Του Νίκου Λακόπουλου
Ελλείψει άλλων πληροφοριών για τη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ ο τύπος εστίασε στο καθημερινό ντύσιμο του Αλέξη Τσίπρα και την προτροπή του στους δημοσιογράφους “κάντε κάνα μπάνιο”. Η είδηση πιθανόν ήταν η ίδια η συνεδρίαση του συμβουλίου και μάλιστα καλοκαιριάτικα- που θα ξανασυνεδριάσει και πάλι τον Αύγουστο.
Το ερώτημα “πότε θα δρέψουμε καρπούς” όπως υποσχέθηκε ο Αλέξης Τσίπρας στο Ζάππειο -όπου φόρεσε και ξανάβγαλε την γραβάτα- πλανάται μαζί με την προαναγγελθείσα συζήτηση για την συνταγματική αναθεώρηση, τον ανασχηματισμό, το πότε θα γίνουν οι εκλογές και το τι θα πει ο πρωθυπουργός στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, το Καστελόριζο ή την Πνύκα.
Σε κάθε περίπτωση η μπάλα βρίσκεται στα πόδια του, αυτός ορίζει τις εξελίξεις και η συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου σημαίνει πως ο πρωθυπουργός πάνω από όλα σέβεται το κόμμα- στο οποίο είναι κυρίαρχος. Η στροφή στον ρεαλισμό, ο “έντιμος συμβιβασμός” δεν διέλυσε -αν και διέσπασε- τον ΣΥΡΙΖΑ, αν και υπέγραψε και εφάρμοσε ένα μνημόνιο- όπως συνέβη με άλλα κόμματα εξουσίας.
“Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εδώ, ενωμένος, δυνατός” γράφει το μπλουζάκι του Αλέξη Τσίπρα. Φαίνεται πως κάποιες εξαγγελίες που ετοιμαζόταν να κάνει η υπουργός Εργασίας τελευταία στιγμή αναβλήθηκαν και η πρόσφατη γερμανική ψυχρολουσία για τον ΦΠΑ στα νησιά δεν είναι άσχετη. Ούτε πόσο πρόθυμα η κυβέρνηση έσπευσε να βρει ισοδύναμα: η κυβέρνηση δεν πρόκειται να θέσει σε κίνδυνο την αξιοπιστία της απέναντι στους εταίρους ή με άλλα λόγια «δεν είναι μικρός ο κίνδυνος ενός νέου δημοσιονομικού παραστρατήματος, ιδιαίτερα καθώς το 2019 είναι εκλογικό έτος», όπως είπε ο αναπληρωτής υπουργός Γιώργος Χουλιαράκης.
Αφενός υπάρχει η ανάγκη να δούμε τι σημαίνει όλα αυτά στις “τσέπες μας” όπως είπε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, αφετέρου υπάρχει η ανάγκη εμπέδωσης διεθνούς κλίματος εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και μετά την έξοδο από το μνημόνιο. Η διαμόρφωση “δημοσιονομικού χώρου” -κατάτον Γ. Δραγασάκη- ώστε η κυβέρνηση να μπορέσει να προχωρήσει σε στοχευμένες ελαφρύνσεις και παροχές.
Αν κρίνουμε από την αντιπολίτευση με θέμα τις συντάξεις, μάλλον η Νέα Δημοκρατία και το Κινάλ δεν διδάχτηκαν τίποτε από όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης- όπου ο ΣΥΡΙΖΑ έφερε το “αχρείαστο¨μνημόνιο, έκοψε τις συντάξεις και κατέστρεψε τη χώρα- που θα ξανασώσουν οι ίδιοι.
Κυρίως δεν διδάχτηκαν από την κοινή παραδοχή πως αν ο Γιώργος Παπανδρέου στήριζε τον Καραμανλή, αν η αντιπολίτευση στήριζε τον Παπανδρέου κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ στήριζε την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, πολλά πράγματα θα είχαν αποφευχθεί σε μια χώρα που η αντιπολίτευση μονίμως εύχεται να αποτύχει η κυβέρνηση -και φροντίζει γι΄αυτό- και ζητά εκλογές -ως τη μόνη λύση.
«Πιστεύουμε ότι η ενισχυμένη εποπτεία διασφαλίζει ότι οι μελλοντικές ελληνικές κυβερνήσεις δεν θα οπισθοχωρήσουν από τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν» θα σημειώσει με νόημα ένας οίκος καθώς πλανάται στην Ευρώπη πως “αυτοί” -οι Έλληνες- μέσα σε λίγο πάλι θα τρέχουν για βοήθεια στο τρισκατάρατο ΔΝΤ.
Την ίδια ώρα ο συγκρατημένα αισιόδοξος Ευκλείδης Τσακαλώτος, που μάλλον απεχθάνεται τις φιέστες κι ομολογεί πως “δεν πήραμε όσα θέλαμε” είναι μάλλον σώφρων όταν λέει πως το επίπεδο της λιτότητας θα μειώνεται σταδιακά είτε με μειώσεις των φόρων είτε με αυξήσεις των δαπανών.
