Του Ηλία Κυριακάκη
10 Δεκεμβρίου 2015
Σήμερα σηκωθήκαμε λίγο πιο αργά. Μάλλον ήμασταν πιο κουρασμένοι από ότι νομίζαμε, με τη δουλειά στο Φάρο. Χθες βράδυ βγήκαν 3-4 βάρκες στο βόρειο μέτωπο. Ήταν μεγάλες ξύλινες με πολλά άτομα. Κάνανε να έλθουν περίπου 4 ώρες από απέναντι που είναι 5-8 μίλια, ανάλογα με την ακτή που επιβιβάζονται και αποβιβάζονται. Οι παραλίες τώρα ακριβώς απέναντι αστυνομεύονται πολύ καλά και δεν μπορούν πλέον να τους μεταφέρουν με λεωφορεία στα σημεία αναχώρησης. Έτσι ξεκινούν πιο νότια, από ένα μεγάλο κόλπο και κατά συνέπεια βγαίνουν πιο νότια και στη Λέσβο, απέναντι από την πόλη. Κάποιοι όμως με μεγάλες βάρκες, πολλά άτομα και μικρές μηχανές μάλλον πρέπει να παρασύρονται από τα ρεύματα και να βγαίνουν πιο βόρεια. Εδώ κοντά που είμαστε εμείς. Αναρωτιέμαι πόση βενζίνη έχουν μαζί τους. Άνθρωποι που δεν έχουν εμπειρία από τη θάλασσα, μέσα στο σκοτάδι, να πηγαίνουν γενικά στα τυφλά «απέναντι». Πολύ δύσκολο και πιο πολύ επικίνδυνο. Πρέπει να το θέλεις παρά πολύ. Φτάνουν διάφορες ώρες. Προχθές βγήκαν 12.30 το βράδυ, σήμερα στις 5 το πρωί. Είδαμε από το λιμανάκι να φεύγουν οι δύτες από τη ΜΚΟ Lighthouse που πηγαίνανε για τον καθαρισμό με το καΐκι του ψαρά που τους βοηθάει. Είπαμε μια καλημέρα. Θα προσπαθήσω να πάω στην επόμενη γύρα μαζί τους.
Σκεφτόμασταν να πάμε πάλι σήμερα στο Φάρο αλλά ο καιρός είναι συννεφιασμένος και η πρόγνωση ανέφερε κάτι για βροχή, φοβάμαι να πάμε με το αμαξάκι μας γιατί έτσι και ρίξει μια σταγόνα θα μείνουμε εκεί. Δεν θα μπορούμε να ανέβουμε! Θα γλιστράμε συνεχώς. Οπότε αράξαμε στο ιατρείο αν και είμαστε τέσσερις μάλλον πολλοί, για τους λίγους «πελάτες» που περιμέναμε.
Ο καιρός έχει χαλάσει. Έχει βγάλει αρκετό αέρα, η θάλασσα έχει ένα 5αρι! Βλέπουμε στο βάθος να γυρίζει το καΐκι που είχε ξεκινήσει προηγουμένως για το καθάρισμα των ακτών και να σέρνει αγκομαχώντας τις δυο μεγάλες φουσκωτές βάρκες που ήρθαν από απέναντι. Οι βάρκες αν και άδειες (είχαν ξεφορτώσει τα σωσίβια στη διπλανή παραλία) στα τελευταία 500 μέτρα είχαν γεμίσει νερά λόγω του κύματος και είχαν ψιλοβυθιστεί, το καΐκι δυσκολευόταν να τις τραβήξει και τα παιδιά πάνω στις βάρκες με κουβάδες προσπαθούσαν να βγάλουν τα νερά. Ευτυχώς πρόλαβαν και βγήκαν στην παραλία και έδεσαν.
