Του Διογένη Λόππα
Το πρωτακούσαμε σαν σύνθημα από τον πρόεδρο Biden (America is back), αλλά το έκανε πράξη, χωρίς πολλά λόγια, ο κ. Putin. Από τη Συρία, τη Λιβύη και το Μάλι, έως τη Λευκορωσία την Ουκρανία το Καζακστάν και το φιλόδοξο Open Balkans των Vucic – Rama, η Ρωσική Ομοσπονδία όχι μόνο καταλαμβάνει άπληστα το γεωπολιτικό κενό, αλλά φαίνεται να κινεί τα νήματα του μισού σχεδόν πλανήτη όπως ο νονός στο διάσημο πόστερ της ομώνυμης αριστουργηματικής ταινίας του Francis Ford Coppola.
Ίσως η χυμώδης είδηση από την ανατριχιαστική περιπέτεια των Καζάκων, δεν ήταν αυτή καθ’ αυτή η απόπειρα ανατροπής του καθεστώτος, αλλά η ταχύτητα και η πληρότητα με την οποία ο κ. Putin επέβαλε τα συμφέροντα της χώρας του. Σε χρόνο ρεκόρ, όσο χρόνο θα χρειαζόταν η ευρωπαϊκή προεδρία για να ενημερώσει τις κυβερνήσεις για μια αόριστη ”επείγουσα” συνάντηση κορυφής ή όσο χρόνο θα χρειαζόταν ο Αμερικανός πρόεδρος να ενημερώσει το Κογκρέσο, οι Ρώσοι είχαν εξασφαλίσει επίσημη στρατιωτική πρόσκληση. Τα στρατεύματά τους ήταν στα πόστα τους στο Καζακστάν εντός μερικών ωρών.
Οι Ρώσοι αλεξιπτωτιστές δεν υπήρχε περίπτωση να έκαναν τη διαφορά αν η κατάσταση οδηγούνταν σε στρατιωτική κλιμάκωση. Όμως αυτό στη διεθνή πολιτική δεν είναι το κυρίως πιάτο: Η πολιτική στήριξη στο καθεστώς και η έμπρακτη στρατιωτική εμπλοκή, δηλαδή η πρόθεση να χυθεί ρωσικό αίμα, προφανώς ήταν ικανές συνθήκες για να ζυγίσουν τα ρίσκα τους οι ανεγκέφαλοι που οργάνωσαν το πραξικόπημα υπό την κάλυψη των φαινομενικά δίκαιων διαδηλώσεων.
Εδώ να κάνουμε μια απαραίτητη διευκρίνηση: Διαδήλωση με όπλα, δεν νοείται. Τουλάχιστον δεν ονομάζεται έτσι. Η οργάνωση ένοπλων ομάδων στους δρόμους μιας πόλης, η κατάληψη κτιρίων και οι εν ψυχρώ δολοφονίες των κρατικών οργάνων τήρησης της τάξης, ονομάζεται πολλά πράγματα, όπως επανάσταση, εμφύλιος, κατάλυση του κράτους, υβριδικός πόλεμος (αν εμπλέκεται τρίτη χώρα), πλιάτσικο, ακόμα και τρομοκρατία, υπό κάποιες προϋποθέσεις. Όχι όμως διαδήλωση. Η διαδήλωση, ακόμα και αν εξελιχθεί άσχημα, περιορίζεται σε ανταλλαγή ξύλου, μπουγέλωμα και στη χειρότερη ρίψεις χημικών ή μολότωφ.
Το γεγονός ότι οι γνωστοί (στις μυστικές υπηρεσίες) – (καλύτερα να παραμείνουν) άγνωστοι δεν σήκωσαν το Ρωσικό γάντι, οφείλεται στο reputation που με πολύ είναι η αλήθεια αίμα έκτισαν οι Ρώσοι στη Συρία. Εκεί απέδειξαν ότι από τη στιγμή που αποφασίσουν να στηρίξουν ένα καθεστώς, μπορούν να κάνουν τη δουλειά όποιος και αν είναι ο αντίπαλος, ακόμα και αν απέναντί τους βρυχάται με απειλητικές διαθέσεις το ΝΑΤΟ (ΗΠΑ, Τουρκία). Έτσι οι επίδοξοι πραξικοπηματίες υποχώρησαν στη θέα και μόνο των πρώτων αερομεταφερόμενων μονάδων.
Αυτό που κάνει το Ρωσικό κατόρθωμα ακόμα μεγαλύτερο είναι το γεγονός ότι καταφέρνουν να επιβάλουν το status quo που επιθυμούν, χωρίς να ασκούν τερατώδη ισχύ και χωρίς η στρατιωτική τους δυνατότητα να φαίνεται ιδιαιτέρως απειλητική. Πράγματι, αν συγκρίνει κανείς την ποιότητα (και την ποσότητα) της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας με την αμερικανική, η σύγκριση είναι καταθλιπτική. Το ίδιο και χειρότερα συμβαίνει με το πολεμικό ναυτικό. Αν εξαιρέσει κανείς το πραγματικά επίφοβο πυρηνικό οπλοστάσιο και το στόλο των υποβρυχίων που είναι μια δύσκολα αντιμετωπίσιμη απειλή, η υπόλοιπη προβολή ισχύος των Ρώσων, μοιάζει με την επέλαση της ελαφράς ταξιαρχίας.
