Του Αλέξανδρου Ασωνίτη *
Είναι οπωσδήποτε άχαρο αλλά καθόλου άηθες ή ανέντιμο να κρίνει κάποιος έναν θανόντα δημόσιο πρόσωπο. Αλλά ο θάνατος δεν είναι αθωωτική απόφαση δικαστηρίου. Η κριτική είναι σύμφυτη με την ιδιότητα του δημοσίου προσώπου. Τα δημόσια πρόσωπα πεθαίνουν βιολογικώς, αλλά τα έργα τους επηρεάζουν τους ζώντες, επί γενεές. Πώς να μην υπάρξει αποτίμηση; Πώς αποτελεί ασέβεια;
Τα πολιτικά πρόσωπα κρίνονται πάντα. Αλλοιώς δεν θα έπρεπε να αποτιμάται τίποτα και κανένας. Αυτό όμως θα αποτελούσε την αίσχιστη προσβολή στην ανθρωπότητα και στον μόχθο της, ας σκεφθούμε φρικτά πρόσωπα για τα οποία θα ίσχυε κάτι τέτοιο.
Όμως τι θέμα δεν σταματάει εδώ: Κηρύχθηκε δημόσιο πένθος, προσφέρθηκε κηδεία δημόσια δάπανη (ευκαιρία να την αποκρούσει η οικογένεια, όπως και έγινε), αποδίδονται τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού.
Είναι εξοργιστικά απογοητευτικό: όταν μια χώρα τιμάει αυτούς που της προκάλεσαν τόσες συμφορές, η περαιτέρω καταστροφή της είναι φυσική εξέλιξη. Σ’ αυτήν την περίπτωση, «φύσις κρύπτεσθαι (ου) φιλεί». Εύχομαι το όνειδος της δια της βίας αθώωσης του θανόντος, την παρουσίασή του ως προτύπου, να μην το πληρώσουμε ακριβά.
Είναι σε δημόσια μορφή, αυτό που λέγεται σε κηδείες μη δημοσίων προσώπων: «Καλός άνθρωπος ο μακαρίτης» ή «έκανε κι αυτός τα δικά του». Αντίστοιχα σχόλια, μεγεθυμένα υπό τον δημόσιο φακό, είναι η αποτίμηση κάθε θανόντος δημοσίου προσώπου. Είναι το επιτύμβίο τους. Δεν υπάρχει νεκρός χωρίς επιτύμβιο. Το επιτύμβιο απευθύνεται στον δήμο, όχι στον θανόντα ούτε στους οικείους του. Στον δήμο. Δεν υπηρετεί την συμπόνοια ούτε την σκληρότητα, αποτελεί το απόσταγμα των γεγονότων.
Μετά τον θάνατο -συλλυπητήρια- του επίτιμου προέδρου της ΝΔ επηκολούθησε μια συστηματική προσπάθεια αγιοποίησής του και ταυτόχρονα εξαπολύθηκε μια δριμεία επίθεση για απρέπεια σε όσους εξέφρασαν αρνητικές απόψεις. Όμως οι πράξεις του θανάντος επηρέασαν και καταδίκασαν την Ελλαδα για γενιές. Υπονόμευσαν το μέλλον μας. Τις συνέπειές τους τις πληρώνουμε και θα τις πληρώνουμε επ’ άπειρον ίσως, πώς θα σιωπήσουμε;
Λαός χωρίς μνήμη δεν έχει μέλλον. Οι πράξεις του θανόντος τις οποίες δικαιούται να του προσάψει κάθε Έλληνας, και απέκρυψαν επικήδειοι κλπ:
Α) μετείχε πρωταγωνιστικώς, αν δεν οργάνωσε, στην αποστασία του ‘65 που έριξε την νόμιμη κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου. Εϊναι συνταγματικό πραξικόπημα, όποτε κάποιος ορκίζεται υπό πρωθυπουργό που δεν είναι πρόεδρος του πλειοψηφούντος κόμματος. Αυτό ακριβώς διέπραξε ο θανών και οι άλλοι αποστάτες. Κατέλυσε το Σύνταγμα και την Δημοκρατία. Η Αθήνα το ’65 συνταρασσόταν από το σύνθημα: «Μητσοτάκη κάθαρμα, Τούμπα δολοφόνε, Τσιριμώκο μασκαρά».