Μίλησα με τον ψαρά. Μου είπε ότι μόλις είχε βγει μια βάρκα φουσκωτή, γεμάτη μετανάστες, στο Φάρο. Θεωρεί ότι αποκλείεται να ξεκίνησαν από απέναντι από βόρεια δηλαδή. Μάλλον ήρθαν από ανατολικά μέσα από τον κόλπο που η απόσταση είναι διπλάσια και ο αέρας και το ρεύμα τους έβγαλε κατευθείαν στο Φάρο. Είδαν κόσμο και αυτοκίνητα να τρέχουν εκεί. Ο ίδιος ψαράς θεωρεί ότι επειδή ο καιρός στα ανατολικά και νοτιοανατολικά αγριεύει πολύ το χειμώνα, και τα νερά στο μέτωπο Συκαμιάς Μολύβου είναι πιο ήρεμα, θα αρχίσουν να προσπαθούν να έρχονται από εκεί. Αν όμως η αστυνόμευση στην Τουρκία συνεχιστεί και εξακολουθήσουν να έρχονται από τον κόλπο, θα πνιγούν αρκετοί με τα 8άρια που φυσάνε την εποχή αυτή. Έτσι εκτιμά αυτός.
Αποφασίσαμε να πάμε πάλι στο Φάρο. Βαριόμασταν από την απραξία. Μόλις φτάσαμε στο χωριό Κλειώ, πριν τον χωματόδρομο είδαμε την ομάδα των προσφύγων που είχαν βγει πριν καμία ώρα. Τους είχαν ήδη μεταφέρει με αυτοκίνητα στο χωριό. Ήταν μια ομάδα 40 περίπου ατόμων, όλοι νεαροί και γυμνασμένοι σε άριστη κατάσταση και απ᾽ ότι μας είπαν ήταν όλοι μέλη 2-3 οικογενειών. Τους έβαλαν στο λεωφορείο για τον δεύτερο σταθμό. Εμείς κατεβήκαμε στο Φάρο αλλά η δουλειά ήταν στα τελειώματα. Χρησιμοποιούσαν σήμερα ένα 4Χ4 για να τραβάνε το σχοινί. Έτσι ήταν πιο εύκολα. Η χθεσινή παραλία σχεδόν είχε καθαρίσει. Τρόπος του λέγειν. Είχαν καθαρίσει τα 300 τετραγωνικά μέτρα της συγκεκριμένης παραλίας. Παραδίπλα, στις επόμενες, εκατοντάδες βάρκες και σωσίβια.
Η ομάδα της ΜΚΟ Lighthouse έχει όπως έγραψα μια ομάδα που μένει εκεί και αλλάζουν βάρδια κάθε εικοσιτετράωρο. Έχουν μαζί τους πολλά εφόδια. Για να προστατευτούν από το κρύο και τις επερχόμενες βροχές κατασκευάζουν ένα καταφύγιο μέσα στον ερειπωμένο Φάρο. Επειδή είναι διατηρητέος δεν μπορούν να πειράξουν τίποτα αλλά έχουν κατεβάσει ξυλεία και με πριόνια και καρφιά, χτίζουν μια κατασκευή μέσα στους τοίχους του Φάρου. Ζήτησαν μάλιστα και τη βοήθεια μηχανικών της άλλης ΜΚΟ, της MSF οι οποίοι ευχαρίστως τους βοηθούν.
Αποφασίσαμε να γυρίσουμε μια και δεν είχε κάτι να κάνουμε. Ζητήσαμε σακούλες σκουπιδιών και ανεβαίνοντας με τα πόδια μέχρι το αμάξι μας μαζεύαμε σκουπίδια από δεξιά και αριστερά καθώς και σωσίβια που κάναμε σε στοίβες. Άλλοι φυσικά είχαν προηγηθεί από εμάς. Κυρίως αυτή η φοβερή ΜΚΟ, η Lighthouse που είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και συμπαθητική. Καταρχάς έχουν νοικιάσει το χώρο στη Συκαμιά από ιδιώτη κάτι που δεν έκανε καμία ελληνική οργάνωση. Η Ελληνική, αντί να νοικιάσει, εγκαταστάθηκε αυθαίρετα σε ένα χώρο και για το λόγο αυτό, αλλά και για άλλους παρόμοιους, δεν είναι πολύ συμπαθής στους ντόπιους. Το προσωπικό της Lighthouse, όταν δεν υπάρχουν πρόσφυγες δουλεύει ακατάπαυστα καθαρίζοντας τις παραλίες από ξηρά και θάλασσα ενώ οι άλλοι των υπολοίπων ΜΚΟ, όταν δεν έχει πρόσφυγες αράζουν. Αν κάποιος αποφασίσει να κάνει μια δωρεά, αυτή είναι η ΜΚΟ που πρέπει να διαλέξει. Εντυπωσιακή!
