Του Σωκράτη Αργύρη
“… υποκλίθηκα σε όλα τα δεινά της ανθρωπότητας”
– Fyodor Dostoevsky, Έγκλημα και τιμωρία
Το πρώτο τρίμηνο του 1973 ο Μισέλ Φουκώ θα εκφωνήσει στο Κολλέγιο της Γαλλίας
δεκατρείς παραδόσεις σχετικά με την “τιμωρητική κοινωνία”,
εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι σχέσεις δικαιοσύνης και
αλήθειας που διέπουν το νεωτερικό ποινικό δίκαιο και διερευνώντας αυτό που τις
συνδέει με την ανάδυση ενός καινούριου τιμωρητικού καθεστώτος που διέπει ακόμη
τη σύγχρονη κοινωνία.
Μεταξύ άλλων είχε πει σχετικά πως : “…το επίκεντρο του ενδιαφέροντος
μου: η φυλακή ως κοινωνική μορφή, δηλαδή ως μορφή με την οποία η εξουσία
ασκείται στο εσωτερικό μιας κοινωνίας -ο τρόπος με τον οποίο η εξουσία αντλεί
τη γνώση που χρειάζεται προκειμένου να ασκηθεί και στη βάση της οποίας θα
διανείμει διαταγές, προσταγές, οδηγίες. Θα μπορούσαμε έτσι να αναζητήσουμε τις
εικόνες που συμβολίζουν τη μορφή της εξουσίας. Έχουμε τη μεσαιωνική εικόνα του
θρόνου, σημείο από το οποίο ο μονάρχης ακούει και κρίνει: είναι η από καθέδρας
μορφή της εξουσίας. Έχουμε έπειτα την απολυταρχική μορφή της κεφαλής που
διατάσσει το σώμα, που προεξάρχει: είναι η πρωταρχική μορφή της εξουσίας όπως
εμφανίζεται στο εσώφυλλο του “Λεβιάθαν” του Χόμπς. Τέλος, έχουμε τη
μοντέρνα εικόνα ενός κέντρου απ’ όπου ακτινοβολεί το βλέμμα που επιτηρεί και
ελέγχει, όπου καταλήγει μια ροή γνώσης και απ’ όπου εκπορεύεται μια ροή
αποφάσεων: είναι η κεντρική μορφή της εξουσίας. Η γνώμη μου είναι ότι για να
κατανοήσουμε τον θεσμό της φυλακής θα έπρεπε να τον μελετήσουμε σε βάθος,
δηλαδή όχι τόσο στη βάση των ποινικών θεωριών ή των εννοιών του δικαίου, ούτε
πάλι στη βάση μιας ιστορικής κοινωνιολογίας της εγκληματικότητας, αλλά θέτοντας
το ερώτημα: σε ποιο σύστημα εξουσίας
λειτουργεί η φυλακή;“
Για να δούμε όμως κατά πόσο ισχύει, ως
κατηγορική προσταγή σύμφωνα με τον Καντ αυτή η άποψη του Μισέλ Φουκώ για τους
εγκληματίες Πολέμου που έδρασαν στην Κρήτη μετά την θεαματική της κατάληψη από
τους Ναζί. Ας δούμε πρώτα το ιστορικό πλαίσιο.
Η Ευρωπαϊκή ήπειρος το πρώτο μισό του 20ου αιώνα πέρασε μια εποχή πολέμων,
καταστροφών και επαναστάσεως με κατάληξη τον β’ παγκόσμιο πόλεμο. Ο
ιστορικός Enzo Traverso , χρησιμοποιεί για την περίοδο αυτή, την έννοια του
“ευρωπαϊκού εμφυλίου πολέμου” ή νεῖκος όπως συνέβαινε στην αρχαία
Ελλάδα , δηλαδή διαμάχη και έτσι μας επιτρέπει να ερμηνεύσουμε αυτόν τον
τρομερό συνδυασμό ολοκληρωτικού πολέμου χωρίς κανόνες και όρια, τοπικών
εμφυλίων πολέμων και γενοκτονιών, που περιλάμβανε επίσης τη σύγκρουση ανάμεσα
σε αντίθετες κοσμοθεωρίες. Στοιχεία αυτού του πανευρωπαϊκού εμφυλίου: το μίγμα
αρχαϊκής βίας, ψυχρής διοικητικής βίας και νεωτερικής τεχνολογίας που
χρησιμοποιήθηκε για την εξολόθρευση του εχθρού, η συστηματική επίθεση εναντίον
του άμαχου πληθυσμού που βομβαρδίστηκε, εκτοπίστηκε ή εξοντώθηκε μαζικά, οι
ποικίλες όψεις της στρατιωτικοποίησης των πολιτών και η συγκινησιακή κλιμάκωση
των συγκρούσεων στους κόλπους διχασμένων κοινωνιών όπως το είδαμε στον εμφύλιο
πόλεμο στη Ρωσία, ή στην Ισπανία, αλλά και στην Ελλάδα, ακόμα και η
εισβολή του φόβου και της φρίκης του θανάτου στο μυαλό των ανθρώπων.
