Του Γιάννη Σιδηρόπουλου
Η πρώτη περίοδος Τσίπρα στη διακυβέρνηση της χώρας, από οποιαδήποτε σκοπιά και αν τη δει κανείς, υπήρξε μια όαση που ανακούφισε σταδιακά τις επιπτώσεις των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής με τεράστιες μεταρρυθμίσεις και επιδόσεις για τη χώρα. Όμως στο σημείο που η ηγεσία προσπάθησε να προσεγγίσει το κρίσιμο κοινό που μέχρι πρόσφατα ήταν αποξενωμένο, ο ΣΥΡΙΖΑ απεμπόλησε αυτό το «γάμο» εξαιτίας των χτυπητών αδυναμιών που μετέτρεψαν μια διαχειρίσιμη ήττα σε ένα σοκ και οδηγεί σε εκλογές:
Ο βολονταρισμός που αγνοεί ότι η κοινωνία δεν έγινε αριστερή για να στηρίζει μαζικά το ΣΥΡΙΖΑ και ότι η διαρκής επίκληση της «αριστερής ανωτερότητας», δρούσε εκνευριστικά από ένα σημείο και μετά.
Η άγνοια πως η κοινωνία αδιαφορεί για ζητήματα που είναι πολύ υψηλά στην ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το άσυλο, οι σχέσεις με την αντιεξουσιαστκό χώρο, η τρομοκρατία και άλλα ζητήματα που βλακωδώς ήταν συνεχώς ψηλά στην ατζέντα ενώ είναι γνωστό ότι ενεργοποιούν πολύ εχθρικά αντανακλαστικά.
Η διαρκής επίκληση του ακροδεξιού κινδύνου κλπ. που αφήνει αδιάφορη την κοινωνία από τη συνεχή επανάληψη και μάλλον έχει συσπειρώσει όλο τον συντηρητικό χώρο, που νιώθει ότι αφορά αυτόν και απειλείται.
Η αντίληψη περί ιδεολογικής καθαρότητας μιας μερίδας του κόμματος, που συγκρούστηκε διαρκώς με κάθε προσπάθεια διεύρυνσης έχοντας όμως προηγουμένως κυβερνήσει και εφαρμόσει μνημόνιο με τις ψήφους του κεντρώου χώρου.
Η καταστροφική διαχείριση του μιντιακού τοπίου και της υπεροπλίας του αντιπάλου και η πλήρης αποτυχία στην ΕΡΤ. Η συνεχής επικοινωνιακή τραγωδία, η έλλειψη συντονισμού για την προβολή του κυβερνητικού έργου και οι προβληματικές συμπεριφορές υπουργών ή κάποιων ανεπαρκών βουλευτών που αδυνατούν εμφανώς στη δημόσια παρέμβαση.
Η υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης και το γεγονός ότι συνέχισε να αισθάνεται εγκαταλειμμένη μέχρι το τέλος. Η οικονομία ήρθε στο προσκήνιο όπως επεδίωκε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά το αφήγημα «βγήκαμε από τα μνημόνια, μειώσαμε την ανεργία, κινήθηκε η οικονομία» ήταν αντίστοιχο του success story του Σαμαρά, καθώς η αλλαγή δεν είχε γίνει αισθητή στην κοινωνία.
Η τροπολογία που μετέφερε τις τοπικές εκλογές μαζί με τις Ευρωεκλογές ήταν καταστροφική. Η αρχική σκέψη ήταν σωστή και θα ενίσχυε τη συμμετοχή, όμως οι επιλογές του κόμματος που ήταν αυστηρά κομματικές, κατάφεραν να «βάλουν απέναντι» όλο τον προοδευτικό χώρο και έμπειρους αυτοδιοικητικούς που θα μπορούσαν να «κουβαλήσουν» το ΣΥΡΙΖΑ στις κοινωνίες. Ενώ ήταν ευκαιρία αντιστοίχισης της εκλογικής βάσης με τοπικές κοινωνίες, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να κάνει το αντίθετο και να πληρώσει βαρύ κόστος στο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, λόγω πλήρους έλλειψης αυτοδιοικητικής κουλτούρας.
