Του Μάνου Στεφανίδη
Ο Τσαρούχης, ευφυής, χαριτωμένος και κοινωνικός, πρωταγωνιστεί και στο Κάσελ ξαναπικραίνοντας άθελά του τον απόμακρο και μονήρη φίλο του Διαμαντή Διαμαντόπουλο που απουσιάζει. Όπως εξάλλου απουσιάζουν και ο Γιάννης Σπυρόπουλος ή οι δύο κορυφαίοι γλύπτες μας Γεράσιμος Σκλάβος και Χρήστος Καπράλος. Αλλά και ο Μπάικας, ο Άγγελος Παπαδημητρίου, ο Θεοφυλακτόπουλος και οι μάστορες γλύπτες μας Παπαγιάννης ή Ρόκκος.
Δημιουργοί άπαντες πανευρωπαϊκού επιπέδου. Δείγμα νομίζω της κραυγαλέας ανεπάρκειας και της ιδεοληψίας της προηγούμενης διευθύντριας ως προς την ορθή συγκρότηση μιας αντιπροσωπευτικής συλλογής για την σύγχρονη τέχνη μας. 
Όσον αφορά τώρα στην έκθεση του ΕΜΣΤ καθ’ αυτή στην πρωτεύουσα της Ντοκουμέντα, μου θύμισε τα Εuropalia του 1982 με την διακριτική προσθήκη της αισθητικής του Δάκη και τον πολλαπλής χρήσεως Bill Viola ο οποίος είναι μέγας δημιουργός αλλά διερωτώμαι τι εκπροσωπεί εκεί πλην ενός επαρχιακού αρχοντοχωριατισμού.
“Έχομεν και Μποκατσιάμπην”! Που θα έλεγε κι ο Τσιφόρος. Εν ολίγοις ξαναδιαβάζω την ιστορία του μοντερνισμού μας όπως την διατύπωσε ο “Δεσμός” του Μάνου Παυλίδη και της πολύτιμης Έπης Πρωτονοταρίου, δηλαδή το έπος του ’70, με κάποιες αμήχανες προβολές στο τώρα. Για κάποιους η σύγχρονη ελληνική δημιουργία εξαντλείται στο άνυσμα που ορίζουν οι Τσαρούχης και Μποκόρος ή Κεσσανλής και επίγονοι. Δηλαδή επιβεβαιώνεται εκείνο το κενό Ιστορίας που πρωτοεντοπίστηκε με την έκθεση της Καφέτση για τις Μεταμορφώσεις του Μοντέρνου το 1992. Έκτοτε το Μαρινάκι και η Αννούλα έπαιξαν εν ου παικτοίς και με Πασόκ και με Νουδούλα!
Μακάρι πάντως αυτή η επιλογή κι αυτή η παρουσία , παρά τις ελλείψεις ή την μονομέρεια της, να απογειώσει την εγχώρια τέχνη μας. Πράγμα που πάντως δεν συνέβη στις Βρυξέλλες πριν από 35 χρόνια.
ΥΓ: Εκκωφαντική η απουσία των καλλιτεχνών του Σύριζα, Γιώργου Διβάρη και Δανάης Στράτου. Ευτυχώς που συμμετέχουν η Χάρις Επαμεινώνδα και η κ. Ευσταθίου. Μην είμαστε και πλεονέκτες που θα έλεγε κι ο Χατζηχρήστος.