Αυτά όμως που έζησαν οι λαοί που ήταν υπό κατοχή από τα στρατεύματα του Άξονα
αποτελούν στοιχεία που γίνονται ουσιώδη συστατικά ενός ιστορικού φαινομένου.
Γιατί όλα αυτά που οδήγησαν στα μέσα της ναζιστικής εξόντωσης δεν ήταν τίποτα
άλλο παρά ο εκσυγχρονισμός και η σειριοποίηση των τεχνολογικών μηχανισμών
θανάτωσης ανάμεσα στη βιομηχανική επανάσταση και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι
θάλαμοι αερίων και οι φούρνοι των κρεματορίων είναι η απόληξη μιας μακριάς
διαδικασίας απανθρωποποίησης και βιομηχανοποίησης του θανάτου που ενσωματώνει
την εργαλειακή ορθολογικότητα, παραγωγική και διοικητική, του σύγχρονου δυτικού
κόσμου (το εργοστάσιο, τη γραφειοκρατία, τη φυλακή). Από την άλλη, η
κατασκευή των ρατσιστικών και αντισημιτικών στερεότυπων που αντλούν κατά
πολύ στοιχεία από τον επιστημονισμό του fin de siècle: αρχικά την άνοδο ενός
“ταξικού ρατσισμού” που ξαναγράφει σε όρους φυλής τις κοινωνικές
συγκρούσεις του βιομηχανικού κόσμου και ταυτίζει τις εργαζόμενες τάξεις με τους
“αγρίους” του αποικιακού κόσμου, στη συνέχεια τη διάδοση μιας νέας
ερμηνείας του πολιτισμού, στηριγμένης πάνω σε ευγονικά μοντέλα, και τέλος την
ανάδυση μιας νέας εικόνας του Εβραίου -στηριγμένης πάνω στη φιγούρα του
διανοούμενου- ως μεταφοράς για μια ασθένεια του κοινωνικού σώματος. Η σύγκλιση
ανάμεσα στα δύο αυτά επίπεδα, το ένα υλικό και το άλλο ιδεολογικό, αρχίζει να
σκιαγραφείται στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, που στάθηκε το
πραγματικό εργαστήρι του 20ού αιώνα, για να βρει τελικά τη σύνθεσή της στον
εθνικοσοσιαλισμό. Γιατί η ναζιστική σύνθεση στηρίχτηκε κυρίως σ’ ένα υπόβαθρο
από πρακτικές, νοοτροπίες και ιδεολογίες διάχυτες στο πολιτισμικό της
περιβάλλον.
Η “Διακήρυξη για τις Φρικαλεότητες” που υπογράφηκε από τον Πρόεδρο
των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούσβελ, τον Βρετανό Πρωθυπουργό Ουίνστον
Τσώρτσιλ και τον Σοβιετικό ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν στη Διάσκεψη της Μόσχας
στις 30 Οκτωβρίου 1943 ήταν η αφορμή για την τιμωρία των στρατιωτικών του
Άξονα, γιατί εκεί σημείωναν ότι θεωρούν «αποδεικτικά στοιχεία για τις
φρικαλεότητες, τις σφαγές και τις ψυχρές μαζικές εκτελέσεις που διαπράχθηκαν
από τις δυνάμεις του Χίτλερ σε πολλές από τις χώρες τις οποίες είχαν καταλάβει
και από τις οποίες τώρα εκδιώκονται σταθερά». Στη συνέχεια η διακήρυξη αναφέρει
ότι οι Γερμανοί θα σταλούν πίσω στις χώρες όπου διέπραξαν τα εγκλήματά τους και
κρίθηκαν επί τόπου από τους λαούς τους οποίους έχουν εξοργίσει. Όσο για τους
Γερμανούς των οποίων τα ποινικά αδικήματα δεν είχαν ιδιαίτερη γεωγραφική θέση,
θα τιμωρούνται με κοινή απόφαση των κυβερνήσεων των Συμμάχων.
Στις 8 του Μάη του 45 τελείωσε ο πόλεμος στην Ευρώπη γιατί η Ιαπωνία
συνθηκολόγησε επισήμως στις 2 Σεπτεμβρίου.
