Του Διογένη Λόππα
Η αποκαρδιωτική εμφάνιση της ελληνικής διπλωματίας στη μοιραία πόλη με την ονομασία που την έχει συνδέσει με τον αειφόρο ενδοτισμό, αλλά και ο απόλυτος εξευτελισμός των δήθεν δημοκρατικών ομφαλών της Δύσης, επισκίασαν, όπως ήταν αναμενόμενο, την ουσία μιας ενοχλητικά δύσκολης συνόδου, η οποία κλήθηκε να διαχειριστεί τα εμφανή αδιέξοδα μιας παρωχημένης συμμαχίας χωρίς εμφανή λόγο ύπαρξης, συνοχή και κυρίως ιδεολογική ταυτότητα. Και τελικά, πίσω από τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα, κατέγραψε μόνο ένα κέρδος: Χρόνο.
Προσπερνάω την ύποπτη ειδησεογραφία και όπως πάντα προσφεύγω στις δικές μου πηγές, και λαμβάνω περίεργα μηνύματα. Φαίνεται ότι ο καρκίνος που κατατρώει τις αξίες της Δύσης τα τελευταία χρόνια έχει τη μορφή της επικοινωνιακής διαχείρισης των πάντων. Δηλαδή ουδείς ενδιαφέρεται πια για την ουσία των όποιων συζητήσεων ή αποφάσεων, αλλά για το πως αυτές θα εμφανισθούν σε τηλεοπτικά πάνελ και σε κολώνες ιστοσελίδων και τι αντίκτυπο θα έχουν σε γενικά αφελείς καταναλωτές οι οποίοι στη συνέχεια θα αποτυπώσουν τις εντυπώσεις τους σε κάποια δημοσκόπηση ή σε κάποια κάλπη.
Όταν λοιπόν έντρομος απευθύνθηκα σε μόνιμη πηγή μου στα κεντρικά της συμμαχίας, η απάντηση που πήρα ήταν ιδιαίτερα καθησυχαστική. Ο συνομιλητής μου εστίασε σε τρεις πραγματικότητες οι οποίες ουσιαστικά ακυρώνουν τα όποια αποτελέσματα παρουσίασε η σύνοδος:
- Το κατάπτυστο μνημόνιο που, με το διπλωματικό πιστόλι στον κρόταφο, υποχρεώθηκαν να υπογράψουν οι Σουηδοί και οι Φινλανδοί, θα ήταν παράλογο να πιστέψει κανείς ότι θα μπορούσε να περάσει αυτούσιο από κοινοβουλευτική διαδικασία κανονικού κράτους. Επιπλέον, ακόμα και αν περνούσε, θα το γλεντούσαν μετά βεβαιότητος οι ανώτατοι δικαστές
- Η εμμονή της Τουρκίας με τα F16 έχει γίνει το ανέκδοτο στους διαδρόμους του ΝΑΤΟ, αφού όλοι γνωρίζουν ότι, πρώτον, τέτοιου είδους πώληση είναι νομικά αδύνατη με τα σημερινά δεδομένα και, δεύτερον, αμφισβητείται έντονα το αν όντως η Τουρκία επιθυμεί την αγορά αυτή ή αν τελικά χρησιμοποιεί τη βέβαιη άρνησή της ως άλλοθι, ώστε να ξεδιπλώνει την αναθεωρητική της ατζέντα εξουδετερώνοντας τις συμμαχικές αντιδράσεις
- Η παρανοϊκή ιδέα της ένταξης της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ (ένα κλασσικό θέμα για πρωτοετείς γεωπολιτικής), θα προκαλούσε πολύ περισσότερα προβλήματα από αυτά τα οποία υποτίθεται ότι λύνει και αρκετοί σοβαροί άνθρωποι αναρωτιούνται μήπως τελικά δεν πρόκειται για ομαδική παράκρουση των ηγετών της Δύσης, αλλά για μια μορφή προσωρινής διαπραγματευτικής πίεσης προς το Κρεμλίνο.
Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι, μπροστά στο φιάσκο στο οποίο βρίσκονταν το ΝΑΤΟ, δηλαδή να εμφανίζεται στα πρόθυρα της διάλυσης, με αιωρούμενα veto, επιθετικές ρητορικές μεταξύ μελών, ανυπαρξία συντονισμού πολιτικών και όλα αυτά μέσα στην καυτή συγκυρία του Ουκρανικού, οι μηχανισμοί των ΗΠΑ κίνησαν γη και ουρανό, ώστε την τελευταία στιγμή να υπάρξει ένας συμβιβασμός, ο οποίος θα μπορούσε έστω προσωρινά να διοχετευθεί ως σανό στις διψασμένες κοινές γνώμες της Τουρκίας και της Δύσης. Κοινώς αγόρασαν χρόνο, όπως ένας δανειολήπτης που καταβάλει εσπευσμένα ένα δυσβάσταχτο ποσό, απλά και μόνο για να αναβάλει για λίγους μήνες τον αυριανό πλειστηριασμό.
