Του Γ. Λακόπουλου
Το πρόγραμμα εορτασμού για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση εγκαινιάσθηκε την Πρωτοχρονιά, με λιτή ανακοίνωση της Γιάννας Αγγελοπούλου. Από εκείνη τη στιγμή το λογότυπο της επετείου στις οθόνες της τηλεόρασης υπενθυμίζει το εμβληματικό έτος που διανύουμε.
Αυτό που δεν φαίνεται ακόμη, αλλά θα αναδειχθεί με τον απολογισμό της επετείου, είναι ότι στο επίπεδο του «μάρκετινγκ με όραμα» υπήρξε σύνδεση της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» με την Επιτροπή «Αθήνα 2004».
Όχι γιατί πρόεδρος και των δυο Επιτροπών ήταν το ίδιο πρόσωπο, αλλά για την ανταπόκριση σε μηνύματα που έφταναν «από κάτω».
Για την ακρίβεια, διαπιστώθηκε στις επισκέψεις της Γιάννας σε 35 πόλεις, εν μέσω πανδημίας, για την προετοιμασία του εορτασμού. Οι συνομιλητές της- πολίτες, αξιωματούχοι της Αυτοδιοίκησης και εκπρόσωποι φορέων- άρχιζαν τη συζήτηση μαζί της από τα παλιά. Δηλαδή από το… 2004 !
Κάποιος άλλος θα έβλεπε απλώς με ικανοποίηση -ή αυταρέσκεια- την αναγνώριση διάρκειας για τον ελληνικό θρίαμβο των Ολυμπιακών Αγώνων , που εξακολουθεί να της πιστώνεται.
Η κυρία -από διαίσθηση- το είδε σαν ευκαιρία να εισαγάγει μια νέα μέθοδο «εργασίας με στόχους»- πηγαίνοντας το μάρκετινγκ σε γεγονότα μεγάλης κλίμακας ένα βήμα παρακάτω.
Έτσι αντικατέστησε την κλασσική κεντρική διαμόρφωση περιεχομένου και στόχων των εκδηλώσεων με την αυτοοργάνωσή του και την εμπροσθοβαρή στόχευση του εορτασμού, ώστε να υπερβαίνουν το παρόν. Πρωτοποριακό, αν ληφθεί υπόψη ότι πρόκειται για εκδηλώσεις που τιμούν το παρελθόν.
Η ιδέα ώστε η τιμή στο παρελθόν με την αξία του να απολήξει σε διαμόρφωση του μέλλοντος με τις απαιτήσεις του ήταν η απάντηση που έπρεπε να βρουν η Αγγελοπούλου και η Επιτροπή της από την πρώτη μέρα στο θεμελιακό οργανωτικό ερώτημα:
–Το 2004 υπήρχε ένα μάνουαλ που απλώς έπρεπε να τεθεί σε εφαρμογή. Το 2021 πώς θα μπορούσε να δομηθεί ο εορτασμός της κορυφαίας εθνικής επετείου που είναι μεν απλούστερη οργανωτικά, αλλά ιδιαίτερα περιπλοκή στην ουσία της;
Η Γιάννα έπιασε, με ετοιμότητα, το «υπονοούμενο» όσων την αποδεχόταν με την ανάμνηση της μαγικής 13ης Αυγούστου 2004 και τους επέστρεψε με παραγωγικό τρόπο τη «φιλοφρόνηση»:
-Αντί να μεταφέρει στις βαλίτσες της από πόλη σε πόλη και να παρουσιάζει στους κατά τόπους συνομιλητές της προγράμματα ειδικών από το κέντρο, ζήτησε να της παρουσιάσουν τις δικές τους προσδοκίες από τον σχεδιασμό για τον εορτασμό με συγκεκριμένα σχέδια και η Επιτροπή να αναλάβει τη στήριξή τους.
Η σύλληψη αποδείχθηκε επαναστατική. Οι προτάσεις που άρχισαν να καταφθάνουν καταιγιστικά, έλυναν και απαντούσαν στο πιο ευαίσθητο ζητούμενο του εορτασμού: ποιος οργανώνει την επέτειο και για ποιόν;
Επιπλέον, η συγκυρία που διαμόρφωσε ο COVID-19, έθεσε και να άλλο κρίσιμο ερώτημα; Πώς θα μπορούσε να αναδειχθεί ο εορτασμός της 200ετηρίδας όταν οι περιορισμοί της πανδημίας διαμόρφωναν τόσο τις μεθόδους του προγραμματισμού, όσο και τις συνθήκες υλοποίησης του;
Πιο απλά πώς έρχεσαι σε επαφή με ανθρώπους και οργανώσεις όταν… δεν επιτρέπεται να έρχεσαι σε επαφή; Πώς παράγεις μαζικές εκδηλώσεις που ενδεχομένως δεν θα μπορούν να αναπτυχθούν στο μαζικό χώρο;
Η απάντηση προέκυψε από τον κύκλο των επαφών της Γιάννας και των κλιμακίων της Επιτροπής με την κοινωνία. Μέσα σε ένα δύσκολο χρόνο, με τρόπο που υπερβαίνει τις δυσκολίες του.
Με τις προτάσεις τους περιφέρειες, δήμοι, κοινωνικές οργανώσεις και άλλοι φορείς ενσωμάτωσαν με ταχύτητα και αξιοπιστία τα νέα εργαλεία τηλε-επικοινωνίας και τηλε-δουλειάς.