Ο ναύαρχος Καρλ Ντένιτς, ως καγκελάριος, μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ , στις
7 του Μάη εξουσιοδότησε τον Άλφρεντ Γιοντλ να υπογράψει το σύμφωνο της άνευ
όρων παράδοσης στη Ρενς της Γαλλίας, ενώ στις 8, ο Βίλχελμ Κάιτελ εξουσιοδοτήθηκε και υπέγραψε
ανάλογο σύμφωνο με τις σοβιετικές δυνάμεις του Στρατάρχη Γκεόργκι Ζούκοφ.
Πριν 5 χρόνια, στις 10 Μαΐου του 1940 ήταν, όταν η Γερμανία του Χίτλερ ξεκίνησε
την επίθεση της στη δυτική Ευρώπη, εισβάλλοντας στις Ολλανδία, Βέλγιο και
Λουξεμβούργο, οι οποίες είχαν τηρήσει ουδέτερη στάση στον πόλεμο, όπως και στη
Γαλλία. Μετά ήρθε και η σειρά της Ελλάδας αφού από τις 13 Δεκεμβρίου 1940 είχε
ο Χίτλερ υπογράψει την 20η Εντολή για την εισβολή κατά της Ελλάδας, δηλαδή την
Επιχείρηση Μαρίτα. Μετά από 5 ημέρες στις 18 Δεκεμβρίου υπογράφει και την 21η
Εντολή, δηλαδή την Επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα, δηλαδή την εισβολή κατά της τότε
ΕΣΣΔ με προθεσμία την 15 Μαΐου να έχει
ολοκληρωθεί η όλη προετοιμασία.
Μετά την εντολή συνθηκολόγησης από την Αθήνα [ακόμα αποτελεί ιστορικό ζητούμενο ποιος
έδωσε αυτή την διαταγή] στις 23 Απριλίου 1941, ο Τσολάκογλου αναγκάσθηκε να
υπογράψει στην Θεσσαλονίκη και τρίτο πρωτόκολλο παράδοσης με τον απεσταλμένο
του Χίτλερ, Γερμανό στρατηγό Άλφρεντ Γιοντλ (Alfred Jodl) [O Άλφρεντ
Γιοντλ ήταν αυτός που συνέβαλε στην αποτροπή εφαρμογής του σχεδίου “Θαλάσσιος
Λέων”, δηλαδή την Εισβολή στην Αγγλία, συντάσσοντας υπόμνημα με τον τίτλο
“Να γίνει ή όχι η απόβαση;” στο οποίο τάχθηκε κατά με ισχυρά
επιχειρήματα, κλονίζοντας τον Χίτλερ] και τον Ιταλό στρατηγό Αλμπέρτο
Φερρέρο (Alberto Ferrero), για να ικανοποιηθεί η απαίτηση του Μουσολίνι προς
τον Χίτλερ.
Ας δούμε τους κύριους πρωταγωνιστές της «Επιχείρησης Ερμής» δηλαδή την Εντολή
28 που είχε υπογράψει ο Χίτλερ, που ουσιαστικά ήταν το σχέδιο του Αυστριακού
Αλεξάντερ Λερ για την κατάκτηση της Κρήτης. Το σχέδιο το είχε υποβάλλει πριν
στον αρχηγό της Λουφτβάφε Χέρμαν Γκαίρινγκ από τις 25 Απριλίου και είχε γίνει
δεκτό. Ήταν αυτός που κατά τη Βαλκανική Εκστρατεία (Απρίλιος 1941) είχε
διατάξει το βομβαρδισμό του απροστάτευτου Βελιγραδίου και κατόπιν του
ανατέθηκε ο ρόλος της οργάνωσης των Γερμανικών δυνάμεων για την κατάληψη της
Κρήτης, έχοντας προαχθεί σε Αρχιπτέραρχο στις 3 Μαΐου 1941.
Ο Αλεξάντερ Λερ (Alexander Löhr) ήταν πεπεισμένος ότι θα μπορούσε να
κατακτήσει το νησί με δύο μεραρχίες την 5η και 6η Ορεινή, αλλά αποφάσισε να
κρατήσει την 6η Ορεινή Μεραρχία στην Αθήνα σαν εφεδρεία. Στην κατάληψη της
Κρήτης πήρε μέρος και το VIII Αεροπορικό Σώμα του Γερμανού Στρατάρχη της
Luftwaffe, Βόλφραμ φον Ρίχτχοφεν που υπό την ηγεσία του, συμμετείχε στην
αποτυχημένη προσπάθεια της Luftwaffe να εδραιώσει την απόλυτη κυριαρχία
της στον αέρα της Μεγάλης Βρετανίας εναντίον της RAF.
