Toυ Διογένη Λόππα
Επιτέλους αργά το βράδυ του Σαββάτου επιβεβαιώσαμε (ανακουφισμένοι) ότι ξεφορτωθήκαμε τον κ. Trump. Παρά την ψυχρολουσία της Τετάρτης, όπου ήταν σχεδόν βέβαιο ότι ο ακροδεξιός μεγιστάνας επανεκλέγεται, η επιστολική ψήφος ήρθε να τιμωρήσει την ύβρι. Τέλος καλό, όλα καλά, ή μήπως όχι; Εβδομήντα εκατομμύρια (+) Αμερικανοί προσήλθαν στις κάλπες και ψήφισαν Trump. Πόσο φυσιολογικό είναι αυτό; Φταίει μόνο η άχρωμη και άγευστη προσωπικότητα του Sleepy Joe ή μήπως είναι κάτι βαθύτερο; Και τι σημαίνει αυτή η λυτρωτική νίκη από εδώ και πέρα;
Πρώτα από όλα είναι σημαντικό ότι ο απερχόμενος πρόεδρος μέχρι στιγμής αρνείται να αποδεχθεί το αποτέλεσμα. Όσο και αν αυτό φαντάζει αλλόκοτο σε εμάς εδώ στην Ευρώπη, ίσως δεν πρόκειται απλά για μια ακόμα παραξενιά του κ. Trump. Θεωρώ ότι ζυγίζει την κατάσταση, μετράει εχθρούς και συμμάχους προκειμένου να προσφύγει στο ανώτατο δικαστήριο, το οποίο ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους και το οποίο στις ΗΠΑ λογίζεται ως προέκταση του συστήματος εξουσίας, με την έννοια ότι τυχόν πολιτικοποίησή του δε σημαίνει κάτι μεγάλο.
Λένε ότι δεν έχει αποδείξεις περί νοθείας, αυτό όμως είναι κάτι που εύκολα μπορεί να διορθωθεί. Δεν θα μου προκαλούσε καμία έκπληξη αν ξένες μυστικές υπηρεσίες δούλευαν νυχθημερόν τις τελευταίες μέρες στις κρίσιμες πολιτείες συλλέγοντας στοιχεία. Όσοι από εμάς έχουμε τη διαστροφή να ρίχνουμε μια ματιά σε πρακτορεία όπως το Sputnik ή το RT, είδαμε διάφορες πονηρές αναρτήσεις που υπονοούσαν προσπάθεια νοθείας. Είμαι 100% σίγουρος ότι τουλάχιστον οι Ρώσοι έχουν έτοιμο φάκελο με στοιχεία τα οποία ευσταθούν επαρκώς έναντι ενός έτσι και αλλιώς φιλικά διακείμενου δικαστηρίου. Προφανώς όμως, πριν παραχωρήσουν τα στοιχεία, θα διαπραγματευθούν πολύ σκληρά.
Συνεπώς δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη αν το ανώτατο δικαστήριο αφαιρούσε εκλέκτορες από τους δημοκρατικούς ή αν επέβαλε επανάληψη των εκλογών σε κάποιες πολιτείες. Είναι ένα κακό σενάριο το οποίο όμως δεν πρέπει να αποκλειστεί. Όλα θα κριθούν από το μέγεθος της υποστήριξης που θα παράσχει στον κ. Trump το κόμμα, αλλά και άλλοι θεσμοί, όπως το FBI και το ανώτατο δικαστήριο. Αν νοιώσει δυνατός, θα προχωρήσει και πιθανόν θα ανατρέψει την κατάσταση, καθώς μην ξεχνάμε ότι μέχρι το τέλος Ιανουαρίου ασκεί κανονικά καθήκοντα προέδρου και επιπλέον ελέγχει πλήρως τη σύνθεση του δικαστηρίου. Μια τέτοια ανατροπή όμως θα μπορούσε να ανοίξει το κουτί της Πανδώρας και δεν είμαι σίγουρος ότι αρκετοί αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον, ακόμα και υπερσυντηρητικοί δικαστές, θα επιθυμούσαν κάτι τέτοιο για τα μάτια του αντιπαθούς κ. Trump.
Ο κ. Baiden και εμείς
Αν τώρα όλα εξελιχθούν ομαλά και ο απερχόμενος πρόεδρος αναγνωρίσει την ήττα του, ως οφείλει, ο κ. Baiden θα αναλάβει τα καθήκοντά του σε μια ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία. Εκτός από τα ευαίσθητα θέματα εσωτερικής ασφάλειας και την επέλαση της πανδημίας, θα έχει να αντιμετωπίσει σωρεία ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής που ξεκινούν από την αποθράσυνση της Κίνας, μέχρι την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Γερμανία και το καυτό ζήτημα του Ιράν (νέα συμφωνία για τα πυρηνικά). Θα πρέπει επίσης να ληφθούν γρήγορες και δύσκολες αποφάσεις στο θέμα του Αφγανιστάν (απόσυρση στρατευμάτων), στα ζητήματα του Ισραήλ (όπου η διοίκηση Trump υπήρξε εξόχως γενναιόδωρη) και κυρίως στο μείζον ζήτημα φιλοσοφίας αντιμετώπισης της ”Ρωσικής απειλής”.