Με τον Ε. που είναι στο Πανεπιστήμιο, είπαμε ότι θα ήταν πραγματικά πρωτοποριακό να οργανώσουμε μια αποστολή φοιτητών της ιατρικής άλλα όχι για να δώσουν ιατρική βοήθεια, που αποδείχτηκε ότι δεν χρειάζεται. Για να καθαρίσουμε παραλίες. Οι φοιτητές θα πάθουν πλάκα αν τους πούμε κάτι τέτοιο και ίσως απογοητευτούν. Όμως γιατρός δεν σημαίνει να σώζεις μόνο ανθρώπους. Σημαίνει μια σφαιρικότερη άποψη για τη ζωή, το περιβάλλον, τα ζώα, την αλληλεγγύη κ.λπ. Έτσι για μας αυτή η αποστολή του Πανεπιστημίου με αυτό τον στόχο θα ταίριαζε γάντι στην όλη φάση. Αλλά μάλλον δεν νομίζουμε…
Γυρίζοντας περάσαμε από τη διπλανή παραλία της Συκαμιάς, την Κάγια. Είναι μια παραλία από τις πιο ομαλές, από εκεί έβγαιναν οι πρόσφυγες το καλοκαίρι. Μας είπαν ότι υπήρχαν χιλιάδες σωσίβια τα οποία για να φορτωθούν σε φορτηγά χρησιμοποιούσαν μπουλντόζες. Καθίσαμε σε ένα ταβερνάκι να τσιμπήσουμε κάτι. Ο καιρός μουντός, λυσομανούσε ο αέρας και η θάλασσα ανταριασμένη. Η ξυλόσομπα μέσα στο ταβερνάκι έκανε φοβερή ζέστη. Ψιλοακούγαμε τις συζητήσεις των ντόπιων. Λέει ο ένας ότι είχε βγάλει μια βάρκα φουσκωτή με μηχανή σε άριστη κατάσταση και την είχε μέσα στο χωράφι του. Εμφανίζεται είναι τύπος και του ζητάει να την αγοράσει. Αυτός αρνείται. Το βράδυ του την κλέβουν. Χα, χα, χα όχι παίζουμε. Είναι σίγουρος ότι του την έκλεψε ο ενδιαφερόμενος για την αγορά, άλλα όπως είπε «άμα δεν δεις δεν μπορείς να είσαι σίγουρος». Φεύγουμε σιγά-σιγά και γυρίζουμε στη Συκαμιά για καφέ.