Δεν επρόκειτο, δυστυχώς, για μια συνταγματική εκτροπή που επέφερε αναταραχή στην δημοκρατία χωρίς άλλες συνέπειες.
Η αμερικανοκίνητη, και υπό την εποπτεία των Γλύξμπουργκ, αποστασία έφερε την χούντα. Η χούντα πήγε την Ελλάδα δεκαετίες πίσω. Η μόνη ευρωπαϊκή χώρα όπου έγινε μεταπολεμικά δικτατορία. Με απόλυτη ευθύνη και συνενοχή του θανόντος.
Δεν άρκεσαν τα δεινά της χούντας, βασανιστήρια, δολοφονίες, εξορίες, φυλακίσεις, τρομοκρατία. Η χούντα διέπραξε το πραξικόπημα στην Κύπρο, αποπειράθηκε την δολοφονία του Μακάριου και άνοιξε την πόρτα για την τούρκικη εισβολή, ας θυμηθούμε και την απόσυρση της μεραrχίας το ’67.
Αν δεν υπήρχε χούντα, δεν θα γινόταν πραξικόπημα και εισβολή-κατοχή το 1974. Χούντα δεν θα υπήρχε, χωρίς την αποστασία, χωρίς τον θανόντα δηλαδή.
Που ενέχεται απολύτως, μαζί με τους Καραμανλή, Αβέρωφ, Γλύξμπουργκ και χούντα, για την Κυπριακή καταστροφή. Τα ‘χω ξαναγράψει. Χωρίς όλα όσα προκάλεσε ο θανών, η Ελλάδα θα ήταν αλλοιώς, εμείς οι ίδιοι θα είμασταν αλλοιώς.
Τι έκανε κατά της χούντας ο θανών; Σκιαμάχησε. Κάτι περισσότερο απ’ το απολύτως τίποτα του γνωστού «εθνάρχη» της δεξιάς.
Μετά την χούντα, αφού δήλωσε ότι το δημοψήφισμα για τoν τερματισμό της βασιλείας ήταν «unfair» κι αφού τον περιμάζεψε ο προαναφερθείς «εθνάρχης» της δεξιάς, ο θανών πρωταγωνίστησε μαζί με τους Χ. Φλωράκη, Λ. Κύρκο στην σκευωρία γύρω από το σκάνδαλο Κοσκωτά. Όταν η Ευρώπη και ο κόσμος άλλαζαν το 1989, εμείς ασχολιόμασταν με τους χασισέμπορους σωματοφύλακες του Κοσκωτά (που είναι ελεύθερος από πολλών ετών, ο δε καταζητούμενος αδελφός του δεν εντοπίσθηκε ποτέ).
Όταν ο θανών, δικαιώνοντας εαυτόν για την αποστασία του ’65, ανέλαβε την πρωθυπουργία το 1990, διέπραξε τα εξής:
Δυναμίτισε την προσπάθεια της χώρας στο μείζον θέμα του Ελληνισμού για την κλοπή του ονόματος της Μακεδονίας, εκτός των άλλων δηλώνοντας: «Σε δέκα χρόνια θα το έχουμε ξεχάσει!». Λόγω της εν είδει διοράτικότητάς του, δεν θα προκαλούσε έκπληξη αν είχαν μεσίστιες σημαίες, καθ’ υπερβολήν προκλητική, βέβαια, στα Σκόπια ή στα κατεχόμενα. Ευγενής ο Ερντογάν περιορίσθηκε σε προσωπικό τηλεφώνημα.
