Του Αντώνη Κοτσακά
Ο Ανδρέας Παπανδρέου έλεγε ότι πρέπει να παρατηρείς και να αναλύεις τις κοινωνικές Διεργασίες που συντελούνται. Υπάρχουν οριζόντια ρεύματα μέσα στο λαό ως κινούμενη άμμος .Οι πρόσφατες Εθνικές και αυτοδιοικητικές εκλογές παρέχουν ενδείξεις που επιβάλουν αναλύσεις.
Η τελευταία δεκαπενταετία και όσα συνέβησαν έχουν επιφέρει δομικές αλλαγές, κοινωνικοοικονομικές αλλά και πολιτισμικές. Στερεότυπα αντιλήψεις και δεδομένα ανατράπηκαν.
Σαν αποτέλεσμα όλων αυτών σήμερα δεν υπάρχουν ισχυρές πολιτικές ταυτότητες . Οι πολίτες εύκολα υπερβαίνουν πρότερες εκλογικές συμπεριφορές αλλά και οικογενειακές παραδόσεις .
Σήμερα είναι σημαντικό ,κατά την άποψη μας, να κατανοήσουμε μια νέα μεγάλη αλλαγή που έχει επισυμβεί.
Είναι το γεγονός ότι δίπλα στη βασική διαιρετική τομή Αριστερά -Δεξιά που υπήρχε ,υπάρχει και θα υπάρχει , όσο υπάρχουν εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενοι δημιουργήθηκε μια νέα .Η νέα διαιρετική τομή είναι οριζόντια και διαταξική.
Συσπειρώνει πολίτες ανεξάρτητα από το οικονομικό τους status. Είναι η διαιρετική τομή που από τη μια βρίσκεται ο φόβος, η ανασφάλεια και από την άλλη η επιθυμία για αλλαγές και ανατροπές. Ως φυσική συνέπεια οι διαχωριστικές γραμμές των κομμάτων, να μην αποτελούν εμπόδιο για την αλλαγή της ψήφου .Όμως το πρώτιστο ζήτημα που αφορά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα είναι η κρίση αντιπροσώπευσης και το πρόβλημα νομιμοποίησης των εκλογικών διαδικασιών .
Όταν η αποχή σε κάθε περίπτωση υπερβαίνει το 50% φτάνοντας και στο 70%, για ποια αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία μιλάμε;
Όταν όλες οι αναλύσεις στο μιντιακό σύστημα αναφέρονται σ εκείνους που ψήφισαν και κανείς δεν ασχολείται με το γιατί της αποχής ; Και όλα αυτά σε μια χώρα που αντιμετωπίζει οξύ δημογραφικό πρόβλημα!!!
Οι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι ζουν σε δυστοπία. Στο παρελθόν ενέτασσαν τους εαυτούς τους σε συλλογικότητες -κόμματα ,συνδικάτα, σωματεία ,ενώσεις και επιδίωκαν μέσα από τη συλλογική δράση, βελτίωση της θέσης τους.
Σήμερα κλείνονται στην οικογένειά τους και επιλέγουν την ατομική προσπάθεια και τον μοναχικό δρόμο για την έξοδο από τη δυστοπία.
Η ιδιώτευση είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό και μέσω του καταναλωτισμού ενσωματώνονται στο σύστημα.
Η Καναδή Ναομι Κλάιν, έχει περιγράψει όλα αυτά στο έργο της «Το δόγμα του Σοκ» .Πως δηλαδή παθητικοποιούνται οι κοινωνίες, γίνονται εύκολα χειραγωγήσιμες και αντιλαμβάνονται τη δυστοπία ως κανονικότητα.
Ζούμε στην εποχή στην οποία η επικοινωνία υποκαθιστά την ουσία και το περιεχόμενο της πολιτικής. . Δυστυχώς ενδιαφέρει η συσκευασία και όχι το περιεχόμενο. Τις περισσότερες φορές αντιλαμβανόμαστε την κρίση ως οικονομική και μόνο…Είναι όμως κρίση αξιών και σαν τέτοια πρέπει να αντιμετωπισθεί.
Ετσι έχουμε οδηγηθεί στην κοινωνία των χαμηλών προσδοκιών από την οποία λείπει το όραμα και η ελπίδα. Εδώ είναι και ο ρόλος της διανόησης. Δυστυχώς και για τη χώρα μας η διανόηση, με εξαιρέσεις βέβαια, παρακολουθεί και σχολιάζει αλλά δεν παράγει για διάφορους λόγους που δεν είναι του παρόντος.