Υπό την καθοδήγηση της προέδρου και των μελών της Επιτροπής « Ελλάδα 2021» -με οργανωτικό στυλοβάτη τον ευρηματικό Μάρτων Σίμιτσεκ– ξεπέρασαν τα διλήμματα για τις πιθανές δυσχέρειες ανάπτυξης των εκδηλώσεων στο φυσικό τους χώρο με έναν απλό, αλλά αποδοτικό τρόπο: αλλάζοντας τον χαρακτήρα τους.
-Αντί να δημιουργούν με τις προτεινόμενες δράσεις όρους ανακύκλωσης στο παρόν, τις μετέτρεψαν σε προβολείς στο μέλλον.
Εντυπωσιάζει το ότι -αντίθετα από όσα περίμεναν πολλοί- από τις προτάσεις δεν αναδείχθηκε διάθεση εθνολαγνείας και εθνοκεντρισμού. Ούτε πρόθεση ιστορικών αναθεωρήσεων και άγονων αναστοχασμών.
Με ωριμότητα η ελληνική κοινωνία, τιμώντας την Επανάσταση που γέννησε τη νεότερη Ελλάδα, δεν θέλει να ξαναγράψει την Ιστορία με διχαστικό τρόπο -όχι μόνο στις ερμηνείες, αλλά και στα γεγονότα. Όπως πήγε κάποια στιγμή να την οδηγήσει, εν όψει του 2021, ένα τμήμα των ΜΜΕ με ακραίο ακροατήριο.
Αντίθετα οι προτάσεις από τη βάση, διαπνέονται από τη λογική -την αγωνία στην ουσία- της αυριανής μέρας και εστιάζουν σε «αυτό που θα μείνει». Η παραδοσιακή αντίληψη για “γιορτές και πανηγύρια” περνάει σε συμπληρωματικό ρόλο, είτε το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες είτε όχι.
Χωρίς λεφτά από το κράτος, αλλά με στήριξη και αποδοχή από το πολιτικό σύστημα, η Αγγελοπούλου διαμόρφωσε ένα πρόγραμμα διάσπαρτο με δράσεις και έργα μικρής και μεσαίας κλίμακας- σε όλη την επικράτεια και «όπου υπάρχουν Έλληνες» στον πλανήτη.
Το σχέδιο «Ελλάδα 2021», ακριβώς λόγω της μεθόδου διαμόρφωσής του, είναι σχέδιο «Ελλάδα μετά το 2021».
Η αποδοχή του εδράζεται στην ιδιαιτερότητα της εκπόνησής του, που μεταφέρει το κέντρο βάρους του εορτασμού στα ζητήματα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος της περιφέρειας -και σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζει τοπικά αιτήματα ετών.
Σ’ αυτό το «αυτοτροφοδοτούμενο» πρόγραμμα η Επιτροπή πρόσθεσε απλώς τα μεγάλα γεγονότα της επετείου. Όπως είναι η διεθνής «κεντρική» εκδήλωση της 25ης Μαρτίου, το Ινστιτούτο Τεχνητής Νοημοσύνης, Επιστήμης των Δεδομένων και Αλγορίθμων, το Νομισματικό Πρόγραμμα- ως πηγή πόρων- και πρωτίστως το Συνέδριο «Η Ελλάδα το 2040».
Τον προσεχή Οκτώβριο η παραγωγική Ελλάδα θα τιμήσει την επέτειο παρουσιάζοντας πώς βλέπει το μέλλον της, κατά κλάδο και κατά τομέα. Η Αγγελοπούλου το χαρακτηρίζει «συλλογική επανεκκίνηση».
Τα πορίσματα του συνεδρίου θα είναι η αυθεντική «Λευκή Βίβλος» της χώρας που θα γράψει η πολιτική εξουσία.
Οι δράσεις της επετείου θα αναπτυχθούν με βασική επιδίωξη να αφήσουν αποτυπώματα. Ίσως πρόκειται για «κρυφό καημό» της Γιάννας Αγγελοπούλου: πριν από 16 χρόνια διαπίστωσε με οδύνη ότι το εθνικό κεφάλαιο που συσσώρευσε η Ολυμπιάδα, εξανεμίσθηκε στη μεταολυμπιακή αδιαφορία του υδροκέφαλου πολιτικού συστήματος. Αυτή τη φορά θα μείνει- κατά τόπους.
Όλα αυτά «μαζί και ταυτοχρόνως»- όπως θα έλεγε ο Σαββόπουλος, που δάνεισε το «Ας κρατήσουν οι χοροί» στην επέτειο- έγιναν στα χέρια της προέδρου της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» το κλειδί που ζητούσε για να ανοίξει τη μεγάλη πόρτα του εορτασμού: την εξωστρέφεια και την συλλογική παραγωγή «αναμνήσεων από το μέλλον».
Η ίδια το 2004 πέτυχε γιατί οργάνωσε το τμήμα του κράτους που είχε σχέση με τους Αγώνες με βάση τις ανάγκες τους και ταυτόχρονα κινητοποίησε τη νεολαία με τον εθελοντισμό. Τώρα το όφελος στη χώρα είναι περισσότερο λειτουργικό και βιώσιμο:
-Για πρώτη φορά σε 200 χρόνια ελεύθερου βίου των Ελλήνων η μέθοδος οργάνωσης ενός «εθνικού γεγονότος» θα διαμορφώνει οδικό χάρτη για το μέλλον. Ή αλλιώς: ο εορτασμός της Παλιγγενεσίας θα αφήσει αποτυπώματα για να πατήσει η επόμενη μέρα της χώρας στις δυσκολίες που την περιμένουν.
