Ο νέος χάρτης των ΜΜΕ – Ο ΔΟΛ, το Mega και η κατάρρευση της Πήγασος

Του Παντελή Ζαγοριανίτη

Στις 12 το μεσημέρι της 31ης Μαΐου παίχθηκε η προτελευταία πράξη του… δράματος με την αποσφράγιση των προσφορών για τον ΔΟΛ. Και λίγες ώρες αργότερα ξεκίνησε η παράσταση για το επικό φινάλε με την καταγγελία των δανείων του Πήγασου που ανήκει στον όμιλο Μπόμπολα και θα οδηγήσει, μάλλον νομοτελειακά, στην ίδια διαδικασία δημόσιου πλειστηριασμού. Η μοναδική ελπίδα να εμφανιστεί αγοραστής και να μην οδηγηθεί η εταιρεία σε διάλυση είναι το υπόλοιπο 13% των μετοχών του τηλεοπτικού σταθμού Mega που ανήκουν στην κυριότητα της Πήγασος.

Έτσι, ανατρέπεται οριστικά η πραγματικότητα που είχαμε τις τελευταίες δεκαετίες στο μιντιακό χάρτη της χώρας. Από τους πέντε αρχικούς εκδότες που κυριαρχούσαν στη χώρα στη δεκαετία του 80 και του 90 και πήραν -ουσιαστικά με το έτσι θέλω από την συγκυβέρνηση του 89- την άδεια για τη δημιουργία του Mega έχουμε και λέμε:

  • Κίτσος Τεγόπουλος: Απεβίωσε και η Ελευθεροτυπία έχει ήδη κλείσει μετά από πολλές περιπέτειες.
  • Γιώργος Μπόμπολας: Έχει αποσυρθεί και ο διάδοχός του Φώτης Μπόμπολας βρίσκεται ένα βήμα πριν από την πτώχευση της εταιρείας Πήγασος που εκδίδει μεταξύ άλλων το Έθνος.
  • Χρήστος Λαμπράκης: Απεβίωσε και ο διάδοχός του Σταύρος Ψυχάρης κατάφερε μέσα σε πολύ λίγα χρόνια να πτωχεύει μια πραγματική εκδοτική αυτοκρατορία που από το μεσημέρι της 31ης Μαΐου έχει περάσει στα χέρια του εφοπλιστή Βαγγέλη Μαρινάκη.
  • Βαρδής Βαρδινογιάννης: Παρά το γεγονός ότι η εφημερίδα Μεσημβρινή έχει κλείσει εδώ και πολλά χρόνια και η οικογένεια δεν έχει ασχοληθεί με άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις η ενασχόληση του με τα ΜΜΕ είναι σταθερή κυρίως μέσω της συμμετοχής του στο Mega, μέσω της ιδιοκτησίας του Star και αρκετών ραδιοφωνικών σταθμών.
  • Αριστείδης Αλαφούζος: Έχοντας αποχωρήσει πλήρως από το Mega εδώ και πολλά χρόνια, έως πριν από λίγες ημέρες βρισκόταν πάντα στις επάλξεις αν και η μιντιακή παρουσία της οικογένειας έχει μοιραστεί στους δύο του γιους, τον Αριστείδη (Καθημερινή) και τον Γιάννη (Σκάι) που συνεχίζουν το έργο του με απόλυτη επιχειρηματική επιτυχία.

Έτσι, φτάνουμε σήμερα με το τοπίο να έχει αλλάξει άρδην και οι αλλαγές αυτές να μην έχουν ολοκληρωθεί ακόμη. Τα τελευταία χρόνια είτε στο χώρο των παραδοσιακών ΜΜΕ είτε στα ΜΜΕ των νέων τεχνολογιών (ίντερνετ) μπαίνουν νέοι παίκτες, παραδοσιακοί επιχειρηματίες με λεφτά με εμφανείς ή αφανείς συμμετοχές, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις εκδοτικές προσπάθειες δημοσιογράφων που με αιχμή του δόρατος το Πρώτο Θέμα βοηθούν στη διαμόρφωση των νέων δεδομένων.

Αιχμή του δόρατος πάντα το Μega

Για ορισμένους και όχι ίσως άδικα ο χώρος της τηλεόρασης είναι η αιχμή του δόρατος στα ΜΜΕ και γι’ αυτό προφανώς κόπτεται η διαπλοκή, εντός και εκτός εισαγωγικών να κυριαρχήσει σε αυτόν. Γι’ αυτό επίσης κόπτεται η εκάστοτε κυβέρνηση να ελέγξει ή έστω να επηρεάσει τις εξελίξεις.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ προσπάθησε ήδη με παταγώδη αποτυχία να πετύχει ένα διπλό στόχο: Να βάλει τάξη σε ένα άναρχο -από τη δημιουργία του- τοπίο και να αναδιατάξει τις δυνάμεις και τις συμμαχίες. Προφανώς ο τρόπος με τον οποίο λειτούργησε και οι λανθασμένες επιλογές της την οδήγησαν σε μία δεινή ήττα που ίσως αποδειχθεί καθοριστική για το σύνολο της κυβερνητικής της προσπάθειας και παρουσίας.