Γιατί είναι βέβαιο ότι ο πλειστηριασμός είναι πολύ κοντά, όχι μόνο εξαιτίας της καθολικής αστοχίας των πολιτικών των πολεμοκάπηλων δημοκρατικών των ΗΠΑ στο κρεματόριο του Ντονμπάς, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι ακόμα και σήμερα, ακόμα και έπειτα από όλο το σόου των Τούρκων σε Σκανδιναβία και Αιγαίο, η ηγεσία του ΝΑΤΟ με τη γνωστή απάτη extend and pretend, συνεχίζει να μην αντιλαμβάνεται ότι οι εχθροί του ΝΑΤΟ δεν είναι η Κίνα και η Ρωσία, αλλά το κακομαθημένο παιδί της συμμαχίας, η Τουρκία. Γιατί τελικά το ΝΑΤΟ δεν θα διαλυθεί έπειτα από κάποια φανταστική επίθεση των (καταπονημένων) Ρώσων, αλλά όταν η Τουρκία αρχίζει να κάνει πράξει τα δηλωμένα της σχέδια, όπου και οι χώρες της συμμαχίας θα κληθούν να πάρουν θέση.
Αν βάλουμε τα πράγματα στο μικροσκόπιο της λογικής και δούμε πίσω από την ομίχλη μιας προπαγάνδας που θα έκανε τον δόκτορα Γκαίμπελς να κοκκινίσει από ντροπή, θα δούμε ότι ούτε η Κίνα, ούτε η Ρωσία απείλησαν ποτέ χώρα μέλος του ΝΑΤΟ. Η μεν Κίνα απειλεί μόνο την Ταϊβάν, η οποία επίσημα είναι επαρχία της Κίνας, δηλαδή κάτι σαν την Κριμαία για τους Ουκρανούς, η δε Ρωσία διεξήγαγε δύο επιθετικούς πολέμους, σε Γεωργία και Ουκρανία, σε χώρες δηλαδή εκτός συμμαχίας, ενώ απέφυγε συστηματικά να απειλήσει χώρες του ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα την εδαφικής τους κυριαρχία. Όλες οι αιτιάσεις της Ρωσίας απέναντι σε χώρες του ΝΑΤΟ, περιορίσθηκαν σε συστάσεις ως προς τα επιθετικά πυραυλικά συστήματα που φιλοξενούν στο έδαφός τους και θα μπορούσαν να απειλήσουν τη Ρωσική ενδοχώρα.
Αντίθετα, η μοναδική χώρα της συμμαχίας που δέχεται απειλές εδαφικής κυριαρχίας είναι η Ελλάδα. Και δέχεται τις απειλές αυτές ευθέως και σε ανώτατο επίπεδο από την Τουρκία. Η οποία την ίδια ώρα έχει παράνομη στρατιωτική παρουσία σε τέσσερις διαφορετικές χώρες, βάζοντας σε δυνητικούς μελλοντικούς μπελάδες ολόκληρη τη συμμαχία, αφού σε μια ενδεχόμενη γεωπολιτική στροφή, αυτές οι χώρες θα είχαν κάθε δικαίωμα να στραφούν εναντίον της Τουρκίας, ουσιαστικά εκβιάζοντας τη συμμαχία να εισέλθει σε έναν ανεπιθύμητο πόλεμο. Και εδώ βρίσκεται η ουσία των διεκδικήσεων της ανύπαρκτης (και ενδοτικότερης του ίδιου του σημιτικού ΠΑΣΟΚ) σημερινής κυβέρνησης, που κανένας δεν μπήκε στον κόπο να αναλύσει.