[Ήταν στις 20 Απριλίου 1936 που προήχθη σε Αντισμήναρχο και ανέλαβε τότε
Αρχηγός Επιτελείου της Λεγεώνας Κόνδωρ στην Ισπανία , που είχε σταλεί ως
βοήθεια στους εθνικιστές του Φράνκο που μάχονταν εναντίον των Δημοκρατικών στον
Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Στα πλαίσια των επιχειρήσεων της, η Λεγεώνα «Κόνδωρ» βομβάρδισε τη μικρή βασκική πόλη Γκουέρνικα (26 Απριλίου 1937), έγκλημα για το οποίο ένας εκ των κυρίων υπευθύνων ήταν ο
Βόλφραμ φον Ρίχτχοφεν. Ποτέ δεν λογοδότησε γιατί πέθανε λόγω εγκεφαλικού
επεισοδίου στις 12 Ιουλίου 1945.]
Μεταξύ των διακρίσεων του από το ναζιστικό καθεστώς ήταν και το Περιβραχιόνιο
«ΚRΕΤΑ»* που μάλιστα την “διάκριση” αυτή την διατήρησε και η
Δυτική Γερμανία μετά τον πόλεμο.
Τον Αλεξάντερ Λερ τον βρίσκουμε αργότερα ως διοικητή του 4ου Αεροπορικού Στόλου
που πήρε μέρος στην Επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα στη Νότια Ρωσία και Ουκρανία. Το
καλοκαίρι του 1942 του ανατέθηκε η διοίκηση της 12ης Στρατιάς στα Βαλκάνια και
ήταν ως τον Αύγουστο του 1943 Ανώτατος Διοικητής Νοτιοανατολικής Ευρώπης,
δηλαδή έδινε αναφορά μόνο στον Άλφρεντ Γιοντλ και στον Βίλχελμ Κάιτελ. Έπειτα
έγινε επικεφαλής της Ομάδας Στρατιών «Ε» με έδρα το Πανόραμα της Θεσσαλονίκη,
απ’ όπου διεύθυνε τον αφοπλισμό των ιταλικών στρατευμάτων, όπως και τη σφαγή
της Μεραρχίας Άκουι στην Κεφαλλονιά, τον εκτοπισμό των Εβραίων της Ελλάδας στα
στρατόπεδα συγκέντρωσης και την βίαιη καταπολέμηση των ανταρτών στη Σερβία,
στην Ελλάδα, στο Μαυροβούνιο και στην Αλβανία.
Αξιοσημείωτο όμως είναι να δούμε ποιος
υπηρέτησε μαζί του, ως αξιωματικός – σύνδεσμος στη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα
για την Ομάδα Στρατιών Ε΄, την περίοδο 1942-45. Δεν είναι άλλος παρά ο πρώην
Γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αυστριακός κι αυτός, ο Κουρτ Βάλντχαϊμ.
[Έρευνα για τον ρόλο του Κουρτ
Βάλντχαϊμ, ως ναζί υπολοχαγού , διέταξε το Βρετανικό Υπουργείο Εσωτερικών το
1988 για τη τύχη Βρετανών στρατιωτών που υπηρετούσαν στην Ελλάδα και στα
ελληνικά νησιά μεταξύ Οκτωβρίου 1943 και Οκτωβρίου 1944. Η έρευνα
έφερε τον τίτλο «Έκθεση για τον Βάλντχαϊμ – Έρευνα για εγκλήματα πολέμου» (The
Waldheim report – War Crimes) και επιβεβαίωσε ότι όντως ο Κουρτ Βάλντχαϊμ
υπηρετούσε ως αξιωματούχος ανακριτής σε αρχηγείο των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη
κατά το έτος 1944. Ήταν προσωπικά αναμεμειγμένος σε ανακρίσεις Βρετανών
στρατιωτών που κρατούνταν αιχμάλωτοι πολέμου από τους Γερμανούς, που με απόφαση
του εστάλησαν οι συγκεκριμένοι Βρετανοί αιχμάλωτοι στο ναζιστικό στρατόπεδο
«Sonderbehandlung», όπου γίνονταν ουσιαστικά εκτελέσεις.] (Παράλληλη
έρευνα διεξήγαγε τότε και το Αμερικανικό Στέιτ Ντεπάρτμεντ και το 1987 είχε
αποφανθεί καθαρά ότι ο Βάλντχαϊμ ευθυνόταν για εγκλήματα πολέμου και του είχε
απαγορευθεί η είσοδος στις ΗΠΑ).
