Tης Αναστασίας – Ερασμίας Πεπονή
Ομιλία για την ονοματοδοσία της αίθουσας Αναστάσιος Πεπονής, ΑΣΕΠ, 19 Ιουλίου 2022
Ο πατέρας μου ήταν βέβαια άνθρωπος της πράξης, της πολιτικής πράξης. Mας συγκινούν, και μένα και την οικογένειά μου, τα τόσο τιμητικά λόγια που ακούστηκαν σήμερα για ένα σημαντικό σταθμό του πολιτικού έργου του, την ίδρυση του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού. Ως κόρη του, ήθελα να αγγίξω σύντομα μια διαφορετική πλευρά της προσωπικότητάς του που ίσως να θεωρείται παράπλευρη αλλά που κατά την άποψή μου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του πολιτικού ύφους και του ήθους του, αποτέλεσμα των οποίων είναι και το ΑΣΕΠ.
Και αναφέρομαι στη σχέση του πατέρα μου με τη γλώσσα. Η έγνοια του για τη γλώσσα αποτυπώθηκε σε δημοσιεύσεις του που έχουν ως θέμα τους το γλωσσικό ζήτημα και τη γλώσσα της επικοινωνίας. Αλλά σήμερα αναφέρομαι στην προσωπική του σχέση με τη γλωσσική έκφραση. Σκεφτόταν, ή ακριβέστερα, θα έλεγα περιεργαζόταν, την κάθε λέξη που έλεγε, και κυρίως που έγραφε. Όχι μόνο — και όχι τόσο — από ανησυχία ή φόβο μήπως τα λεγόμενά του παρερμηνευθούν αλλά από γνήσιο ενδιαφέρον για τις δυνατότητες και τη δύναμη των λέξεων. Έχω παιδικές μνήμες από τον πατέρα μου να επεξεργάζεται ξανά και ξανά τη γραφή του, για ώρες ή και για μέρες. Πίστευε στον ακριβή και οικονομημένο λόγο. Και μ’ αυτό δεν εννοώ την απρόσωπη κι ασυγκίνητη γλώσσα. Κάθε άλλο. Η αγάπη του για τη γλώσσα είχε διαμορφωθεί μέσα από τη λογοτεχνία και κυρίως μέσα από την ποίηση. Θυμάμαι πόσο τον ευχαριστούσε να απαγγέλλει Καβάφη· πόσο συχνά ανέφερε στίχους από τον Σολωμό και τον Ελύτη· και το ενδιαφέρον που έδειχνε για τη γλώσσα του Γιώργου Σεφέρη, με τον οποίο και είχε και κάποιες συζητήσεις για το θέμα αυτό τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας.
Θα αναρωτιέστε ίσως γιατί τα λέω όλα αυτά σήμερα. Τα λέω γιατί η έγνοια του πατέρα μου για τη γλώσσα και η έγνοια του για την πολιτική πράξη είχαν ακριβώς την ίδια σφραγίδα και εμπνέονταν από την ίδια ακριβώς πηγή : την πεποίθησή του ότι η πολιτική είναι και οφείλει να είναι πολιτισμός κι ότι ο πολιτισμός ανθεί όταν υπάρχει παιδεία σκέψης και αισθήματος.
Έλεγε στον αδερφό μου και σε μένα αυτό που έλεγε σε κείνον ο δικός του πατέρας : «οι άνθρωποι δεν αισθάνονται όπως σκέφτονται, σκέφτονται όπως αισθάνονται». Στην προσεκτική του γλώσσα ακούει κανείς το στοχασμό του, αλλά αφουγκράζεται και τη διακριτική παρουσία του αισθήματος. Στην πολιτική του πράξη υλοποίησε, όσο μπόρεσε, τον πολιτικό του στοχασμό αλλά και το βαθύ του αίσθημα γι’ αυτή τη χώρα. Οι αρχές που διέπουν το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού ήταν το προϊόν ενός πολιτιστικού οράματος και μιας μακροπρόθεσμης αγάπης ενός ανθρώπου που σκεφτόταν κι αισθανόταν την πολιτική ως ουμανιστής.