Αυτό όμως που μετράει στη διεθνή πολιτική δεν είναι το μέγεθος των δυνάμεων που κατέχεις, αλλά η αποφασιστικότητά σου να τις χρησιμοποιήσεις. Λένε για παράδειγμα ότι τα ελληνικά υποβρύχια είχαν τη δυνατότητα να εξαερώσουν τον τουρκικό αποβατικό στόλο της Κύπρου. Δεν θα το μάθουμε ποτέ. Λένε επίσης ότι οι Έλληνες ιπτάμενοι κερδίζουν κατά κράτος τις εικονικές αερομαχίες πάνω από το Αιγαίο, όμως όταν έρχεται ο λογαριασμός, μας βγαίνει Ελσίνκι και Μαδρίτη. Την ίδια ώρα η εικόνα και το ηθικό των τουρκικών στρατευμάτων στο Συριακό Κουρδιστάν προκαλεί γέλιο στους ειδικούς, αλλά ελλείψει αποφασισμένου αντιπάλου είναι εκεί για να μείνουν.
Οι Ρώσοι πιάστηκαν στον ύπνο στην περίπτωση Assad. Το Συριακό καθεστώς ξύπνησε μια μέρα με θορυβώδεις διαδηλώσεις, με τις οποίες πίστευε ότι θα ξεμπέρδευε σε λίγες εβδομάδες, με απλή χρήση της φοβερής και τρομερής υπηρεσίας πληροφοριών. Ξαφνικά η επίσημη κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με ορδές εξοπλισμένων και εκπαιδευμένων ανταρτών και με μαζικές λιποταξίες στο στράτευμα. Οι Ρώσοι έπαιξαν το κεφάλι τους κορώνα – γράμματα ζυγίζοντας το ρίσκο μιας ευθείας εμπλοκής με τους Αμερικανούς, που εκτός των άλλων, θα συνέθλιβε και το γόητρό τους. Δικαιώθηκαν.
Στην Ουκρανία πίστεψαν ότι επειδή είχαν το δίκιο με το μέρος τους, είτε θα επανερχόταν στην εξουσία ο εκλεκτός τους, είτε θα συμμόρφωναν την όποια νέα κυβέρνηση προέκυπτε από την πορτοκαλί ”επανάσταση” χρησιμοποιώντας οικονομικά και ενεργειακά όπλα. Αφελές. Για να αποφύγουν ένα μοιραίο γεωπολιτικό ματ, τελευταία στιγμή προσάρτησαν την Κριμαία (με δημοψήφισμα, οι αθεόφοβοι!) και κετέλαβαν ουσιαστικά την ανατολική Ουκρανία στήνοντας ένα δυτικού τύπου ”αντάρτικο” που το οπλίζουν, το εκπαιδεύουν και το χρηματοδοτούν.
Στο Καζακστάν εμφανίστηκαν σαν έτοιμοι από καιρό. Είναι πια εμφανές ότι απέναντι στις εισαγόμενες ”επαναστάσεις”, οι Ρώσοι έχουν βρει το φάρμακο και η πρώτη εργαστηριακή δοκιμή έγινε στο Καζακστάν. Η ρωσική αποτροπή υπήρξε τόσο πειστική, τόσο αστραπιαία και τόσο καίρια, που είναι αμφίβολο αν σύντομα κάποιο δυτικό agency θα θυσιάσει πολύτιμους πόρους, ανθρώπινους, οικονομικούς και διπλωματικούς, για να εισπράξει απλώς μια επώδυνη σφαλιάρα.
Χωρίς τίποτα να είναι ακόμα επίσημο, καθώς η απόπειρα μοιάζει τόσο ορφανή όσο η καταστροφή της τουρκικής αεροπορικής βάσης στη Λιβύη, φαίνεται ότι η αστάθεια στο Καζακστάν ήταν μια προσπάθεια αντιπερισπασμού από το μέτωπο της Ουκρανίας, όπου υποτίθεται ότι είναι συγκεντρωμένος ο ρωσικός στρατός. Εκεί τώρα εικάζεται ότι η (ψυχολογική, αφού η λεγόμενη εισβολή δε συμφέρει κανέναν) πίεση που ασκούν οι Ρώσοι έχει να κάνει με μεγαλύτερα ψάρια: Οι ΗΠΑ απαιτούν από την Ευρώπη, δηλαδή από τη Γερμανία, να κόψει τους δεσμούς με την Κίνα και να συνταχθεί με τις ΗΠΑ σε έναν ανένδοτο που μπορεί να έχει τη μορφή ενός νέου ψυχρού πολέμου ή τη μορφή μιας κανονικής σύρραξης, αν οι Κινέζοι τολμήσουν το ανομολόγητο στην Ταιβάν.
Οι Ευρωπαίοι, δηλαδή οι Γερμανοί, δεν θέλουν να ακούσουν ούτε λέξη για τα τεκταινόμενα στον Ειρηνικό και αρνούνται πεισματικά να θέσουν σε κίνδυνο το προσοδοφόρο εμπόριο με την Κίνα. Επειδή όμως βρίσκονται σε απολύτως μειονεκτική θέση, αφού πρόκειται για τη μοναδική υπερδύναμη της ιστορίας χωρίς στρατό (και αρνούνται να λύσουν το συγκεκριμένο πρόβλημα συμπράττοντας με τους Γάλλους), προσφέρουν ως αντάλλαγμα στις ΗΠΑ, τις σχέσεις τους με τη Ρωσία που στο οικονομικό επίπεδο είναι διαχειρίσιμες. Έτσι παγώνουν τον αγωγό Nord Stream 2, καλμάροντας τους Αμερικανούς, αναγκάζοντας όμως τους Ρώσους να ψάχνουν για αντίμετρα (Ουκρανία) ικανά να γυρίσουν τους Γερμανούς πίσω στην οδό της λογικής. Κάπως έτσι, από μια γεωπολιτική καραμπόλα δηλαδή, μπορεί και να προέκυψε η αστάθεια στο Καζακστάν, δηλαδή ως μια κίνηση στη σκακιέρα που θα υποχρέωνε τους Ρώσους να επανατοποθετηθούν στο Ουκρανικό.