Γράφει ο Νίκος Μπίστης
«Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση.» Το πιό γνωστό απόφθεγμα του Ουμπέρτο Έκο. Για την Ευρώπη ακόμα έχει δίκιο. Στην Λατινική Αμερική όμως που νόμιζαν ότι έχουν απομακρύνει οριστικά τις επεμβάσεις του στρατού, ήρθε η Βολιβία για να τους προσγειώσει.
Αν δεν μπορούν με δημοκρατικά μέσα, αν χάνουν στις εκλογές, τότε κατεβάζουν τον στρατό και την αστυνομία και ορκίζουν Προέδρους μαριονέτες, δισεκατομμυριούχους που κρατάνε σφικτά την Βίβλο στο χέρι τους. Προσπάθησε και ο ατυχής Γκουαιδό στην Βενεζουέλα αλλά εκεί η ένοπλη πολιτοφυλακή αποθάρρυνε τους επίδοξους πραξικοπηματίες.
Η προσπάθεια τους πάντως έχει μια σε γενικές γραμμές σταθερή συνταγή, πιο ορατή στην Λατινική Αμερική πιο υποδώροια στην Ευρώπη που ευτυχώς έχει ακόμα σταθερούς δημοκρατικούς θεσμούς. Πράγματι, για να παραφράσουμε και να επεκτείνουμε λίγο τον Έκο, ποιος ηλίθιος δεν θέλει να φτάσει σε βελούδινο πραξικόπημα με δημοκρατικά μέσα; Το αποτέλεσμα μετράει.
Πρώτα επιβάλλεται μια μιντιακη κυριαρχία. Μετά αρχίζει μια συστηματική απονομιμοποίηση των προοδευτικών ηγετών και κομμάτων. Εκμεταλλεύονται λάθη και αστοχίες τους αλλά κυρίως κατασκευάζουν ψευδείς ειδήσεις η αποσιωπούν το θετικό έργο προοδευτικών κυβερνήσεων. Συνδράμει από δίπλα η ανεξάρτητη δικαιοσύνη.
Είναι χαρακτηριστικές οι καίριες και καθοριστικές παρεμβάσεις της στην περίπτωση Μπολονσαρου στην Βραζιλία όπου τέθηκαν εκτός μάχης τόσο ο Λούλα όσο και η Ρούσεφ από δικαστή που αμείφθηκε μετά με την θέση του Υπουργού Δικαιοσύνης. Και αν στο τέλος , όπως στην Βραζιλία, «επιβραβεύσει» ο λαός στην κάλπη τους υποτακτικούς των ΗΠΑ και της οικονομικής ολιγαρχίας, έχει καλώς. Αν όμως δείξει αξιοσημείωτη αντοχή όπως στην Βολιβία, τότε εγκαταλείπονται οι δημοκρατικοφανείς διαδικασίες και επιστρατεύεται η ωμή βία.
Με πρόσχημα την αντιμετώπιση του αριστερού ολοκληρωτισμού( χωρίς αμφιβολία οι αριστερές κυβερνήσεις κυρίως της Βενεζουέλας αλλά σε σαφώς μικρότερο βαθμό και της Βολιβίας είχαν αυταρχικές συμπεριφορές) δεν διστάζουν να προχωρήσουν από το βελούδινο δημοκρατικοφανές πραξικόπημα στην ωμή στρατιωτική επέμβαση.
Να θυμίσω ότι ο γραφικός αυτοανακηρυγμένος Πρόεδρος της Βενεζουέλας Γκουαιδό – με την άμεση ενίσχυση της κυβέρνησης των ΗΠΑ και της Κολομβίας και την αισχυντηλή στήριξη της ΕΕ- είχε καλέσει τον στρατό σε επέμβαση έξω από ένα στρατηγικής σημασίας στρατώνα. Το ανυπέρβλητο πρόβλημα που αντιμετώπισε πέραν της κινητοποίησης των Τσαβιστών ήταν η παρουσία της ένοπλης πολιτοφυλακής. Οι επίδοξοι πραξικοπηματίες στην ιδέα και μόνο της ένοπλης λαϊκής αντιπαράθεσης επέστρεψαν στους στρατώνες και οι ηγέτες τους διέφυγαν στο εξωτερικό και από τότε ελάχιστα μας απασχολούν.