Και τα κόμματα;
Οι ηγεσίες των κομμάτων διαπιστώνοντας αυτά τα χαρακτηριστικά στη βάση τους, αντί να τα αντιμετωπίσουν προσαρμόζονται σ αυτά . Ίσως προσπαθούν και να τα αξιοποιήσουν. Έχουμε δηλαδή αντίστροφη των ρόλων. Αντί τα κόμματα με τις παρεμβάσεις τους να διαμορφώνουν συνειδήσεις, προσαρμόζονται στις επιθυμίες και τις επιδιώξεις των ψηφοφόρων, αν δεν τις καλλιεργούν .
Τα κόμματα -οι ηγετικές τους ομάδες-προσαρμόζονται στις απαιτήσεις των πολιτών, επιτείνοντας τα φαινόμενα διάχυσης και ρευστοποίησης.
Εκείνο που χρειαζόμαστε είναι κόμματα αρχών και αξιών που αν χρειαστεί σε ορισμένες περιπτώσεις θα σταθούν απέναντι, σε πρόσκαιρες επιθυμίες των «πολλών», προκειμένου να υπηρετηθεί το όραμα και το πολιτικό σχέδιο προς όφελος του λαού. Διαφορετικά θα εντείνονται τα φαινόμενα ρευστοποίησης και διάχυσης .
Εκείνο που χρειάζεται είναι η διαμόρφωση παλλαϊκού δημοκρατικού μετώπου απέναντι στο νεοφιλελευθερισμό.
Υπάρχει ιστορικό προηγούμενο στη Γαλλία. Το ιστορικό συνέδριο του ΕΠΙΝΕ και η δημιουργία μετώπου απέναντι στην τότε ισχυρή δεξιά. Ετσι έγινε πρόεδρος ο Μιτεράν για δυο θητείες.
Στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης υπάρχει κοινωνική πλειοψηφία με δημοκρατικό προσανατολισμό. Ιδιαίτερα αν εξαιρέσουμε απο το σύνολο τα τρία μικρά κόμματα της άκρας δεξιάς. Το διακύβευμα για το πολιτικό προσωπικό του προοδευτικού χώρου είναι αν μπορεί την κοινωνική πλειοψηφία να τη μετεξελίξει σε πολιτική πλειοψηφία. Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο γιατί η κάθε ηγετική ομάδα κόμματος, πρωτίστως ενδιαφέρεται για τη διεύρυνση του ζωτικού της χώρου .
Ιδιαίτερα μετά τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών λέγονται και γράφονται διάφορα. Κατά τη γνώμη μας η διαμόρφωση κοινού πολιτικού σχεδίου απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό δεν απαιτεί και δεν προϋποθέτει συνενώσεις κομμάτων .
Το κάθε κόμμα διατηρεί την ιδεολογική του αντίληψη και την αυτοτελή οργανωτική του υπόσταση . Απλά συμπορεύεται σε ενιαίο πολιτικό σχέδιο για την επίτευξη του κοινού στόχου. Προφανώς δεν είναι επιλογή στρατηγικού χαρακτήρα. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι υπόθεση ηγετικών ομάδων με παρασκηνιακές διαβουλεύσεις .
Τώρα είναι η ώρα της κομματικής βάσης κάθε σχηματισμού που πρέπει και μπορεί να καταστήσει σαφές στην ηγεσία του την απαίτηση του για μια τέτοια εξέλιξη .Ειδικότερα στο Σύριζα ΠΣ προϋπόθεση για να συμβάλει ουσιαστικά σε μια τέτοια προσπάθεια είναι η διαμόρφωση μέσω του συνεδρίου ισχυρής πολιτικής ταυτότητας. Ταυτότητας αρθρωμένης στο ιδεολογικό ,το πολιτικό ,το προγραμματικό και το οργανωτικό πεδίο.
Χωρίς ισχυρή πολιτική ταυτότητα η εμπλοκή του σε προσπάθεια μετώπου θα επιτείνει τη ρευστοποίηση του .
Βέβαια τα κόμματα έχουν και άλλες δυσλειτουργίες. Οι ηγεσίες τους διεκδικούν και επιβάλλουν απευθείας και αδιαμεσολάβητη επικοινωνία με τη βάση και τους ψηφοφόρους. Η κατάχρηση αυτού του δικαιώματος περιθωριοποιεί και ακυρώνει ολόκληρο τον κομματικό οργανισμό, από τον οποίο την ίδια στιγμή απαιτούμε ενεργητική στήριξη της πολιτικής. Ετσι ο κομματικός οργανισμός απαξιώνεται στη συνείδηση των ψηφοφόρων και δεν είναι θελκτικός για τα μέλη.
* Ο Αντώνης Κοτσακάς είναι πρόεδρος της Επιτροπής Δεοντολογίας του ΣΥΡΙΖΑ
ΑΠΟ ΤΟ TVXS