Tο βιβλίο του Μιχάλη Ψύλου «Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Με τη ματιά ενός Έλληνα»: Όσα ειπώθηκαν στην παρουσίαση

Το βιβλίο του Μιχάλη Ψύλου, δημοσιογράφου και διευθυντή του naftemporiki.gr, «Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την ματιά ενός Έλληνα» παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τετάρτης στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής.

Για το βιβλίο μίλησαν ο πρώην πρέσβης στην Άγκυρα Πέτρος Μαυροειδής, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, ο πρώην υφυπουργός Γιάννης Βαληνάκης, ο εκδότης των εκδόσεων «Πεδίο» Παύλος Παπαχριστοφίλου και ο συγγραφέας.

Η παρουσίαση έγινε στην γεμάτη αίθουσα της Παλαιάς Βουλής, όπου παραβρέθηκε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, η πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του Αρείου Πάγου Βασιλική Θάνου, εκπρόσωποι και βουλευτές από όλα τα κόμματα της Βουλής και φυσικά δημοσιογράφοι συνάδελφοι του συγγραφέα από τα 40 και πλέον χρόνια στης διαδρομής του.

Την συζήτηση συντόνισε ο εκδότης της Εστίας, δημοσιογράφος, Μανώλης Κοττάκης ο οποίος επισήμανε ότι η παρουσίαση γίνεται σε «μία φορτισμένη ημέρα καθώς είμαστε σε αλλαγή ατμόσφαιρας καθώς ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Γκιουλέρ επισημοποίησε ότι τίποτε δεν γίνεται στην Ανατολική Μεσόγειο δίχως την άδεια της Τουρκίας».

Ν. Κοτζιάς: Κίνδυνος διολίσθησης, φινλανδοποίησης και μικρού εταίρου

Το βιβλίο είναι γραμμένο «λογοτεχνικά ως ένα μυθιστόρημα μεγάλων αληθειών, όπως ανέφερε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και παράλληλα «ως ένα επιστημονικό πόνημα με γλαφυρή και δημοσιογραφική γραφή». Συνεχίζοντας ο Νίκος Κοτζιάς ανέφερε: «Το βιβλίο λέει το μυστικό της επιτυχία του Ταγίπ Ερντογάν, την ικανότητά του να οικοδομεί σχέσεις με την συντηρητική καρδιά της χώρας του. Μας περιγράφει πώς από τις φτωχές γειτονιές ο Ερντογάν βρέθηκε στο επίκεντρο της εξουσίας της χώρας του». Ρωτά ο Νίκος Κοτζιάς εάν «ήταν από την αρχή ισλαμιστής ή έκανε στροφή μετά τις διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί;» και δίνει την απάντηση ότι «Στο βάθος της ψυχής του είχε τον ισλαμισμό και τον αυταρχισμό».

Ο Νίκος Κοτζιάς μιλάει για τον μεγάλο κίνδυνο για την χώρα μας που είναι η επιδίωξη του Ερντογάν για Φινλανδοποίηση της Ελλάδας και εξηγεί: «Τι σημαίνει; Ότι τα δικαιώματά σου τίθενται υπό την έγκριση της δύναμης που θέλει να σου επιβληθεί. Το casus belli, οι παραβιάσεις, τα γεγονότα στον Έβρο όπου κατέλαβαν την νησίδα, τα γεγονότα της Κάσσου». Άσκησε κριτική στην κυβέρνηση γιατί με τις κινήσεις αφήνει χώρο στη επιδίωξη της Τουρκίας και πρόσθεσε: «Δεν είναι λύση να καλύπτεις επικοινωνιακά τα γεγονότα της Κάσου. Αυτό που θέλει ο Ερντογάν είναι να μετατρέψει την Ελλάδα σε μικρό εταίρο. Υπάρχουν επιχειρηματίες, “νταβατζήδες” όπως τους είχε αποκαλέσει ο πρώην πρωθυπουργός που δεν θα είχαν πρόβλημα να παίξουν τον ρόλο του μικρού εταίρου σε οικονομική συνεργασία με τουρκικές επιχειρήσεις». Χαρακτήρισε λάθος τον χειρισμό του τουρκολιβικού συμφώνου αλλά και την εγκατάλειψη της Κύπρου από την κυβέρνηση. Συμπυκνώνοντας είπε: «Η Τουρκία γίνεται επιθετική όταν νιώθει ότι έχει απέναντί της μία αδύναμη ηγεσία, έναν αντίπαλο με πολλά εσωτερικά προβλήματα και όταν υπάρχουν κενά στην δυνατότητα αποτροπής εντάσεων. Ουδέποτε έκανε κάποια πράξη χωρίς να επικαλεστεί το διεθνές δίκαιο με την δική της εκδοχή».