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι το ζήτημα της Τουρκίας και της ανατολικής Μεσογείου θα βρίσκεται πολύ χαμηλά στις προτεραιότητες της νέας διοίκησης ιδιαίτερα όταν υπάρχει ήδη η Γαλλία που είναι πρόθυμη να καθαρίσει τη βρωμιά για λογαριασμό της δύσης. Ωστόσο, η θρυλική Ρωσοφαγία του ”συστήματος Clinton”, που αναμένεται να επανέλθει στο προσκήνιο και μάλιστα σε περίοπτη θέση, ίσως επαναφέρει το φάκελο Erdogan στις πρώτες προτεραιότητες και αυτό γιατί στα ανώτερα κλιμάκια της γραφειοκρατίας των δημοκρατικών το ζήτημα της Συρίας και η ανάσχεση της Ρωσικής επιρροής στην περιοχή είναι πρώτη προτεραιότητα.
Αυτό μαθηματικά σημαίνει ότι οι Αμερικανοί θα δοκιμάσουν κυριολεκτικά ”τα πάντα” προκειμένου να φέρουν την Τουρκία πίσω στη δυτική πραγματικότητα και ότι ο κ. Erdogan θα έχει την ευκαιρία να παίξει τα ρέστα του για μια ακόμα φορά, καθώς θα έχει για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια τη δυνατότητα αφενός να ξεμπερδέψει μια και έξω με τους Ρώσους, τους Κούρδους και τον Assad μετατρέποντας τη Συρία σε προτεκτοράτο και αφετέρου να λάβει επίσημα την Αμερικανική ανοχή για τις διεκδικήσεις της ”γαλάζιας πατρίδας” (ως λογικό αντάλλαγμα). Και αυτό γιατί αν πράγματι οι δημοκρατικοί έχουν κατά νου μια μετωπική σύγκρουση με τους Ρώσους στη Συρία (αν θυμάστε ήταν το τελευταίο μεγάλο Project της τραγικής κ. Clinton που αρχικά απέρριψε ο κ. Obama ως επίφοβο, αλλά επέστρεψε ως πρώτο θέμα εξωτερικής πολιτικής στις προηγούμενης εκλογές) η συμμετοχή της Τουρκίας είναι επιβεβλημένη, τόσο κατά το σκέλος των χερσαίων επιχειρήσεων (τζιχαντιστές και τουρκικός στρατός κατοχής), όσο και και (κυριότερα) κατά το σκέλος της πολιτικής διαχείρισης (μουσουλμανική αδελφότητα).
Αν λοιπόν κάποιοι αφελείς προσμένουν στην επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας ήδη από τον ερχόμενο Φεβρουάριο, καλό θα είναι να κρατήσουν μικρότερο καλάθι, καθώς το θέμα αυτό θα κριθεί συνολικά από τη διαχείριση που θα αποφασιστεί απέναντι στο Ρωσικό ζήτημα. Άρα λοιπόν το θέμα του καθεστώτος Erdogan θα πάει ”πακέτο” με αυτό του κ. Putin. Αν και η λογική επιβάλλει ότι οι Αμερικανοί θα έπρεπε μάλλον να αναζητήσουν στενή συνεργασία με τους Ρώσους προκειμένου να αντιμετωπίσουν την Κινέζικη απειλή χωριστά (ακριβώς όπως χρησιμοποίησαν την Κίνα για να απομονώσουν τη Σοβιετική Ένωση), κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι η λογική θα επικρατήσει σε έναν θεσμό όπως το Department of State, όπου οι εμμονές και η ιδεοληψία συνήθως επικρατούν της λογικής.
Παράξενο τρένο
Ο μηχανισμός της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ είναι παράξενο τρένο. Λένε ότι μοιάζει με ένα τερατώδες τάνκερ το οποίο για να στρίψει χρειάζεται κόπος και χρόνος, πολύς χρόνος. Θυμηθείτε μόνο πώς χάθηκε το στρατηγικότατο Ιράν (και μάλιστα ήδη εφοδιασμένο με το τότε υπερόπλο F15) ή πώς η Σαουδική Αραβία παραμένει πιστός και αναντικατάστατος σύμμαχος, παρά το γεγονός ότι οι επιθέσεις των δίδυμων πύργων έγιναν από αμιγώς Σαουδαραβικά διαβατήρια και χρηματοδότηση. Η ακίνδυνη Κούβα στενάζει ακόμα και σήμερα κάτω από ένα απάνθρωπο εμπάργκο, τριάντα ολόκληρα χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Με όλα αυτά θέλω απλώς να προειδοποιήσω όσους υπερβολικά φιλόδοξους πιστεύουν ότι επειδή φεύγει (αν τελικά φύγει) ο κ. Trump, τότε θα ανοίξει ο δρόμος για μια παραδειγματική τιμωρία του καθεστώτος Erdogan. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει, τουλάχιστον όχι πριν περάσουν αρκετοί μήνες και όχι πριν τακτοποιηθούν άλλες συναφείς εκκρεμείς υποθέσεις που έχουν κυρίως να κάνουν με τη Ρωσία, το Ισραήλ και τη γενικότερη κατάσταση στη Μέση Ανατολή.