Επίσης πρέπει να αναφερθούμε και στον Κουρτ Στούντεντ, που ήταν ο
Γερμανός στρατηγός, επικεφαλής των δυνάμεων που μετείχαν στην « Επιχείρηση
Ερμής» και οποίος ανέλαβε στη συνέχεια τη στρατιωτική διοίκηση του νησιού. Ο
Στούντεντ, εμπλέκεται σε δύο υποθέσεις που βάσιμα μπορούν να χαρακτηρισθούν ως
εγκλήματα πολέμου: ήταν η εκτέλεση αμάχων στο Κοντομαρί Χανίων και η
Καταστροφή της Καντάνου.
Ειδική μνεία πρέπει να κάνουμε επίσης για τον Αυστριακό Julius Ringel
(Ρίνγκελ) που ως Ανώτερος Διοικητής των Γερμανικών Δυνάμεων όλης της Κρήτης
εξέδωσε στις 23 Μαΐου 1941 την πρώτη διαταγή για τη μαζική δολοφονία των
Κρητικών. Μάλιστα έκλεψε πολλά αρχαία της Μινωϊκής, Κλασσικής και Ελληνιστικής
περιόδου που τα έδωσε στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς και το 2017, 26 τεμάχια
επεστράφησαν στην Ελλάδα, χωρίς ποτέ να τιμωρηθεί.
Τι συνέβη όμως για όλους αυτούς μετά τον πόλεμο? Πέρα από τον απαγχονισμό των Ανώτατων
στρατηγών και κυρίων συνεργατών του Χίτλερ Γιοντλ και Κάιτελ βάσει της απόφασης
του Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης, ο Διοικητής της Ομάδας των Στρατιών Ε,
Αλεξάντερ Λερ, παραδόθηκε στους Γιουγκοσλάβους στο Μαριμπόρ της Σλοβενίας ,όπου
εκτελέστηκε το 1947 στο Βελιγράδι, όσο για τον στρατιωτικό του βοηθό Κουρτ
Βαλντχαιμ, έφτασε να γίνει και Πρόεδρος επίσης της Αυστρίας.
Τα εγκλήματα που έγιναν στη Κρήτη ήρθαν μετά το 1945 στα διεθνή και ελληνικά δικαστήρια. Στους υπεύθυνους στρατηγούς για την Κρήτη, τους Hellmuth Felmy (Χέλμουτ Φέλμυ) και Wilhelm Speidel (Βίλχελμ Σπαίντελ), στη δίκη που έγινε για τις δολοφονίες ομήρων από ένα στρατιωτικό δικαστήριο των ΗΠΑ το 1948, τους επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης πολλών ετών, λόγω όμως του Ψυχρού Πολέμου αποφυλακίστηκαν ήδη το 1951. Οι «Διοικητές της Κρήτης» Bruno Bräuer (Μπρούνο Μπρόϊερ) και Φρίντριχ-Βίλχελμ Μύλερ εκτελέστηκαν μετά από δίκη στις 20 Μαΐου 1947 στην Αθήνα την ίδια μέρα που ξεκίνησε η μάχη της Κρήτης.
Ο γνωστός καθηγητής ιστορικός Χάγκεν Φλάϊσερ σε συνέντευξη του στον Θοδωρή Αντωνόπουλο, LIFO, 8.4.2021, λέει :
«Ενθυμούμενοι ωστόσο τη δίκη των διοικητών της κατεχόμενης Κρήτης στην Παλιά Βουλή το ’46, οι ντόπιοι, που τόσα είχαν υποφέρει, μού λέγανε, όταν δίδασκα μια δεκαετία στο Ρέθυμνο, ότι ο επίσης εκτελεσθείς Μπρούνο Μπρόγιερ, ο μακροβιότερος όλων στο αξίωμα, «ήτανε καλόβολος στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του». Αυτό μου το επιβεβαίωσαν και βετεράνοι της Αντίστασης, από τον Μανόλη Πατεράκη, έναν από τους απαγωγείς του στρατηγού Κράιπε, μέχρι τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη που ήταν και μάρτυρας στη δίκη: «είχε σώσει κόσμο», λέγανε. Πιθανόν κιόλας ο Μπρόγιερ που είχε καταδικαστεί από το στρατοδικείο μόνο με 3:2 ψήφους, να γλίτωνε την εκτέλεση.