«Υπάρχουν νησίδες που παραδοσιακά είχαν οικονομική δραστηριότητα τουλάχιστον το καλοκαίρι, στις οποίες οι περιφερειάρχες έχουν οδηγία να απαγορεύουν την οικοδομική δραστηριότητα», κατήγγειλε ο κ. Κοτζιάς που αναφέρθηκε και στα επόμενα βήματα της ελληνικής διπλωματίας.

«Τι άλλο πρέπει να κάνουμε πριν πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο: Να εξαναγκάσουμε την Τουρκία να αποδεχθεί το διεθνές δίκαιο της θαλάσσης. Δεν μπορεί να πάμε στο διεθνές δικαστήριο χωρίς την άρση του casus belli. Δεν μπορεί αν αποσυνδέεται το κυπριακό από τα ελληνοτουρκικά.

«Ανυπόμονος, συναλλακτικός, απειλητικός»

Ο υφυπουργός Εξωτερικών των κυβερνήσεων Καραμανλή, Γιάννης Βαληνάκης ανέφερε: «Είναι πρόκληση να σχολιάσεις τον ηγέτη της γειτονικής χώρας με την οποία έχουμε μία σειρά προβλήματα. Στο βιβλίο περιγράφεται η μετάλλαξη από έναν προσηνή πολιτικό σε έναν μεγαλομανή ηγέτη που έχει ένα όραμα για την πατρίδα του». Ο κ. Βαληνάκης υποστήριξε ότι η αποτρεπτική στρατηγική που έχει ακολουθήσει η Ελλάδα δεν έχει μειώσει την ατζέντα των διεκδικήσεων της Τουρκίας και κατέληξε ότι θα πρέπει να αλλάξει και να δοθεί έμφαση πέρα από την επίκληση του διεθνούς δικαίου στην ενίσχυση της εθνικής ισχύος, στρατιωτικής, οικονομικής, διπλωματικής.

«Με γλαφυρό τρόπο ο κ. Ψύλος εξετάζει από πού προέρχεται ο Ερντογάν, τα παιδικά του χρόνια, τον θαυμασμό που έδειχνε στο ισλαμιστικό στοιχείο της πολιτικής και την εξέλιξή του με την ίδρυση του AKP και την έλευσή του στην εξουσία».

Αναφερόμενος στον τρόπο που ο ίδιος γνώρισε τον πρόεδρο της Τουρκίας, ο κ. Βαληνάκης είπε: «Τον γνώρισα για πρώτη φορά στο συνέδριο του κόμματος του AKP στην Κωνσταντινοπούλη, μόλις εξελέγη πρωθυπουργός. Πιστεύαμε τότε ότι έφερνε κάτι νέο στην τουρκική πολιτική σκηνή. Και ήταν όντως κάτι καινούργιο σε σχέση με τους Κεμαλιστές. Συζητούσαμε για την υφαλοκρηπίδα και δεν φαινόταν τότε να καταλαβαίνει τι είναι. Ήταν ακόμη πολύ αρχή. Έδειχνε ότι είναι διατεθειμένος να κάνει κάποιες υποχωρήσεις, προκειμένου να πετύχει τον στόχο της ευρωπαϊκής προοπτικής. Αλλά δεν ήμασταν καθόλου σίγουροι ότι ήταν ένας γνήσιος στόχος. Η ευρωπαϊκή προοπτική του έδινε τη δυνατότητα να πιέσει τους Κεμαλιστές, να τους βάλει στην άκρη. Έδειχνε διατεθειμένος να προβεί σε μεταρρυθμίσεις, να πατάξει τη διαφθορά. Όλα λειτουργούσαν υπέρ του».

