Του Διογένη Λόππα
Σε ανέλπιστο δώρο υψηλής πολιτικής αξίας προς τον (στριμωγμένο) κ. Τσίπρα εξελίσσεται, όπως αναμενόταν, η απέλπιδα προσπάθεια του κ. Χατζηδάκη να υπερασπιστεί ένα ακατάληπτο νομοσχέδιο του οποίου οι πρόνοιες απομακρύνουν περεταίρω την Ελλάδα από τον πυρήνα των αξιών της Ευρώπης. Οι μακροπρόθεσμες συνέπειές του, καθιστούν το νομοσχέδιο αυτό σαφώς αντεθνικό, σε μια κρίσιμη γεωπολιτικά περίοδο κατά την οποία η δύσμοιρη χώρα προσπαθεί να καταλάβει τι την έχει χτυπήσει, εξερχόμενη από μια τριπλή καταστροφή που συνίσταται από μια εκατόμβη νεκρών συμπολιτών μας (συγκρινόμενη μόνο με περιόδους πολέμων), μια υπερδεκαετή οικονομική δυστοπία και βέβαια την (επίσημη πλέον) αμφισβήτηση της εθνικής της κυριαρχίας από την Τουρκία.
Βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου η πρώτη κατηγορία της Ευρώπης προσπαθεί, με γνώμονα και τις συνέπειες της πανδημίας, να κάνει το επόμενο βήμα που απαιτείται ώστε η μεσαία τάξη, ο πυλώνας δηλαδή της αστικής δημοκρατίας, να επανακτήσει όλα όσα στερήθηκε από τον καρκίνο του νεοφιλελευθερισμού που σάρωσε τις κοινωνίες της. Έτσι έχει ξεκινήσει μια πολύ σοβαρή συζήτηση που, εκτός από τη φορολόγηση του μεγάλου πλούτου που τώρα θεωρείται αυτονόητη, επεκτείνεται στα θέματα των εργασιακών δικαιωμάτων και επιχειρεί να αγγίξει ευαίσθητες αλλά ουσιώδεις χορδές:
Για παράδειγμα στο τραπέζι βρίσκεται μια γενναία αύξηση του κατώτατου μισθού, ώστε αυτός να εναρμονιστεί με την κάλυψη των βασικών αναγκών του Ευρωπαίου πολίτη (σε συνδυασμό με μια ριζοσπαστική λύση στο μέγα πρόβλημα της στέγασης, καθώς αυτά τα δύο σχετίζονται άμεσα), η μετάβαση από το πενθήμερο στο τετραήμερο (έχει μάλιστα ξεκινήσει πιλοτικά να δοκιμάζεται ήδη), η αύξηση των ημερών αδείας μετ’ αποδοχών, καθώς επίσης και μια πολύ σοβαρή προσέγγιση στο ερώτημα εάν οι ώρες μετακίνησης του εργαζομένου θα πρέπει να προσμετρώνται στο χρόνο εργασίας του και αυτό γιατί στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις μετακινήσεις τριών και τεσσάρων ωρών ημερησίως θεωρούνται κανονικότητα.
Η Ελλάδα, ξεκινώντας την πορεία της στην Ε.Ε. με χάντικαπ, με ευθύνη κυρίως των κολονέλλων αλλά και της ιδεολογικής καθήλωσης της εγχώριας δεξιάς στον τομέα των ατομικών δικαιωμάτων, δεν μπόρεσε ποτέ να προσεγγίσει την πρώτη κατηγορία. Οι προσμίξεις της ένωσης με τις χώρες της Σοβιετίας την έφεραν στη δεύτερη κατηγορία, ένα βήμα δηλαδή πάνω από τις κατεστραμμένες κοινωνίες της ανατολής και ένα κάτω από τις ανεπτυγμένες της δύσης. Δυστυχώς η χρεοκοπία του 2010 μας έριξε στην τρίτη κατηγορία.
Το ατόπημα Χατζηδάκη, φοβάμαι ότι μας παρασέρνει σε μια ερασιτεχνική κατηγορία, μαζί με τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες των δυτικών Βαλκανίων,. Η βύθιση του ΑΕΠ (που αναμένεται να επιδεινωθεί ακριβώς λόγω της περεταίρω φτωχοποίησης της πρώην μεσαίας τάξης που συνεπάγεται το πόνημα αυτό), η καθήλωση (που μάλιστα βαδίζει προς κατάργηση) του βασικού μισθού σε επίπεδα Σοβιετίας, η μανία των νοσταλγών του Πινοσέτ για 24/7 αγορά (όταν στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώπης δε βρίσκεις μετά τις έξι ανοιχτά ούτε τα καφενεία) και βέβαια η de facto έλλειψη πτωχευτικού νόμου, βυθίζουν την ποιότητα ζωής του Έλληνα εργαζόμενου σε ένα σημείο όπου πολύ σύντομα (πιθανότατα σε δύο – τρία χρόνια) θα συναντηθεί με αυτή του Αλβανού.