Στο καφενείο έρχεται και ο πρωινός ψαράς που πήγαινε τους δύτες για καθαρισμό. Πιάνουμε κουβέντα. Μας λέει ότι το μέτωπο Μόλυβος – Συκαμιά ήταν αυτό που δέχθηκε το κυρίως κύμα των προσφύγων το καλοκαίρι. Θεωρεί ότι κατά μήκος του μετώπου υπάρχουν εκατοντάδες βυθισμένες βάρκες ΜΕ τις μηχανές! Λέει ότι όταν έχει νηνεμία βλέπεις και μυρίζεις στην επιφάνεια λάδια και βενζίνες. Τα ψάρια στην περιοχή (που θεωρεί ότι είναι από τις πιο πλούσιες σε ψάρι στο νησί), έχουν ελαττωθεί. Ποιος ξέρει. Πάντως τώρα λόγω καιρού τα ψαρέματα εκεί στα βόρεια έχουν σταματήσει. Θα ξαναρχίσουν τον Μάρτη. Στα ανατολικά στον κόλπο της Καλλονής, οι ψαράδες βολεύονται με μικρά παραγάδια, κοντά στην ακτή και ψαρεύουν και το χειμώνα. Αυτός, επειδή δεν ψαρεύει, βοηθάει και του πληρώνουν μόνο τα πετρέλαια. Έτσι μας είπε. Μας είπε και μια ιστορία για μια βάρκα γεμάτη μετανάστες που είχε φανεί μπροστά στο λιμάνι αλλά δυστυχώς δεν μπορούσαν να την κουμαντάρουν, για να μπουν στη μπούκα. Τα κύματα τους έσπρωχναν πάνω στα μεγάλα βράχια και μπλόκια που υπάρχουν έξω από τον λιμενοβραχίονα για να σπάνε το κύμα. Η βάρκα έπεσε πάνω τους και άρχισε να βουλιάζει. Όλοι, ντόπιοι και εθελοντές είχαν σκαρφαλώσει πάνω στα βράχια και τραβούσαν τους ανθρώπους είτε από τη θάλασσα είτε από το σκάφος. Η θάλασσα τους χτυπούσε πάνω στα βράχια και θα πνιγόντουσαν μπροστά στα μάτια τους. Τελικά τους έβγαλαν όλους.
Στο καφέ ήρθε και ένας νεαρός που από ότι μας είπαν είχε συμμετάσχει στη διάσωση ενός ναυαγίου από τα πρώτα που έγιναν και φαίνεται ότι αυτό του έχει στοιχίσει παρά πολύ με αυτά που είδε. Εν τούτοις συνεχίζει και συμμετέχει σε διασώσεις και οι φίλοι του τον βοηθούν να το ξεπεράσει με χιούμορ «κοιτά μη μας γυρίσεις πράσινος!». Αυτή ήταν και η αφορμή να συζητήσουμε μεταξύ μας το θέμα του post traumatic stress disorder (μετατραυματικό στρες). Οι ντόπιοι έχουν δει παρά πολλά και άσχημα πράγματα και είναι σχεδόν σίγουρο ότι κάποιοι από αυτούς θα έχουν σοκαριστεί και ας μη το καταλαβαίνουν τώρα. Κάποιοι τους έδωσαν κάτι κάρτες από ψυχολόγους-ψυχιάτρους αν θέλουν να απευθυνθούν, αλλά η κοπέλα στο καφέ μας είπε ότι νομίζει πως δεν θα πάνε και μάλλον έχει δίκιο. Μαζεύονται όμως όλοι στα καφενεία και τα συζητάνε, κάνουν κάτι σαν group therapy. Φυσικά το κράτος δεν ασχολείται ούτε με αυτό.
Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο. Καθίσαμε για ένα ποτό. Μια ΜΚΟ Ολλανδών, η Boat Refugees Foundation έχει συγκέντρωση όλου του προσωπικού της. Είναι περίπου 40 άτομα. Κάνουν απολογισμό. Αύριο μάλλον έχουν αλλαγή βάρδιας. Φεύγουν αυτοί και έρχονται άλλοι από την Ολλανδία. Μόλις τελειώνουν, χειροκροτήματα, φιλιά αποχαιρετισμοί. Δίπλα μια άλλη ΜΚΟ, η Τeam Humanity κάνει το ίδιο. Λες και βρισκόμαστε σε εμπόλεμη ζώνη.