Από την άλλη πλευρά για τη Νέα Δημοκρατία και το Κινάλ η λύση στο εθνικό πρόβλημα είναι να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ, τώρα. Το βασικό πρόβλημα δεν είναι πώς θα βγει η Ελλάδα οριστικά από την κρίση, αλλά πότε θα φύγουν οι κλέφτες και οι ψεύτες- ένα σύνθημα που φωνάζει η μια παράταξη στην άλλη από την εποχή του Λαϊκού Κόμματος και του Βενιζέλου -όταν το βασικό θέμα μιας κυβέρνησης ήταν ο εκλογικός νόμος.
Μετά την κατάτμηση της Β’ Αθήνας η κυβέρνηση θέλει να επαναφέρει το θέμα της απλής αναλογικής ώστε να ισχύσει -αν το Κίνημα Αλλαγής δεχθεί- από τις επόμενες εκλογές. Ωστόσο η αυτοκαταστροφική φαντασίωση του Κινάλ είναι πως θα πάρει την τρίτη εντολή και θα σύρει τα μεγάλα κόμματα σε κυβέρνηση “εθνικής συνεννόησης” με ρυθμιστή το ίδιο.
Στην πράξη αυτό σημαίνει συγκυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ θα μείνει απέξω. Η άρνηση της συμμαχίας σε ένα δημοκρατικό μέτωπο-πιθανότατα με νέες εκλογές -θα έχει ως αποτέλεσμα το Κίνημα Αλλαγής να συνθλιβεί- αν αυτό δεν έχει γίνει ήδη. Η ταύτιση του Κινάλ και της Νέας Δημοκρατίας με τους Μακεδονομάχους δεν τους προσέφεραν τα οφέλη που περίμεναν, αλλά τα μετέτρεψαν οριστικά σε κόμματα του παρελθόντος.
Το μόνο που εκκρεμεί είναι ο χρόνος εξαφάνισης του δεξιόστροφου σχήματος και πότε θα τεθεί ανοιχτά το θέμα της ιδεολογίας της Νέας Δημοκρατίας- δεδομένου του ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι προσωρινός πρόεδρος. Ή θα χάσει τώρα και θα παραιτηθεί ή θα παραιτηθεί όταν χάσει αργά ή γρήγορα στο μέλλον.
Για την Ιστορία όταν άλλοτε είχαμε μαζικά συλλαλητήρια για το Μακεδονικό, ο Σαμαράς έφτιαξε ένα κόμμα του 5% που εξαφανίστηκε- την Πολιτική ‘Ανοιξη- ο τότε Αρχιεπίσκοπος μεσουρανούσε με ένα αναχρονιστικό πολιτικό λόγο, αλλά τις εκλογές τις κέρδισε -το 1993- θριαμβευτικά ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Η Ελλάδα αλλάζει και η έξοδος από τα μνημόνια- με όποιους όρους κι αν αυτό γίνει- αλλάζει ριζικά το πολιτικό σκηνικό καθώς θέτει νέα ζητήματα που δεν μπορούν να εκφράσουν αντιμνημονιακά κόμματα -όπως αυτά που μάχονται το …τέταρτο μνημόνιο με μια εμμονή που τα θέτει εκτός ιστορίας. Μια «βιομετρική ανάλυση» των σημερινών και υπό κινητικότητα κομμάτων δείχνει πως μετά τις επόμενες και κυρίως τις μεθεπόμενες εκλογές ορισμένα κόμματα δεν θα υπάρχουν.
Τελικά οι “ακραίοι” που ανέδειξε η πολιτική κρίση το 2010-2012 διέλυσαν δυο μεγάλα κόμματα- με βασικό θύμα το ΠΑΣΟΚ- αλλά ηττήθηκαν στην πορεία. Αν και πάλι έχουμε βροχή “εθνικών κομμάτων” σωτηρίας, η Χρυσή Αυγή όχι μόνο δεν είδε ποτέ διψήφια ποσοστά, αλλά στην περίπτωση που επιστρέψουν στις κάλπες δυο εκατομμύρια ψηφοφόροι που απέχουν τα χρόνια της κρίσης θα δει τόσο μικρά ποσοστά που θα την εξαφανίσουν.
Ζούμε την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να είναι αποτελέσει τον βασικό πόλο της “δημοκρατικής παράταξης” αφού απέβαλλε τα απολιθώματα ενός παρελθόντος που χαρακτήριζε η ιδεολογική ηγεμονία μιας Αριστεράς -που δεν υπάρχει πλέον. Το πρόγραμμα της ΛΑΕ που εκφράζει ο Παναγιώτης Λαφαζάνης βγαίνει από τα οράματα του Εμβέρ Χότζα, την δεκαετία ’70. Είναι ένα κόμμα με ένα σκοταδιστικό παρελθόν κι ένα όραμα πολιτικής οπισθοδρόμησης. Δεν έχει μέλλον.