Αλλά απροσδόκητα, στις 1/4/46, πεθαίνει ο Γεώργιος Β’ που θα μπορούσε να απονείμει χάρη μετατρέποντας την ποινή σε ισόβια. Τον διαδέχθηκε ο Παύλος ο οποίος –το γνωρίζω– εμποδίστηκε από τη Φρειδερίκη να υπογράψει, μη νομίζει ο «κόσμος» πως εκείνη μεσολάβησε υπέρ του Μπρόγιερ (η Φρειδερίκη, εγγονή του Κάιζερ, πριν από τον γάμο της είχε ενταχθεί στη χιτλερική νεολαία BdM). Ουσιαστικά δηλαδή τον «θυσίασε» για να διασώσει τη δική της φήμη! Εκτελέστηκαν και δύο άλλοι για τους οποίους υπήρχε γενική ομοφωνία, ο πολύ σκληρός στρατηγός Μίλερ και ένα ανθρωπόμορφο τέρας, ο λοχίας Φριτς Σούμπερτ, που ούτε η Κόλαση δεν τον ήθελε…»
[Ο καθηγητής όμως ξέχασε να πει ότι στις αρχές του 1943 ο ίδιος ο τότε διοικητής του “Φρουρίου Κρήτη” Πτέραρχος Μπρούνο Μπρόγιερ τον είχε διορίσει επικεφαλής του αυτόνομου Jagdkomando Shubert με τις αναρίθμητες δολοφονίες που έκανε.]
Ο Κουρτ Στούντεντ που βρισκόταν υπό βρετανική
φύλαξη, απέφυγε την τιμωρία επειδή το Λονδίνο απέρριψε την παράδοσή του στην
Ελλάδα. Στο Βρετανικό Στρατοδικείο, στο Λίνεμπουργκ (Lunenburg) της κάτω
Σαξονίας, που δίκαζε σύμφωνα με τις αποφάσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών
για τα εγκλήματα πολέμου, τον καταδίκασε σε πενταετή φυλάκιση αλλά άσκησε έφεση
εναντίον της απόφασης και το δικαστήριο που λειτούργησε σε δεύτερο βαθμό
τη δέχθηκε και τελικά αφέθηκε ελεύθερος το 1948 λόγω προβλημάτων υγείας. Μετά την αθώωση του από το δευτεροβάθμιο
δικαστήριο χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικός σύμβουλος του Αμερικανού στρατάρχη Αϊζενχάουερ
και επίσης ως στρατιωτικός σύμβουλος του Γερμανού καγκελάριου Αντενάουερ.
Βέβαια όταν στις 14 Δεκεμβρίου του 1959 ο Αϊζενχάουερ επισκέφθηκε επίσημα την
Ελλάδα, αλλά ποτέ δεν μάθαμε αν τον συνόδευε και ο Κουρτ Στούντεντ, ως παλιός
γνώριμος της χώρας. Στο αεροδρόμιο του Αμερικανού Προέδρου του επιφυλάχθηκε
θερμή υποδοχή από τον τότε βασιλιά Παύλο, τον τότε διάδοχο Κωνσταντίνο, τον
τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή και σύσσωμη την τότε κυβέρνηση και μάλιστα ο Γεώργιος Παπανδρέου, συνοψίζοντας
τις εντυπώσεις του σε αμερικανό δημοσιογράφο, για τον Αϊζενχάουερ, είπε πως «ήταν θαύμα – γεμάτος από ιδεαλισμό και
ρεαλισμό».
Η δίκη επίσης εναντίον του στρατηγού Αλεξάντερ Αντρέ (General der Flieger
Alexander Andrae), διαδόχου του Κουρτ Στούντεντ στη διοίκηση της Κρήτης, άρχισε
στις 3 Δεκεμβρίου 1947 και τερματίστηκε στις 22 του ίδιου μήνα με την επιβολή
σ’ αυτόν της ποινής εξάκις σε ισόβια δεσμά, άπαξ σε 12ετή φυλάκιση και άπαξ σε
8ετή φυλάκιση, συγχωνευθήκαν δε όλες οι ποινές σε ισόβια και κατάσχεση της
περιουσίας του. Η ποινή του μετατράπηκε
σε 4 χρόνια φυλάκιση στις 24 Δεκεμβρίου 1951 με χάρη από τον Βασιλέα Παύλο και τελικά ο Αντρέ αποφυλακίσθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1952.