Μας πήρε και ο Α. Είδε σήμερα καμία δεκαριά νεφροπαθείς, ντόπιους, άλλα κάποιοι που θέλανε φίστουλα χρειαζόντουσαν μόσχευμα και τέτοιο δεν υπήρχε στο νοσοκομείο. Έλλειψη υλικών. Οπότε ούτε χειρουργείο την Παρασκευή. Μάλλον θα γυρίσουν για να φύγουμε όλο μαζί το Σάββατο. Λέμε να ξαναπάμε στη Μόρια, να μπούμε μέσα. Θα δούμε… Τα λέμε αύριο
11 Δεκεμβρίου 2015
Σηκωθήκαμε σήμερα στις 7:30. Ο καιρός ακόμα πιο χάλια. Αέρας και χαμηλή συννεφιά που προκαλεί χαμηλή ορατότητα. Μια ΜΚΟ που έχει στήσει παρατηρητήρια ψηλά με κιάλια, χθες δεν μπορούσε να δει τίποτα. Μια βάρκα βγήκε «μπροστά» τους και δεν την είδαν παρά μόνο εκείνοι που ήταν χαμηλά στην παραλία. Αποφάσισαν λοιπόν να μετακινήσουν τα σημεία παρατήρησης πιο χαμηλά.
Διαβάσαμε στις εφημερίδες ότι παρατηρούνται περίεργα υψηλές αφίξεις μεταναστών. Όχι από την Τουρκία, αλλά από τον Πειραιά στη Λέσβο. Υποψιάζονται ότι είναι αυτοί που τους γυρίσανε από την Ειδομένη (Αφγανοί, Ιρανοί, Μαροκινοί) οι οποίοι καταστρέφουν τα έγγραφα τους και έρχονται πίσω στα σημεία καταγραφής, για να καταγράφουν με εθνικότητα που θα τους επιστρέψει να ταξιδέψουν βόρεια. Αυτό μάλλον σημαίνει ότι η ταυτοποίηση δεν γίνεται με βάση ένα ηλεκτρονικό αρχείο αλλά ο καθένας δηλώνει ότι θέλει και του παίρνουν μια φωτογραφία και σε χαρτί τα δακτυλικά του αποτυπώματα. Τρέχα γύρευε…
Σήμερα θα κάτσω εγώ στο ιατρείο με τον Ε. Η Μ. και η Κ. λένε να πάνε στον Φάρο, για να βοηθήσουν στις βάρκες και στα σωσίβια. Ελπίζω να μη βρέξει. Ο καιρός θα βελτιωθεί από την Κυριακή αλλά από τις 20 αρχίζουν βροχές, σύμφωνα με την πρόγνωση. Θα γίνει μεγάλο τουρλουμπούκι, με τους κακούς καιρούς στο νησί.
Συναντήσαμε στο καφέ το πλήρωμα του ασθενοφόρου που είχε νοικιάσει στελεχωμένο η MSF. Ο ιατρός είναι ορθοπεδικός από το Ρέθυμνο. Μας είπε ότι χθες είχε δύο περιστατικά με κατάγματα (κνήμη και ποδοκνημική) που σταθεροποίησε τοπικά και στη συνέχεια τα πήγαν στο νοσοκομείο. Θα μείνει στη Μυτιλήνη μέχρι τον νέο χρόνο.
Τα κορίτσια έφυγαν για το Φάρο. Εγώ έμεινα στο καφέ και σε λίγο ήλθαν τα δυο άτομα της βάρδιας από τη WAHA. Η Σέρβα καρδιολόγος και μια καινούργια Σουηδέζα νοσηλεύτρια. Η καρδιολόγος μας είπε ότι χθες στην ‘Οξια, είδε δέκα ασθενείς από τις βάρκες που βγήκαν σε εκείνη την περιοχή. Το Camp σε εκείνη την περιοχή δεν έχει θέρμανση και η καημένη είχε ξυλιάσει. Σήμερα ήθελε να κάτσει κάπου ζεστά. Η Σουηδέζα είναι νοσηλεύτρια στο τμήμα επειγόντων του νοσοκομείου στην πατρίδα της. Ήλθε στη Μυτιλήνη για τέσσερις ήμερες (!) ακολουθώντας τη μητέρα της που είναι και αυτή νοσηλεύτρια που τρέχει δεξιά και αριστερά σε όλο το νησί και κάνει τι; Μαθήματα καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ). Κουβαλάει μαζί της τα κουκλάκια της (που χρειάζονται στο μάθημα) και ρωτάει δεξιά και αριστερά αν θέλουν να τους κάνει μάθημα. Περιττό να πούμε ότι όλοι οι εθελοντές θέλουν. Έτσι λοιπόν ενώ η κόρη κάθεται στο ιατρείο μαζί μας, η μητέρα γυρνάει το νησί και κάνει μαθήματα.