Η προσπάθεια για μια “Κεντροαριστερά χωρίς Αριστερά” ανέδειξε τον συντηρητικό -δεξιό- χαρακτήρα της προσπάθειας ενός ξεθυμασμένου ΠΑΣΟΚ που αλλάζει ονόματα για επιστροφή στην εξουσία μέσα από τη συνεργασία με τη ΝΔ -με την “στρατηγική ήττα” του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά ποιος είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και πότε ακριβώς έπαψε το ΠΑΣΟΚ να είναι αυτό που έλεγε ο τίτλος του -και δεν υπάρχει πλέον; Πώς αλλάζουν, πεθαίνουν ή γεννιούνται τα ελληνικά κόμματα;
Ούτε το Μνημόνιο, ούτε το Αντιμνημόνιο αποτελούν πολιτική ιδεολογία. Οποιαδήποτε κυβέρνηση, αριστερή ή δεξιά μπορεί να κάνει δανειακές συμβάσεις με όρους που πάντα καθορίζουν οι …επονείδιστοι δανειστές. Η παιδική αφέλεια δεν μπορεί να συγκροτήσει πολιτικό ή εθνικό πρόγραμμα, ούτε ως αριστερή καραμέλα ή ούτε ως εθνική βιταμίνη- που φέρνει κοντά την Χρυσή Αυγή και το Κόμμα της Δραχμής.
Η πολιτική αμφισβήτηση με το κίνημα των Αγανακτισμένων ή την τυφλή εξέγερση του 2008- δεν αφορούσε την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος, αλλά την κομματική του αναδιάταξη. Η διπλή αμφισβήτηση εύκολα απορροφήθηκε με το να μπει η Χρυσή Αυγή στην Βουλή και εκατόν πενήντα έξτρα βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν κέρδισαν την εμπιστοσύνη του λαού, ποτέ. Πρόκειται για το ληστρικό μπόνους του εκλογικού συστήματος. Η πραγματική μάχη μάλλον θα γίνει τώρα.
Προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα τι θα συμβεί στο μέλλον θα πρέπει να δούμε τις εξελίξεις όχι σε επίπεδο κομμάτων, αλλά σε επίπεδο παρατάξεων. Κι ακόμα καλύτερα θα πρέπει να δούμε τι συμβαίνει όχι στην πολιτική, αλλά στην ταξική αναδόμηση της ελληνικής κοινωνίας. Ούτε οι άνεργοι, ούτε οι χρεωκοπημένοι μικροαστοί μπορούν να συγκροτήσουν κόμματα και ιδεολογικές παρατάξεις, αλλά μόνο κουλτούρα διαμαρτυρίας.
Τα «νέα» κόμματα- όπως το Ποτάμι- έμοιαζαν με στάσεις λεωφορείου. Οι περαστικοί βουλευτές του -αν δεν έχουν ενταχθεί κάπου αλλού- περιμένουν να δουν ποιο δρόμο θα πάρουν. Οι επόμενες και πιο πολύ οι μεθεπόμενες εκλογές θα ξεκαθαρίσουν τα πράγματα, όπου θα υπάρχει η Δεξιά και η Αριστερά με μορφές κομμάτων εξουσίας που μπορεί να έχουν νέα μορφή.
Ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ του αντιμνημονιακού αγώνα υπάρχει, ούτε το “αντιμνημονιακό μέτωπο” μπορεί να πάρει μορφή μαζικού κόμματος για να παλέψει τα μνημόνια -που δεν υπάρχουν πλέον. Ο λόγος είναι απλός: δεν ψήφισαν -35% των ψηφοφόρων- τον Αλέξη Τσίπρα για να σκίσει τα μνημόνια, αλλά το έκαναν όταν βεβαιώθηκαν πως δεν θα το κάνει.
Από αυτή την πλευρά έχει ενδιαφέρον να δούμε πως θα διαμορφωθεί ο νέος ΣΥΡΙΖΑ- τι μορφή θα πάρει, όσο και η “Νέα Δημοκρατία” μετά τον Μητσοτάκη- με δεδομένο ότι ο δεύτερος είτε θα χάσει τις εκλογές τώρα ή θα χάσει τις επόμενες εκλογές. Ο Αλέξης Τσίπρας, ακόμα κι αν ηττηθεί στις εκλογές- θα είναι εδώ και θα περιμένει με ένα καθημερινό μπλουζάκι κι ένα νέο κόμμα.
Τι είναι απάτη και τι ειλικρίνεια ο καιρός θα δείξει, καθώς η Οικονομία αλλάζει τα κόμματα που δεν μπόρεσαν να αλλάξουν την Οικονομία.