Εκτίμησε όμως και το εξής: «Όταν μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τζαμί είπε ότι ήταν ένα όνειρο που είχε από παιδί. Άρα μάλλον από παιδί είχε τις επιδιώξεις που βλέπουμε σήμερα».

Ο κ. Βαληνάκης ακολούθως στράφηκε στη σημερινή Τουρκία και τον σημερινό Ερντογάν: «Σήμερα η Τουρκία υπό τον Ερντογάν έχει αλλάξει πολιτική και έχει αναπτύξει μία μεγάλη αμυντική βιομηχανία και σύγχρονα όπλα, όπως τα drones. Στον διπλωματικό τομέα ανέπτυξε μία πολυσχιδή δραστηριότητα, επιδιώκοντας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης να έχει ρόλο. Απέναντι στους άλλους ηγέτες, ο Ερντογάν είναι συναλλακτικός με τους ισχυρούς και απειλητικός, εκβιαστικός με όσους αξιολογεί ως αδύναμους.

Στα ελληνοτουρκικά έχει καταστεί λίγο ανυπόμονος. Ακριβώς επειδή θεωρεί ότι τα προβλήματα με την Ελλάδα είναι σημαντικά, έχω την αίσθηση ότι έχει χάσει λίγο την υπομονή του. Θεωρεί ότι κλωτσάμε κάθε φορά το τενεκεδάκι παραπέρα, δηλαδή δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάτσουμε να συζητήσουμε μαζί, όπως αυτό επιθυμεί, την τουρκική ατζέντα. Είναι μία ατζέντα που εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες προσθήκες όπως τα θαλάσσια πάρκα, το καλώδιο ηλεκτρικής σύνδεσης κτλ. Υπάρχει μία έξαρση των τουρκικών διεκδικήσεων. Βάζω το ερώτημα εάν η αποτρεπτική στρατηγική που ακολουθούμε έχει καταφέρει να μειώσει στο ελάχιστο τις τουρκικές διεκδικήσεις. Όχι μόνο δεν τις αποτρέψαμε, αλλά ο κατάλογος αυτός των διεκδικήσεων ολοένα και αυξάνεται».

Ο κ. Βαληνάκης έθεσε ακολούθως τα ερωτήματα που πρέπει να απαντήσει η ελληνική διπλωματία: «Άρα τίθεται το ερώτημα, μετά από 50 χρόνια, όταν βλέπουμε ότι η στρατηγική αυτή δεν αποδίδει, συνεχίζουμε με την ίδια; Ή πρέπει να τη βελτιώσουμε; Μήπως χρειάζεται να είναι πιο αποτελεσματική η στρατιωτική μας μηχανή; Να κάνουμε περισσότερα στα διπλωματικά πεδία; Μήπως πρέπει να μοχλεύσουμε περισσότερο τη θέση μας στην ΕΕ; Έχουμε μπει σε έναν διμερή διάλογο, χωρίς να χρησιμοποιούμε τη συμμετοχή μας στην ΕΕ και την παρουσία Ελληνοαμερικανών στο Κογκρέσο. Αυτά είναι δύο μεγάλα όπλα που πρέπει να τα αξιοποιήσουμε. Θα του επιτρέψουμε να λάβει όλα όσα επιθυμεί, χωρίς να έχει αποσύρει τις διεκδικήσεις; Υπάρχουν δύο τρόποι να βλέπουμε το «πρόβλημα Τουρκία».

  • Αυτό που ακολουθούμε τώρα επίσημα: ότι οι διεκδικήσεις οι τουρκικές γίνονται για εσωτερική κατανάλωση και άρα δεν χρειάζεται να ανησυχούμε.
  • Και ο δεύτερος το να πιστεύει κανείς ότι ο τουρκικός κίνδυνος γιγαντώνεται και θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια και άρα χρειάζεται μία άλλη αντιμετώπιση. Με τη σημερινή πολιτική δεν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε».

