Οι πρόσφυγες και οι «φροντιστές» τους

Tης Μένης Μαλλιώρη

ΜΑΛΛΙΩΡΗ_600_400_-229638556 Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης ο μέσος όρος αφίξεων των προσφύγων και των μεταναστών έχει, συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά, δεκαπλασιαστεί. Πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα έφτασαν, στις πρώτες 38 ημέρες του 2016, συνολικά 70.365 άτομα (κατά μέσον όρο κάθε μέρα 1.851 άτομα) εκ των οποίων τα 2.340 παραμένουν στην χώρα μας ενώ τα 68.025 πέρασαν στην ΠΓΔΜ. Παραλληλα οι αφίξεις στην γειτονική Ιταλία ανέρχονται, για το ίδιο διάστημα στα 5.898 άτομα!!

Πίσω, όμως, από τα ποσοτικά δεδομένα και τις ακραία ανησυχητικές καταστάσεις που δημιουργούν, κρύβεται και μια άλλη τραγωδία. Η επιμέρους ανάλυση των μεταναστευτικών ροών δείχνει ότι το 51,8% είναι άνδρες, το 17,6% γυναίκες και το 30,4% παιδιά εκ των οποίων το 4% είναι ασυνόδευτα. Δηλαδή τις τελευταίες 38 ημέρες έφτασαν στη χώρα μας 21.390 παιδιά από τα οποία τα 8.556 ήταν ασυνόδευτα.

Η υποδοχή των προσφύγων γίνεται από τους διασώστες (κυρίως οι ένστολοι διαφόρων υπηρεσιών), τους ειδικούς (κυρίως υγειονομικό προσωπικό) και τους φροντιστές (κυρίως εργαζόμενοι οργανισμών, ΜΚΟ και εθελοντές). Όλοι αυτοί καλούνται συχνά να διαχειρισθούν καταστάσεις που απέχουν πολύ από τον έλεγχο νομιμότητας εγγράφων, τη σίτιση, την ένδυση, τις συνθήκες διαμονής και υγειινής. Απέχουν πολύ γιατί οι περισσότεροι έρχονται σε άμεση επαφή, χωρίς καμία προηγούμενη εκπαίδευση και προετοιμασία, με θανατηφόρες απώλειες και άλλες δραματικές αλήθειες που ακόμα και οι ειδικοί δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν με την δέουσα ψυχραιμία και ετοιμότητα.

Ποιος άραγε είπε κάτι για τις ψυχοτραυματικές συνέπειες, άμεσες και μακροπρόθεσμες, αρχικά των προσφύγων αλλά και των ατόμων που δουλεύουν στην πρώτη γραμμή συλλέγοντας συχνά νεκρά σώματα και μάλιστα παιδιών;

Ποιoς είπε κάτι για τους φροντιστές, Έλληνες και μη, που χωρίς καμία κεντρική καθοδήγηση, συχνά αυτοσχεδιάζοντας, πρέπει να παρηγορήσουν τους συγγενείς μη επιζώντων, να βρουν λύσεις για τα ασυνόδευτα παιδιά, να επινοήσουν «λύσεις» στα άδικα και κυρίως άλυτα πολλές φορές προβλήματα;

Ποιος είπε κάτι για τις ψυχικές επιπτώσεις που έχουν καθημερινά οι σχετικές εικόνες, που με τη δύναμη χιλίων λέξεων, πυροδοτούν τραυματικά συναισθήματα για τους πρόσφυγες, τους «φροντιστές» τους και το ευρύ κοινό;

Δυστυχώς δεν ακούσαμε τίποτα ούτε στις συνεχείς συστάσεις και απειλές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε στις εθνικές ανακοινώσεις των αρμοδίων.

Ευτυχώς όμως που στον ευαίσθητο αυτόν τομέα οι ανώνυμοι Έλληνες και ο αυτοσχεδιασμός τους φαίνεται να γράφει ιστορία.

  • Καθηγήτρια Ψυχιατρικής- Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών