άλλα στελέχη δεν είχαν πάρει χαμπάρι τι γινόταν από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο, ώστε να ενημερώσουν την ηγεσία;
Περιστατικά με άστοχες δηλώσεις της τελευταίας στιγμής(Κατρούγκαλος) επιδείνωσαν την κατάσταση.
ΕΡΩΤΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Και τώρα τώρα τι;
Η εκλογική μάχη δεν τελείωσε. Μιλώντας με ποδοσφαιρικούς όρους, τελείωσε το πρώτο ημίχρονο. Με συντριπτικό σκορ σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ. Ο οποίος, όμως, εκπροσωπεί ακόμα ο μεγαλύτερο κομμάτι της αντιπολίτευσης και έχει την πρώτη ευθύνη γι’ αυτό που θα συμβεί σε ένα μήνα.
Η χώρα θα έχει, πιθανότατα, ξανά αυτοδύναμη κυβέρνηση της ΝΔ. Όμως, το δικό της 41% των πρώτων εκλογών δεν είναι δεδομένο. Και αυτό που πρέπει να αποτραπεί είναι η νέα κυβέρνηση να γίνει περισσότερο ισχυρή και, κυρίως, ακραία αλαζονική.
Ενας μήνας είναι λίγος χρόνος, αλλά όχι και αμελητέος, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να ξεπεράσει το σοκ της 21ης Μαίου, να διορθώσει ό,τι διορθώνεται να πείσει τους ψηφοφόρους πέραν του χώρου της ΝΔ ότι μια κατακερματισμένη αντιπολίτευση, που θα διαμοιράζει τα ιμάτιά της στα τρία-τέσσερα κομμάτια της, θα είναι η χαρά της ΝΔ και του κ. Μητσοτάκη.
Και κάτι τελευταίο. Στα κόμματα οι μεγάλες ήττες φέρνουν και αλλαγές στην ηγεσία. Όμως, η αλλαγή αρχιστράτηγου στη μέση της μάχης θα ήταν ολέθριο λάθος. Ο Αλέξης Τσίπρας οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ από το 4% στο 35% και στην κυβερνητική εξουσία. Σήμερα έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την ηχηρή ήττα. Μετά τις δεύτερες εκλογές ο ίδιος και το κόμμα τα αποφασίσουν για τη συνέχεια.
Οι αντίπαλοί του-και το ευρύτερο σύστημα εξουσίας έχουν σκυλιάσει να τον δουν να αποχωρεί τώρα που δέχτηκε μεγάλο χτύπημα. Ο προοδευτικός κόσμος θα πρέπει να γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο σήμερα θα ήταν καταστροφικό.
Η κυβέρνηση πρέπει να είναι ισχυρή, αλλά όχι παντοδύναμη και αλαζονική. Και χωρίς ισχυρή αντιπολίτευση, με δυο-τρία κομμάτια της που θα αλληλοεξοντώνονται, η χώρα θα οδεύει σε επικίνδυνες ατραπούς.
ΑΠΟ ΤΟ NEWS 24 7