Η πλήρης ανυπαρξία του ήδη προβληματικού και «κλειστού» κόμματος καθώς τα λιγοστά στελέχη βάσης, ασχολήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά με την επάνδρωση του κρατικού μηχανισμού ή επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία για να διεισδύσουν στην αυτοδιοίκηση. Ως αποτέλεσμα εγκαταλείφθηκε πλήρως ο Τσίπρας σε περίοδο εκλογών με μηδενική κινητοποίηση.
Το Μακεδονικό φυσικά και αποτέλεσε λαμπρή και πατριωτική πρωτοβουλία με διεθνή απήχηση. Στο χρόνο που έγινε όμως, χωρίς προηγούμενη εξασφάλιση συναίνεσης και ενώ ο ανεξέλεγκτος Καμμένος είχε φροντίσει να πυροδοτήσει όλες τις αντιδράσεις, διαλύοντας την προοπτική της χώρας και της κυβέρνησης επειδή πίστευε ότι θα διασωθεί πολιτικά, άνοιξε τους «ασκούς του αιόλου». Αποτέλεσε το σημείο «καμπής» από το οποίο η κυβέρνηση δεν είχε καμία δυνατότητα ανάκαμψης και μάλιστα σε μια προεκλογική χρονιά. Όχι πως έπεσαν εντυπωσιακά τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στη Μακεδονία αλλά αυξήθηκαν δραματικά αυτά της ΝΔ. Μια ολόσωστη πρωτοβουλία που όμως είχε μεγάλο κόστος και είναι άγνωστο αν άξιζε στο ΣΥΡΙΖΑ να το πληρώσει ενώ οι πατριδοκάπηλοι της Δεξιάς χαμογελούσαν χαιρέκακα.
Δεν έλειψαν λανθασμένες κινήσεις σε επίπεδο θεσμικό και αξιακό που πλήγωσαν το «ηθικό πλεονέκτημα» σε χρόνο που είχε αρχίσει να γίνεται ενοχλητική η επίκλησή του.
Και η πλήρης αδυναμία αντίληψης των συσχετισμών που επικρατούν στο κράτος για όσους πήγαιναν με «φόρα» να προκαλέσουν μια κοσμογονία, αγνοώντας ότι οι δεσμοί του παλιού πολιτικού συστήματος και των κατεστημένων είναι ισχυρότατοι. Άλλωστε όταν όλες οι ανεξάρτητες αρχές και δομές του κράτους συνεχίζουν (μέχρι σήμερα σε μεγάλο βαθμό) να μην ελέγχονται, όπως και η απίστευτη γραφειοκρατία του Δημοσίου, είναι επόμενο ότι η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν επέφερε κάποια εντυπωσιακή αλλαγή στην καθημερινότητα του πολίτη.
Το αποτέλεσμα των εκλογών δείχνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε τη δυνατότητα να διαχειριστεί καλύτερα τη δυσαρέσκεια, να πάει σε μια ήπια ήττα και να παίξει «όλα τα χαρτιά του» το φθινόπωρο. Τελικά η όξυνση ευνόησε τον αντίπαλο και οι δημοσκοπήσεις διαψεύστηκαν, αυτή τη φορά από την ανάποδη.
Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ δεν δείχνει επιδοκιμασία των ακραίων πολιτικών που επαγγέλλεται ο Μητσοτάκης (και τώρα θα «μετριαστούν») ούτε ανάδειξη άλλου πόλου στον κεντροαριστερό χώρο. Δείχνουν αποδοκιμασία για την αποτελεσματικότητα και τις αδυναμίες του ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα, όμως θα έχει να αντιπαλέψει και την απόπειρα επανοικοδόμησης του «κράτους της Δεξιάς» που οι συνθήκες ίσως ευνοούν.
Έχει μια ισχυρή αφετηρία και βάση ο ΣΥΡΙΖΑ πλέον αλλά χρειάζεται να προσπαθήσει διπλά, σε σχέση με το παρελθόν για να ανατρέψει την κατάσταση.
Ίσως είναι και η ώρα για τον Τσίπρα να δείξει πυγμή και στο εσωτερικό του κόμματος καθώς η συλλογική αριστερή διαδικασία δεν ευνόησε το κυβερνητικό έργο.
ΑΠΟ ΤΟ TVXS