Η Γερμανία αποκατέστησε τις σχέσεις της με τον Μαδούρο και σε μιά άλλη εξέλιξη που δεν έτυχε της δέουσας προσοχής από την παγκόσμια κοινή γνώμη , ο Ιάσων Πιπίνης σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη κουράστηκε να περιμένει για να αναγγέλλει την ενθρόνιση του Γκουαιδό και επισκέφθηκε εκ μέρους του Προέδρου της ΝΔ τον πρεσβευτή της Βενεζουέλας ( του Μαδούρο δηλαδή) στην Αθήνα.
Και εδώ προκύπτουν αναμφίβολα ζητήματα ηθικής και πολιτικά ερωτήματα. Μπορεί μια κυβέρνηση να φτιάχνει μιλίτσιες, ένοπλες δηλαδή πολιτοφυλακές; Είναι οπωσδήποτε προβληματικό. Αλλά όταν η αντίδραση με εξωτερική βοήθεια ενεργοποιεί στρατό και αστυνομία ποιό άλλο μέσο έχει; Γιατί όπως θα έλεγε και ο κ. Βορίδης που ξέρει από αυτά, τα πραξικοπήματα δεν αντιμετωπίζονται με τριαντάφυλλα.
Υπάρχει ,λοιπόν, ένα στοιχείο αναγκαστικότητας – ου μην αλλά και αποτελεσματικότητας- στην λαϊκή αυτοάμυνα. Εκεί μακρυά στην Λατινική Αμερική.
ΥΓ 1 Είναι χαρακτηριστικό ότι το πραξικόπημα στην Βολιβία και η αυτοανακηρυχθείσα Βιβλοφέρουσα Πρόεδρος δυσκολεύονται να κυριαρχήσουν. Οι ιθαγενείς που αποτελούν το 65% του πληθυσμού αντιδρούν και τμήματα του στρατού -σε αντίθεση με την αστυνομία – φαίνεται να διστάζουν.
Ακόμα και συντηρητικές κυβερνήσεις ( Περού) δεν μπορούν να δεχτούν ότι ενώ ο Μοράλες δέχθηκε το αίτημα του ΟΑΚ ( Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών) για νέες εκλογές οι ακραίοι προχώρησαν στην ανατροπή του. Η εικόνα που μεταδίδουν οι ανταποκριτές από την Λα Παζ συμπυκνώνεται στην λέξη χάος. Κεντρώοι της αντιπολίτευσης και το Κόμμα του Μοράλες που ελέγχει – corpore πλέον- την Γερουσία φαίνεται ότι προσπαθούν να βρούν δημοκρατική διέξοδο. Η άκρα δεξιά όμως θέλει να αποκλείσει από τις εξελίξεις τον φυσικό ηγέτη της πλειοψηφίας, τον Πρόεδρο Εβο Μοράλες.
Αυτό δεν φαίνεται ότι είναι δυνατόν να το δεχτούν οι γηγενείς που είδαν την ζωή τους να βελτιώνεται τα χρόνια της Προεδρίας του. Η φοβερή κραυγή Ahora si, guerra civil! (“τώρα ναι, εμφύλιος πόλεμος!”) κυριαρχούσε στην κάθοδο φτωχών και γηγενών προς την μεγάλη διαδήλωση στην Λα παζ. Αυτό δεν το είχαν πάρει υπόψη τους οι ενορχηστρωτές του πραξικοπήματος και η οικονομική ολιγαρχία. Δηλαδή ότι οι κατατρεγμένοι θα είχαν το σθένος να σηκώσουν το γάντι.Ίδωμεν.
ΥΓ 2. Υπάρχει ένα σαφές μήνυμα και για την Αριστερά . Και για την Λατινική Αμερική και κυρίως για την Ευρώπη όπου η ταξική διαμόρφωση είναι πιο σύνθετη. Η βάση της Αριστεράς είναι πάντα οι λαϊκές τάξεις. Αλλά πλειοψηφική ως κυβερνώσα αριστερά θα γίνει αν συγκροτήσει και διατηρήσει την συμμαχία λαϊκών στρωμάτων και μεσαίας τάξης. Αυτό να το έχουμε κατά νου και για την χώρα μας.