Και όλα αυτά, όταν σε ΗΠΑ και ΕΕ συντελείται μια νέα εργατική επανάσταση! Η θρυλική ρήση του ιδρυτή της ΝΔ ”ανήκομεν εις την δύσιν” τίθεται σε αμφισβήτηση, από νομοθετήματα που κάνουν τη χώρα να μοιάζει με Οθωμανική επαρχία.
Επαγγελματίες ανεπάγγελτοι
Αυτό που φαίνεται παράδοξο, ως απόρροια του εκτρωματικού νομοσχεδίου, είναι η διαφαινόμενη πολιτική αυτοχειρία, τόσο του κατά τα άλλα ευπρεπούς κ, Χατζηδάκη, όσο και του ίδιου του Πρωθυπουργού, ο οποίος στο τέλος θα κληθεί να αναλάβει την πλήρη και αποκλειστική ευθύνη της μαζικής φτωχοποίησης της κομματικής του βάσης. Και αν το τείχος προστασίας της μονοθεματικής ενημέρωσης που καλύπτει το κυβερνών κόμμα έχει τη δυνατότητα να ωραιοποιεί καταστάσεις ή να αποκρύπτει σκάνδαλα, δεν είναι ποτέ δυνατόν να επιτύχει οτιδήποτε την κακιά την ώρα που ο παραδοσιακός ψηφοφόρος του κέντρου ή ακόμα και της δεξιάς υπογράψει τη νέα ατομική του σύμβαση ή τη στιγμή που θα διαταχθεί να εργαστεί νυχτερινά και Σαββατοκύριακα, χωρίς μάλιστα έξτρα αμοιβή.
Εκείνη τη στιγμή, πιστέψτε με, κανένας δεν θα αγοράζει ευφημισμούς, αλλά όλοι θα αναλογίζονται το ποιόν του μέλλοντος (και σίγουρα του παρελθόντος). Η μόνη εξήγηση σε αυτό το παράδοξο είναι το γεγονός ότι και οι δύο αυτοί πολιτικοί υπήρξαν ουσιαστικά ανεπάγγελτοι. Δε νομίζω για παράδειγμα ότι ένας υπουργός εργασίας, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, που είχε διατελέσει οικοδόμος, θα υπέπεφτε σε τέτοιου είδους ατόπημα.
Ουσιαστικά, ο πρώτος αρχηγός της αντιπολίτευσης που θα υποσχεθεί συλλογικές συμβάσεις, σεβασμό πενθήμερου – οκταώρου, αύξηση βασικού και άμεση επαναφορά του νόμου Κατσέλη, απλά θα κλέψει παγκάρια στις εκλογές. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε (δεξιά και αριστερά) ότι η αυτοδυναμία Μητσοτάκη δεν ήρθε επειδή ξαφνικά οι Έλληνες αγάπησαν τον Πινοσέτ. Ήρθε επειδή ο μεγάλος όγκος της κεντροαριστεράς, κουρασμένος και ίσως απογοητευμένος από την τότε κυβέρνηση (και βέβαια αρνητικά βομβαρδισμένος από τα ΜΜΕ), προτίμησε την παραλία από την κάλπη. Όμως αυτό που κάνει το νομοσχέδιο αυτό είναι ακριβώς να στείλει πάλι τη σιωπηρή πλειοψηφία από την παραλία πίσω στην κάλπη. Και σίγουρα όχι για να ψηφίσει Μητσοτάκη.
Όσο και αν στελέχη της κυβέρνησης και payrolls του συστημικού τύπου προσπαθούν να το βαφτίσουν ”μεταρρύθμιση” (sic), η αύρα που αποπνέει το νομοσχέδιο αυτό είναι το απόλυτο ξεγύμνωμα του μέσου εργαζόμενου απέναντι στον εργοδότη του από κάθε νομικό ή συλλογικό του δικαίωμα. Στόχος του είναι να προσφέρει στις επιχειρήσεις κατ αρχήν flexibility ωραρίου, ώστε να μπορούν απρόσκοπτα να μεταβούν σε καθεστώς 24/7, χωρίς ενοχλητικές δεσμεύσεις, πρόσθετο κόστος, σεβασμό αργιών και άλλα τέτοια δυσάρεστα.