Δεν έχασε όμως την ευκαιρία και ήταν αυτός που ίδρυσε το πρώτο ναζιστικό κόμμα της μεταπολεμικής Γερμανίας το Deutsche Reichspartei με άλλα πολλά επιφανή στελέχη των ναζί, όπως ο πιλότης της Λουτβάφε Χανς-Ούλριχ Ρούντελ, που επέζησε εκλογικά μέχρι το 1961 και που η μετεξέλιξη του το National Democratic Party of Germany (Nationaldemokratische Partei Deutschlands or NPD) μάλιστα εξέλεξε και ευρωβουλευτή το 2014.
Οι γερμανικές αρχές διενήργησαν προανακρίσεις μόνο κατόπιν
πίεσης της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία απέστειλε εκτενή αποδεικτικό υλικό σε
βάρος περίπου 80 άλλων κατηγορουμένων. Όλες οι δίκες σύντομα διακόπηκαν, έτσι
που ως αποκαλυπτικό συμπέρασμα παραμένει: Κανένας από τη Βέρμαχτ δεν
καταδικάστηκε από γερμανικό δικαστήριο για κακουργήματα που διαπράχτηκαν στη
Κρήτη.
Αυτό όμως που πρέπει να δούμε ιδιαίτερα που ουσιαστικά είναι η άλλη πλευρά
αυτού του σκανδάλου, είναι ότι πολλοί αξιωματικοί της ναζιστικής μονάδας
αλεξιπτωτιστών μπόρεσαν να συνεχίσουν σχεδόν χωρίς διακοπή την καριέρα τους στη
Μπούντεσβερ [τον σημερινό γερμανικό στρατό]. Ένας από τους πρώτους των «μαχητών
της Κρήτης» και κάτοχος του Σταυρού των Ιπποτών, ο Erich Timm (Έριχ Τιμ),
έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη των δυτικογερμανικών σχηματισμών των
αλεξιπτωτιστών, όπως και ο Walter Gericke (Βάλτερ Γκερίκε), «μαχητής της
Κρήτης» (διοικητής τάγματος) και κάτοχος του Σταυρού των Ιπποτών, οργάνωσε το
σύστημα εκπαίδευσης για τους δυτικογερμανούς αλεξιπτωτιστές, έγινε υποστράτηγος
και παρασημοφορήθηκε με το Σταυρό για Κατορθώματα της Γερμανίας. Το πιο
κραυγαλέο παράδειγμα επαναχρησιμοποίησης των ανώτερων ναζιστών αξιωματικών
είναι ο Heinz Trettner (Χάιντς Τρέτνερ). Κατά την εισβολή στη Κρήτη υπήρξε
Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου (Ια) του Στούντεντ. Μετά το 1945 έγινε ανώτατος
αξιωματικός και Γενικός Επιθεωρητής της Μπούντεσβερ. Η ιστοσελίδα του Συνδέσμου
Γερμανών Αλεξιπτωτιστών (BDF) αναφέρει: «Πολλοί σύντροφοι της πρώην μονάδας
των αλεξιπτωτιστών συνέβαλαν επιτυχώς από εξέχουσες διοικητικές θέσεις για να
οργανώσουν και να εκπαιδεύσουν τα νέα αεροαποβατικά στρατεύματα».
Οι «μαχητές της Κρήτης» επί δεκαετίες άσκησαν
σημαντική επιρροή στο Σύνδεσμο Γερμανών Αλεξιπτωτιστών (BDF) ο οποίος συνέβαλε
ιδιαίτερα στη διαμόρφωση απόψεων και στην καλλιέργεια της παράδοσης μέσα και
έξω από τις ένοπλες δυνάμεις. Στη δεκαετία του 1950, μεταξύ άλλων, ο Στούντεντ
και ο Γκερίκε, υπήρξαν «πρόεδροι» της οργάνωσης αλεξιπτωτιστών της Βέρμαχτ,
στους λεγόμενους Παλιούς Αετούς. Ο σύλλογος αυτός είναι ευρέως δικτυωμένος και
στις «συντροφιές» στις οποίες ανήκουν και όλες οι υπαρκτές ακόμη παραδοσιακές
οργανώσεις των ναζιστών αλεξιπτωτιστών, ενώ παράλληλα είναι δομημένος με πολλές
οργανώσεις σε επίπεδο ομόσπονδων κρατιδίων, δήμων και σε τοπικό επίπεδο. Ένα
ιδιαίτερο βάρος της δραστηριότητας τους αποτελεί η καλλιέργεια της παράδοσης
και η θύμηση για τους νεκρούς των μονάδων αλεξιπτωτιστών της Βέρμαχτ. Εδώ, η
Κρήτη βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Η εισβολή για πολλές δεκαετίες εξυμνήθηκε ως
μοναδικό στρατιωτικό κατόρθωμα και ως παράδειγμα απαράμιλλης γενναιότητας και
θυσίας των Γερμανών στρατιωτών, αν και είχαν χρησιμοποιηθεί και στη Μάχη της
Χάγης πριν, όπου ο Στούντεντ παραλίγο να συλληφθεί αιχμάλωτος. Λόγω της δράσης
των αντιφασιστικών δυνάμεων η ημέρα μνήμης των νεκρών και η εξύμνηση δεν
λαμβάνει σήμερα χώρα τόσο ανοιχτά. Η «Ημέρα της Κρήτης» όμως, η 20η Μαΐου,
εξακολουθεί να αποτελεί για το Σύνδεσμο των Αλεξιπτωτιστών και σε κάποια μέρη
μια σταθερή ημερομηνία. .