Προκάλεσε, ο θανών, τεράστιο ανεξέλεγκτο κύμα Αλβανών προσφύγων επισκεπτόμενος μαζί με τον Αντώνη Σαμαρά την Βόρεια ΄Ηπειρο σαν δήθεν ελευθερωτές, και καλώντας τους Βορειοηπειρώτες στην Ελλάδα. Ευκαιρία να ξεφορτώσει ο Μπερίσα τις φυλακές τους σε μας.
Παρέδωσε την λεγόμενη βασιλική περιουσία στον Γλύξμπουργκ, αδειάζοντας κρυφά το Τατόι, με υπουργό τον κ. Παλαιοκρασσά. Πώς να μην πλαντάζει ο Κοκός στην κηδεία;
Ο επικεφαλής της νεολαίας του κόμματός του, στην Πάτρα, ονόματι Καλαμπόκας, δολοφόνησε τον Νίκο Τεμπονέρα και εν συνεχεία ασχημονούσαν εις βάρος της οικογενείας του.
Σταχυολογώ τις δυσμενέστερες ενέργειες του θανόντος, οι θετικές τονίστηκαν κατά κόρον, για τις οποίες ουδέποτε απολογήθηκε, τις στήριξε όλες μέχρι τέλους. Κρίμα που σπατάλησε τις ασυνήθιστες ικανότητες του.
Αλλά καλό θα ήταν για όλους τους πολιτικούς να ελεγχθεί η περιουσία τους. Ποια περιουσία είχε, πχ., ο θανών εισερχόμενος στην πολιτική και πόσην κατέλειπε; Αίτιολογείται από την μισθοδοσία του;
Ο θανών υπήρξε, κατά την γνώμη μου, πρότυπο και πρωτοπόρος μιας πολιτικής τάξης που ενδιαφέρεται αποκλειστικά και μόνο για την δική της ευδοκίμηση. Πρωθυπουργός ων, απεκαλύφθη ότι διέθετε τεράστια αρχαιολογική συλλογή την οποία εν τέλει δώρισε στο κράτος. Αλλά μέχρι την απόκαλυψή της, δεν την είχε παραχωρήσει.
Επίσης ο θανών ήταν μάλλον ο πρώτος που αντιμετώπισε την χώρα ως χώρο, ως κάτι που δεν έχει, που δεν πρέπει να έχει συνειδησιακό, ιστορικό, πολιτιστικό βάθος για τους κατοίκους της και είναι οιονεί ανταλλάξιμη. Αλλά ήθηκε επίσης αρχιερέας της αποστασίας και του ρουσφετιού. Και πολλά άλλα. Δημιουργός μιας σχολής πολιτικού κυνισμού, αδιάφορου και εχθρικού προς το κοινωνικό και εθνικό καλό. Έκανε χιλιάδες βαφτίσεις στα Χανιά και στην Κρήτη, αρχικρητικάρχης ων. Οι θαυμαστές του τον θεωρούν εκσυγχρονιστή που διέβλεψε κλπ. Όμως, ένας πολιτικός στην πρώτη γραμμή επί 60 χρόνια, δεν είναι μέντιουμ να προβλέπει. Πράττει και προλαμβάνει. Οικοδομεί λιμενοβραχίονες, αποτρέπει. Αφήνει απτό έργο.
Ο θανών άφησε ισχυρή πολιτική οικογένεια. Ο εγγονός του περιφερειάρχης, ο γιος του και όχι η βουλευτής κόρη του, όπως διακαώς επεθύμει ο πατήρ, αρχηγός της ΝΔ. Ο γιος δήλωσε ότι ευχαριστεί τον πατέρα του. Ποιος δεν θα τον ευχαριστούσε, αν χάρις σ’ αυτόν ήταν υποψήφιος πρωθυπουργός; Δεν διάβασα δήλωση της κόρης. Για την διοικούσα πολιτικο-οικονομική ελίτ ήταν ένας πολιτικός που ανταπέδιδε στους φίλους του.