Έτσι, από τον επόμενο μήνα, θα μπορεί για παράδειγμα ο ΑΒ (τυχαία το αναφέρω) να αποφασίσει να λειτουργήσει όλο το 24ωρο. Έτσι θα απευθυνθεί στην (κάθε) Manpower (για να μην κατηγορηθεί και για κοινωνικά ανάλγητος) και θα προσφέρει τετράωρα νυχτερινά συμβόλαια προς 16 ευρώ την ημέρα και ένα (ή και καθόλου) ρεπό την εβδομάδα, δηλαδή μισθό περί τα 400 ευρώ. Ο ”εργαζόμενος” (σε εισαγωγικά γιατί θα έχει υποβιβαστεί σε κατηγορία συμπαθούς τετράποδου) θα μπορεί να επιλέγει από μπουκέτα υπερωριών και να ενισχύει τις ”αμοιβές” του (σε εισαγωγικά, γιατί μάλλον για χαρτζιλίκι πρόκειται). Εσείς δεν θέλατε πολλές και καλοπληρωμένες δουλειές;
Να δεις τι σου ‘χω για μετά
Αυτός τώρα ο τρόπος θα γίνει σταδιακά ο κανόνας στην αγορά εργασίας. Και η αμέσως επόμενη ”μεταρρύθμιση για την προστασία της εργασίας” (κλάψε Όργουελ), θα καταργήσει τα δώρα, πιθανόν προσφέροντας αύξηση του κατώτατου μισθού (συμψηφίζοντας δηλαδή) και θα εισάγει δύο νέες έννοιες: Πρώτα την αμοιβή με την ώρα (πάγιο αίτημα της επιχειρηματικής ασυδοσίας παγκοσμίως) και ύστερα τα συμβόλαια μηδενικών ωρών, όπου δηλαδή ο εργαζόμενος δεν θα έχει συμφωνημένες ώρες εργασίας, αλλά θα εργάζεται για όσες ώρες προσφέρει η επιχείρηση ανάλογα με τις ανάγκες και τα κέφια του αφεντικού. Αυτά δεν είναι ούτε εικασίες, ούτε προφητείες, αλλά δεδομένα που έρχονται από τις μητροπόλεις του νεοφιλελευθερισμού και που οι δεκάδες χιλιάδες Έλληνες μετανάστες της Βρετανίας έχουν νιώσει στο πετσί τους. Αυτό που δυστυχώς δεν θα νομοθετήσει ποτέ καμία κυβέρνηση είναι η καταβολή των ενοικίων με την ώρα ή η καταβολή των φόρων ανάλογα με τη χρόνο χρήσης των κρατικών ή δημοτικών υπηρεσιών.
Μια μουχλιασμένη θεωρία της σχολής του Σικάγο ισχυρίζεται ότι με τον απάνθρωπο αυτό τρόπο (απο)ρύθμισης της εργασίας, η οικονομία θα πλημμυρίσει με επενδύσεις και η ανεργία θα πέσει σε μηδενικά επίπεδα, λόγω της υψηλής ζήτησης. Αν και αυτό τελικά ποτέ δεν ίσχυσε στην πράξη, ας το δεχτούμε για λόγους οικονομίας. Αν δηλαδή υποθέσουμε ότι ξαφνικά δεκάδες πολυεθνικές θα έρθουν να επενδύσουν στην Ελλάδα λόγω εξευτελιστικών αμοιβών και ως εκ θαύματος δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας, το ερώτημα είναι: Θέλουμε τέτοιες θέσεις εργασίας με τέτοιες αποδοχές υπό τέτοιες συνθήκες;
Αν βέβαια ίσχυε κάτι τέτοιο στην πράξη, αν δηλαδή οι επενδύσεις ήταν συνάρτηση του εργατικού κόστους, τότε η Βουλγαρία και η Αλβανία θα ήταν ο παράδεισος επί της γης και οικονομίες όπως της Γερμανίας και του Λουξεμβούργου θα είχαν βυθιστεί σε αιώνια ύφεση. Για το γεγονός ότι κάτι τέτοιο ούτε ισχύει, ούτε και φαίνεται ότι θα ισχύσει στον αιώνα τον άπαντα, προφανώς δεν ευθύνεται η σχολή του Σικάγο, αλλά η Γιαδικιάρογλου.
Η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο
Φήμες από το ομορφότερο νησί της Μεσογείου αναφέρουν ότι τις τελευταίες μέρες σείεται από βροντερούς γέλωτες. Τα γαϊδούρια υπήρξαν για δεκαετίες τα πιο παρεξηγημένα ζώα. Τα πλεον συμπαθέστερα γαϊδούρια της γης κατοικούν ως γνωστόν στις Κυκλάδες, και τα πιο έξυπνα και κοινωνικά εξ αυτών, στη Φολέγανδρο. Στην είδηση της κατάθεσης του νομοσχεδίου Χατζηδάκη, ξεκίνησαν ένα ασταμάτητο νευρικό γέλιο που κρατάει ακόμα…