Το Mega αποτελούσε από την πρώτη στιγμή από που ονομάζουμε «καθεστωτικό» κανάλι με την έννοια ότι ήταν το μέσο εκείνο από το οποίο περνούσε η εκάστοτε γραμμή των ιδιοκτητών του σε σχέση με τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα. Και γι’ αυτό γύρω από την ιδιοκτησία του πάντα υπήρχαν εμφανείς και αφανείς συνασπισμοί συμφερόντων, μάχες, συμβιβασμοί και κυρίως πολιτικό ενδιαφέρον.

Αν και κανείς δεν γνωρίζει αν με την διαφαινόμενη πλήρη επαναλειτουργία του μπορεί να κερδίσει ξανά τη θέση που είχε, κυρίως στον τομέα της ενημέρωσης, είναι σαφές ότι ακόμη και σήμερα ο έλεγχός του αποτελεί το μεγάλο ζητούμενο για όλους: οικονομικά συμφέροντα, αλλά και πολιτικά κόμματα.

Το ποσοστό του ελέγχου

Η κατάσταση που διαμορφώνεται λοιπόν έχει ως εξής:
Βασικός πυλώνας είναι πάντα ο όμιλος Βαρδινογιάννη που μέσω συμμετοχών ελέγχει ποσοστό άνω του 34% αποτελώντας εκτός από τον βασικό μέτοχο και καταστατική μειοψηφία που μπορεί να μπλοκάρει αλλαγές.

Από εκεί και πέρα, από το μεσημέρι της 31ης Μαΐου, δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος είναι ο εφοπλιστής Βαγγέλης Μαρινάκης, με το ποσοστό 20% που κατέχει αγοράζοντας τον ΔΟΛ.
Ακολουθεί ο Ιβάν Σαββίδης που εξαγόρασε ποσοστό 19,6% απευθείας από τον Φώτη Μπόμπολα έναντι 5 εκατομμυρίων ευρώ, πριν από λίγες ημέρες. Βεβαίως για το ποσοστό αυτό υπάρχουν ανοικτά ζητήματα κυρίως με βάση το ερώτημα γιατί δεν ήταν δεσμευμένο από τις τράπεζες έναντι των χρεών που έχει ο βασικός μέτοχος από τις συμμετοχές του στον Πήγασο και το Mega.

Υπάρχει ακόμη ένα ποσοστό της τάξης του 13% που είναι δεσμευμένο από τις τράπεζες λόγω των χρεών του Πήγασου και ίσως αποτελεί το κλειδί τόσο για τον έλεγχο του Mega όσο και για τον πλειστηριασμό των μετοχών του Πήγασου που όπως όλα δείχνουν δεν θα αργήσει.

Η επαναλειτουργία του Mega περνάει είτε μέσα από τη συνεννόηση των τριών νέων και παλιών βασικών του μετόχων (Βαρδινογιάννης, Μαρινάκης, Σαββίδης) είτε των δύο από αυτούς, πολλώ δε μάλλον αν κάποιος αποκτήσει και το «ορφανό» 13% του Πήγασου.

Σενάρια και συμμαχίες

Πολλά είναι τα σενάρια που έχουν ακουστεί ήδη και ακόμη περισσότερα όσα ενδεχομένως γραφτούν στη συνέχεια.

Σύμφωνα με ένα από αυτά, η οικογένεια Βαρδινογιάννη αφού συζήτησε με τον Ιβάν Σαββίδη και δεν τα βρήκαν έχει ήδη άτυπη συμφωνία με τον Βαγγέλη Μαρινάκη. Σύμφωνα με ένα άλλο, ο Ιβάν Σαββίδης είχε συμφωνήσει με τον Δημήτρη Μελισσανίδη καθώς αυτός λέγεται ότι βρίσκεται πίσω από την προσφορά των 20 εκατομμυρίων ευρώ που έγινε από κυπριακή εταιρεία για το Mega, αλλά δεν ήταν αρκετή καθώς ο πλειοδότης έδωσε περίπου 23 εκατομμύρια.

Φυσικά δεν αποκλείεται να γίνει μια νέα συζήτηση από μηδενική βάση για να βρεθεί ένα modus viventi που θα συγκεράσει επιθυμίες και συμφέροντα, όπως γινόταν όλες τις προηγούμενες δεκαετίες στο… μεγάλο κανάλι.

Μπροστά σε όλα αυτά κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση παρακολουθούν με εξαιρετικό ενδιαφέρον τις εξελίξεις καθώς αποδεικνύεται ότι τελικά δεν έχουν τη δύναμη να τις επηρεάσουν καθοριστικά τουλάχιστον σε πρώτο χρόνο.

Όπως δείχνουν τα πράγματα, η σημερινή κυβέρνηση δεν θα έχει ένα φιλικό μέσο, όπως ίσως θα ήθελε και ίσως θα είχε πετύχει αν ο Ιβάν Σαββίδης είχε πλειοδοτήσει στον ΔΟΛ.

Στο επόμενο: Ο νέος χάρτης των ΜΜΕ και η πολιτική διαπλοκή – Οι εφημερίδες και ο ρόλος του Ίντερνετ