Γνωρίσαμε μια Ελληνίδα που δουλεύει στην Αρμοστεία. Όταν ρωτήσαμε για την απουσία του κράτους χαμογέλασε αλλά δεν έκανε κάποιο σχόλιο. Όταν είπαμε για τους ντόπιους μας είπε ότι μεμονωμένα υπάρχουν αρκετοί που βοηθάνε σε διάφορες οργανώσεις και σημεία. Αλλά κάποια Αρχή του νησιού διοικητική ή κρατική δεν έχει κάνει κάτι. Σαν να αδιαφορούν η να έχουν βολευτεί με το γεγονός ότι έχουν εμφανιστεί τόσες ΜΚΟ που κάνουν τη δουλειά.
Τα κορίτσια γύρισαν από τον Φάρο. Ασχολήθηκαν σήμερα με το καθάρισμα του δρόμου μαζί με τον πάστορα και την παρέα του. Άπειρο πλαστικό. Γέμισαν τέσσερις σακούλες σκουπιδιών και μετά άρχισε να σκοτεινιάζει. Μαζευτήκαμε όλοι στη ζεστασιά του καφέ περιμένοντας να τελειώσει η βάρδια στο ιατρείο και να πάμε για φαΐ.
Ήλθε ο Α. και η Κ. από τη Μυτιλήνη. Πήγαν στο νοσοκομείο για να δουν κάποιους ασθενείς. Τους είδαν άλλα σχημάτισαν την εντύπωση ότι δεν ήταν και «ιδιαίτερα» ευπρόσδεκτοι. Δεν τους βοήθησαν ιδιαίτερα με το ιατρείο, τους άφησαν να περιμένουν επειδή «είχαν κανονίσει κάτι άλλο» και τελικά τους είπαν αν θέλουν να κοιμηθούν κάπου να τους βάλουν σε ένα θάλαμο της κλινικής ΩΡΛ. Χα χα χα. Μετά τους είπαν αν θέλουν να πάνε να κοιμηθούν σε ένα μοναστήρι στου «διαόλου τη μάννα». Τελικά κοιμήθηκαν στο ξενοδοχείο και το δωμάτιο το πλήρωσε ο σύλλογος νεφροπαθών. Μπράβο τους.
Ένα άλλο θέμα που συζητήθηκε με τους εκεί γιατρούς της Μυτιλήνης είναι το θέμα του ιατρείου στη Συκαμιά. Έχω πει παραπάνω την ιστορία με τη WAHA. Μπήκαν λοιπόν οι Μυτιληνιοί στο σάιτ της ΜΚΟ όπου φαίνεται ότι η WAHA λειτουργεί αποκλειστικά το ιατρείο χωρίς να αναφέρουν ότι και κάποιοι Έλληνες ιατροί ο Δ. και ο Κ. βοήθησαν στην οργάνωση του ιατρείου. Οι Μυτιληνιοί λοιπόν θέλουν να κάνουν ενέργειες να κλείσουν εντελώς το ιατρείο και να βγάλουν έξω την WAHA έστω και αν αυτοί (οι Μυτιληνιοί) δεν έχουν τη δυνατότητα άλλα ούτε την πρόθεση να στελεχώσουν και να λειτουργήσουν το ιατρείο. Προτιμούν να κλείσει! Κάτι σαν τον γάιδαρο του Χότζα που πέθανε και ήθελε να πεθάνουν και των άλλων οι γάιδαροι, μου ακούστηκε η ιστορία. Τι να πω. Πάντως κάτι πρέπει να έχει γίνει που δεν κατορθώσαμε να ανακαλύψουμε και υπάρχει αυτή η αντίδραση στη WAHA. Η μέρα τελειώνει. Το σκοτάδι έπεσε. Περιμένουμε να πάμε για φαγητό και μετά για ύπνο.
Συνεχίζεται…