Τα πολιτικά πρόσωπα κρίνονται πάντα. Αλλοιώς δεν θα έπρεπε να αποτιμάται τίποτα και κανένας. Αυτό όμως θα αποτελούσε την αίσχιστη προσβολή στην ανθρωπότητα και στον μόχθο της, ας σκεφθούμε φρικτά πρόσωπα για τα οποία θα ίσχυε κάτι τέτοιο.
Όμως τι θέμα δεν σταματάει εδώ: Κηρύχθηκε δημόσιο πένθος, προσφέρθηκε κηδεία δημόσια δάπανη (ευκαιρία να την αποκρούσει η οικογένεια, όπως και έγινε), αποδίδονται τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού.
Είναι εξοργιστικά απογοητευτικό: όταν μια χώρα τιμάει αυτούς που της προκάλεσαν τόσες συμφορές, η περαιτέρω καταστροφή της είναι φυσική εξέλιξη. Σ’ αυτήν την περίπτωση, «φύσις κρύπτεσθαι (ου) φιλεί». Εύχομαι το όνειδος της δια της βίας αθώωσης του θανόντος, την παρουσίασή του ως προτύπου, να μην το πληρώσουμε ακριβά.
Το ότι η κυβέρνηση Σύριζα επιδαψιλεύει τιμές στον θανόντα, συνιστά έμπρακτα διαπιστευτήριά του προς εγχώριες και ξένες ελίτ ότι είναι πια δικός τους, τμήμα του συστήματος κι αυτός, και θα υπακούει στους όρους τους. Μια ακόμη κατάντια της Αριστεράς που, όποτε ανέλαβε την εξουσία, εξευτελίστηκε, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αν δεν μεταβλήθηκε σε απεχθή δικτατορία.
Ουδέν κακόν αμιγές καλού όμως: η πρωτοφανής υποκρισία και η αναίσχυντη διαστρέβλωση των γεγονότων στις σχετικές δηλώσεις πολιτικών και φορέων, επιβεβαιώνουν την απόλυτη διάσταση μεταξύ λαού και κομμάτων-επιχειρήσεων / πολιτικών-επιχειρηματιών (λόγω πλούσιας πείρας, ο θανών θα είχε πολλά να μας πει επ’ αυτού) και προσδιορίζουν την διάσταση αυτή ως το μεγαλύτερο και πλέον αξεπέραστο πρόβλημα της χώρας. Αν δεν αντιμετωπισθεί, δεν πρόκειται να ανακάμψουμε.
Ωστόσο, οι ανεκδιήγητες και ντροπιαστικές, για την Ιστορία και τους νεκρούς τόσων δεκαετιών σε Ελλάδα και Κύπρο, δηλώσεις κι επικήδειοι του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και του ΣΕΒ, αποδεικνύουν με τον πιο οικτρό τρόπο το πόσο διχαστικά και μεροληπτικά αντιμετωπίζει η Δεξιά την Ελλάδα και το μέλλον της: Υπερασπίζεται κάθε πολιτική του κόμματός τους που τα συμφέροντά του και τα δικά τους ταυτίζουν με της χώρας.
Ο Σεφέρης είχε γράψει ότι η ηγετική τάξη της χώρας σε κάνει να ξερνάς. Μη τους χαρίσουμε την Ελλάδα, την Ιστορία μας. τον Πολιτισμό μας. Αλλά γι’ αυτό δεν αρκούν λόγια και άρθρα.
ΑΠΟ ΤΟ PRESS PUΒLICA
*Συγγραφέα, συντονιστή της σχολής σεμιναρίων «Ανοιχτή Τέχνη», νεο ι-μέιλ: info@anoixti–texni.gr νέο σάιτ: www. anoixti–texni.gr