Π. Μαυροειδής για Τουρκία: Να παρακολουθούμε στενά τα δρώμενα

«Εξαιρετική δουλειά» που παρουσιάζει την εικόνα του χθες και του σήμερα στην Τουρκία του Ερντογάν χαρακτήρισε το βιβλίο του Μιχάλη Ψύλου ο πρώην πρέσβης της Ελλάδας στην Τουρκία, Πέτρος Μαυροειδής.

«Ο τουρκικός λαός υπακούει στον ηγέτη του, στον κυβερνήτη του και στην γραμμή που χαράσσει εκείνος ασχέτως αν είναι σουλτάνος, Κεμάλ ή Ερντογάν. Η πολιτική υπακοή στον κυβερνήτη εκ μέρους της κοινότητας είναι καθήκον κάθε μουσουλμάνου. Στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό έχουμε πάμπολλα παραδείγματα», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μαυροειδής.

Αναφερόμενος στον Τούρκο πρόεδρο, ο πρώην πρέσβης υπογράμμισε: «Ο Ερντογάν διοικεί τη χώρα 21-22 χρόνια με διαφορετικές ιδιότητες. Έχει επικρατήσει σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις έχοντας μία εκλογική βάση 37-45%. Η πολυετής διακυβέρνηση του AKP και η ενίσχυση της μεσαίας τάξης και των χαμηλών στρωμάτων της τουρκικής κοινωνίας έχει ως αποτέλεσμα της δημιουργία ενός σταθερού ποσοστού στήριξης για τον Ερντογάν».

«Εμείς θα πρέπει να παρακολουθούμε στενά τα δρώμενα, για να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα και χωρίς υποχωρήσεις και εκπτώσεις στα κυριαρχικά μας δικαιώματα, ό,τι μας προκύψει τόσο στο άμεσο μέλλον, όσο και στη μετά Ερντογάν εποχή, όποτε αυτή έρθει», κατέληξε ο κ. Μαυροειδής.

Μιχάλης Ψύλος: Μόνιμο πρόβλημα ο τουρκικός αναθεωρητισμός και το casus belli

Στο κλείσιμο, ο Μιχάλης Ψύλος με καταγωγή από τις χαμένες πατρίδες είπε ότι μεγάλωσε με ιστορίες από τους παππούδες του και το βιβλίο είναι μία συμβολή ώστε να μην χρειαστεί να ζήσουν δικά του εγγόνια, η Χαρά, ο Γιώργος και η Άνθη τέτοιες δραματικές στιγμές για να διηγούνται στα δικά τους. 

Αναφερόμενος στην Τουρκία, σημείωσε ότι «στα 22 χρόνια πολλά άλλαξαν, και στον κόσμο και στην Τουρκία. Άλλαξε και ο Ερντογάν ως ηγέτης μιας δύναμης που διεκδικεί συνεχώς και περισσότερο χώρο. Το μόνιμο πρόβλημα είναι ο τουρκικός αναθεωρητισμός και το casus belli».

Παράλληλα, ο κ. Ψύλος ανέφερε ότι «η Τουρκία από κάθε βήμα διακηρύσσει τις παράνομες αναθεωρητικές θέσεις εναντίον της Ελλάδας. Όσο κι αν επικαλείται το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες, αδιαφορεί γι’ αυτές».

«Ακούμε για γκρίζες ζώνες, ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, ότι η κυριαρχία τους θα αμφισβητηθεί, εάν δεν αποστρατιωτικοποιηθούν», πρόσθεσε.

Μάλιστα, ανέφερε χαρακτηριστικά πως «ως ‘εξωτερικατζής’ βλέπω ότι η διεθνής κοινή γνώμη καταγράφει στην μνήμη της τις τουρκικές διεκδικήσεις και συνηθίζει σε αυτές. Η Ελλάδα δεν έχει την παραμικρή διεκδίκηση. Ο Φιντάν που εγώ τον θεωρώ διάδοχο του Ερντογάν, λέει ότι η Άγκυρα μπορεί να λέει διεθνώς ό,τι θέλει, αλλά η Ελλάδα δεν πρέπει να μιλάει».