Η επικείμενη διεύρυνση του ΝΑΤΟ ανοίγει ένα μοναδικό παράθυρο ευκαιρίας για να αρχίσει επιτέλους μια σοβαρή συζήτηση μέσα στη συμμαχία για τα πραγματικά προβλήματα ασφάλειας και όχι για τις σινορωσοφοβικές φαντασιώσεις. Η συμμαχία (και δεν το λέω εγώ, αλλά σας μεταφέρω προβληματισμούς από υψηλόβαθμα στελέχη της) οφείλει επειγόντως να εστιάσει σε δύο πολύ σοβαρά ζητήματα που τελικά, αν δεν αντιμετωπιστούν, θα επιφέρουν το οριστικό τέλος της:
- Την αναθεώρηση του άρθρου 5, όπου θα προστεθεί η ρήτρα ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να συνδράμουν ένα μέλος που θα δεχθεί επίθεση, ακόμα και αν ο επιτιθέμενος είναι ήδη μέλος της συμμαχίας
- Την ουσιαστική αποσαφήνιση ότι το ΝΑΤΟ είναι αμυντική συμμαχία και ότι τα μέλη δεν υποχρεούνται να συνδράμουν μέλος που δέχεται επίθεση, όταν το μέλος αυτό έχει διεξάγει επιθετικούς πολέμους, που είχαν ως συνέπεια να δεχθεί την επίθεση
Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα για το πως η αναθεώρηση του άρθρου 5 και η διαφύλαξη της μη επιθετικότητας της συμμαχίας θα μπορούσαν τελικά να τη σώσουν από το μοιραίο και όποιος θέλει να καταλάβει, ας καταλάβει:
- Έπειτα από ταραχές στο Τέτοβο, η αλβανική μειονότητα παίρνει τα όπλα. Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας στέλνει το στρατό για να καταπνίξει την εξέγερση. Η Αλβανία τελικά εισβάλει στη Βόρεια Μακεδονία για να σώσει τους μειονοτικούς από την επικείμενη σφαγή. Σύμφωνα με το σημερινό άρθρο 5, κανένας δεν υποχρεούται να συνδράμει τη Βόρεια Μακεδονία. Με την αναθεώρηση, το ΝΑΤΟ οφείλει να συνδράμει και να αποκρούσει την επίθεση. Ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι και μόνο η γνώση του γεγονότος ότι το ΝΑΤΟ θα επέμβει υπέρ του αμυνόμενου, θα ωθούσε στο φανταστικό αυτό παράδειγμα την Αλβανία σε διαπραγματεύσεις.
- Έπειτα από επανειλημμένες απόπειρες εισβολής μεταναστών με τη βοήθεια των Μαροκινών αρχών και καθώς οι διαπραγματεύσεις καταρρέουν, η Ισπανία εισβάλει στο Μαρόκο και καταλαμβάνει μια ζώνη ασφαλείας, ώστε να ελέγξει την κατάσταση. Η επιχείριση δεν εξελίσσεται καλά για την Ισπανία και το Μαρόκο καταφέρνει μια γρήγορη στρατιωτική νίκη. Δράττοντας την ευκαιρία, αποφασίζει να επιτεθεί στους εναπομείναντες ισπανικούς αφρικανικούς θύλακες και να τους καταλάβει στρατιωτικά. Με το σημερινό στάτους, το ΝΑΤΟ υποχρεούται να συνδράμει την Ισπανία, Με την αναθεώρηση, οι Ισπανοί θα μείνουν μόνοι τους, καθώς οι ίδιοι προκάλεσαν την επίθεση εις βάρος τους, με την παράνομη στρατιωτική επιχείρηση που προηγήθηκε.
Συνοψίζοντας, σχετικά με τη φαρσοκωμωδία του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη (φτου), οφείλουμε να επισημάνουμε ότι παρά την παραδοξότητα του μνημονίου και παρά το γεγονός ότι η πραγματικότητα το κάνει ανεφάρμοστο, ο εξευτελισμός των σκανδιναβικών χωρών καθίσταται αναπόφευκτος, όσο και η καταβαράθρωση της όποιας εικόνας είχαν καταφέρει να κτίσουν.
Εξίσου τραυματισμένη βγαίνει και η Ελλάδα, όχι γιατί χάνει κάτι επί της ουσίας (αυτό μένει να το δούμε), όσο επειδή σε συμβολικό επίπεδο κατέγραψε μια διπλωματική πανωλεθρία, αντίστοιχη της νύχτας των Ιμίων. Μια απούσα κυβέρνηση, που ενώ βρίσκεται στο επίκεντρο απειλών εδαφικής υπόστασης ούτε καν ακούστηκε, άφησε να εξελιχθεί ένας (έστω επικοινωνιακός) τουρκικός θρίαμβος, άφησε αδιαμαρτύρητα να αρθεί το άτυπο εμπάργκο όπλων, τα οποία προορίζονται για τα ελληνικά νησιά, από τα οποία αφαιρούνται όπλα χάριν των γερακιών της Ουάσιγκτον, άφησε ανενόχλητο χωρίς ούτε μια μομφή τον απαράδεκτα φιλότουρκο γενικό γραμματέα να πράττει ως υπάλληλος του Ερντογάν και ενώ είχε μοναδική ευκαιρία να διαπραγματευθεί την αναθεώρηση του άρθρου 5 και ευήκοα ώτα να ακούσουν και να αντιληφθούν, απλώς παρέλυσε.
Με τέτοιο επίπεδο διπλωματίας, ας μην περιμένουμε πολλά πράγματα.