Το αντιφασιστικό διαδικτυακό portal «Braune-Zone Bundeswehr » παρουσίασε ένα μεγάλο απόσπασμα
της ομιλίας του Jochen Haupt (Γιόχεν Χάουπτ), ακτιβιστή του BDF, για την Ημέρα
της Κρήτης το 2012, σ΄ ένα μνημείο αλεξιπτωτιστών στην Αυστρία. Ο αντισμήναρχος
ε.α. παρέθεσε την επιγραφή [αυτού του μνημείου] όπου αναγράφεται ότι εκεί
«πέθαναν για την πατρίδα» τιμημένοι στρατιώτες. Όμως για «το σημερινό Γερμανό
μέσο πολίτη», κατά τον Χάουπτ, οι «στρατιωτικές αρετές … βλέπονται καχύποπτα, η
προσφορά για την πατρίδα φαίνεται σε πολλούς … μάλλον γελοία». Αντίθετα, στις
αντιλήψεις για τις αξίες -όπως αναφέρει- των ναζιστών αλεξιπτωτιστών που έχασαν
τη ζωή τους στεκόταν «η πατρίδα … πολύ μπροστά». Οι στρατιώτες, κατά τον
Χάουπτ, «έδωσαν τη ζωή τους ως νέοι για τις πεποιθήσεις τους». Ο συνταξιούχος
αξιωματικός της Μπούντεσβερ, όμως ποτέ δεν τους επέστησε την προσοχή ότι η τότε
«πατρίδα» κυβερνούνταν από φασίστες και διεξήγαγε ένα καταστροφικό και
εξοντωτικό πόλεμο στον οποίο η Βέρμαχτ διέπραξε απίστευτα εγκλήματα ενάντια στο
πληθυσμό των κατεχόμενων εδαφών. Γιατί στην περίπτωση του Ναζισμού δεν μπορούν
να επικαλεστουν το «Reason-of-state doctrine», που πρόκειται για την περίφημη
θεωρία του Giovanni Botero, η οποία εκδιπλώνεται στο ομώνυμο βιβλίο του Della
ragion di Stato (1589). Βασική σύλληψη αυτού του δόγματος είναι ότι, εφόσον ο
θεμελιώδης σκοπός του κράτους είναι η κυριαρχία του, αυτό σημαίνει ότι οι
ηγεμόνες έχουν το δικαίωμα να υπερβαίνουν το φυσικό ή το θετικό δίκαιο για την
απόκτηση, εξάπλωση και διατήρηση της κρατικής κυριαρχίας.
Σε συνέντευξη του, ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ σχετικά με την αγγλική έκδοση του
έργου του “Σκοτεινή Ήπειρος” στη Μικέλα Χαρτουλάρη στα
“Πρόσωπα” -Τα Νέα, 22/1/2000 έλεγε :
” Όταν π.χ. σταμάτησε ο Ψυχρός Πόλεμος, η Δυτική Eυρώπη
θριαμβολογούσε υποστηρίζοντας ότι η ελευθερία και η δημοκρατία νίκησαν την
τυραννία. Aν, όμως,προσεγγίσουμε την κάθε ιδεολογία με τους δικούς της όρους,
ως πρόταση για τη λύση κοινωνικών προβλημάτων στην Eυρώπη, η εικόνα που
προκύπτει είναι διαφορετική, οπότε οδηγούμαστε σε μία επανερμηνεία των φαινομένων. Aρκεί π.χ. να δούμε ότι όταν κατέρρευσε ο
κομμουνισμός στη Pουμανία, ο Aντονέσκου που ανέβηκε στην εξουσία ήταν ένας
πρώην συνεργάτης των Γερμανών κι όμως εμφανίστηκε ως σωτήρας, ως ο πρώτος
αντικομμουνιστής ηγέτης.“
Το γιατί μάλλον φαίνεται από το τι ακολούθησε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για τους ναζί.