Για όσους ανησυχούν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας νέος Μουσολίνι, έχω καλά νέα. Αν κρίνω από την εμφάνισή του σε μια συγκέντρωση στο Πλίμουθ του Νιου Χαμσάιρ, ο Τραμπ είναι τόσο βαρετός ομιλητής ώστε δύσκολα θα γινόταν ένας πειστικός φασίστας δικτάτορας. Ο μακρόσυρτος τρόπος με τον οποίο μιλούσε, διανθισμένος με παράπονα για το πόση ώρα του πήρε να πάει στη συγκέντρωση, προκάλεσε βαθιά χασμουρητά στο κοινό. Πολλοί άρχισαν να φεύγουν νωρίς για να παρακολουθήσουν τα παιχνίδια του Super Bowl. Ακόμη και οι δημοφιλείς υποσχέσεις του υποψηφίου για την κατασκευή ενός τείχους στα σύνορα με το Μεξικό δεν απέσπασαν παρά χλιαρά χειροκροτήματα.
Παρά τα μειονεκτήματα αυτά, ο Τραμπ έχει καταφέρει να κυριαρχήσει για μήνες στην αμερικανική προεκλογική εκστρατεία. Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με τις επιδόσεις του Μπέρνι Σάντερς, δείχνει ότι το πολιτικό κατεστημένο έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων. Πολλοί Αμερικανοί φαίνεται να έχουν αποφασίσει ότι το πολιτικό σύστημα είναι τόσο διεφθαρμένο και δυσλειτουργικό, που μόνο ένας άνθρωπος χωρίς καμιά σχέση με αυτό θα μπορούσε να το εξυγιάνει. Κατάλαβα πολύ καλά τι σημαίνει αυτό το πράγμα όταν έπιασα κουβέντα με έναν πιθανό ψηφοφόρο του Τραμπ στη συγκέντρωση του Πλίμουθ. Ο άνθρωπος αυτός, ένας καλοστεκούμενος δικηγόρος, μου είπε πως αν δεν ψηφίσει τελικά τον Τραμπ, θα ψηφίσει τον Σάντερς.
Οι δύο αυτοί πολιτικοί έχουν αρκετά κοινά σημεία ως προς την απήχησή τους προς τους ψηφοφόρους. Και οι δύο κατηγορούν τους πολιτικούς του κατεστημένου ότι είναι όμηροι των ειδικών συμφερόντων και των λόμπι. Ο Τραμπ, που είναι δισεκατομμυριούχος, διαφημίζει το γεγονός ότι η εκστρατεία του είναι αυτοχρηματοδοτούμενη – άρα δεν είναι ευάλωτος στις πιέσεις που ασκούνται στους άλλους υποψηφίους. Ο Σάντερς, πάλι, έχει συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του από μικρές χορηγίες και κατηγορεί τη Χίλαρι Κλίντον ότι έχει δεχθεί εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια από την Goldman Sachs και τους ομοίους της.
Η καταγγελία του Σάντερς ότι το επιχειρηματικό μοντέλο των ΗΠΑ είναι η απάτη βρίσκει ευήκοα ώτα.
Η αλήθεια είναι ότι κανείς από τους υποψηφίους σε αυτές τις εκλογές δεν έχει πει έναν καλό λόγο για τη Γουολ Στριτ. Η πιο «ευνοϊκή» δήλωση ανήκει στη Χίλαρι Κλίντον, που είπε ότι η απληστία των χρηματοπιστωτικών κύκλων δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ. Στις ομιλίες της, η Χίλαρι επαναλαμβάνει ότι την κρίσιμη ημέρα θα είναι έτοιμη για την προεδρία. Αυτό μπορεί να στραφεί εναντίον της, όμως, με δεδομένο ότι μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων μισεί την πολιτική ελίτ. Ο Τραμπ και ο Σάντερς, αντίθετα, έχουν πει πράγματα που θα ισοδυναμούσαν με πολιτική αυτοκτονία σε μια φυσιολογική χρονιά. Ο πρώτος είναι ο πιο ρατσιστής υποψήφιος από την εποχή του Τζορτζ Γουάλας. Ο δεύτερος αυτοαποκαλείται σοσιαλιστής σε μια χώρα που απεχθανόταν πάντα τον σοσιαλισμό.
Η αμερικανική πολιτική τάξη αρχίζει μόλις τώρα να αντιλαμβάνεται πόσο εχθρικά είναι τα αισθήματα της κοινής γνώμης κατά του κατεστημένου. Οκτώ σχεδόν χρόνια μετά την εκδήλωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, αυτά τα αισθήματα δείχνουν να ισχυροποιούνται αντί να υποχωρούν. Η ανακοίνωση που έκανε ο Μπαράκ Ομπάμα την περασμένη εβδομάδα ότι η ανεργία είναι πλέον κάτω από 5% δεν προκάλεσε καμιά αίσθηση. Αντίθετα, όλοι συζητούν για τους φοιτητές που ασφυκτιούν από τα απλήρωτα δάνεια και τους γονείς που πρέπει να δουλεύουν σε δυο και τρεις δουλειές για να τα βγάλουν πέρα.
Αν η ανάγκη της Αμερικής για ηγέτες έξω από το κατεστημένο εξακολουθήσει να είναι εμφανής, οι συνέπειες μπορεί να είναι σημαντικές, τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο. Το σύστημα, που κυριαρχείται από τους Δημοκρατικούς και τους Ρεπουμπλικανούς, απέρριπτε ανέκαθεν τα πολιτικά άκρα. Αυτό σήμαινε ότι, πέρα από τα καθημερινά δράματα, η χώρα απολάμβανε μια βαθιά πολιτική σταθερότητα, που με τη σειρά της συνέβαλλε στην οικονομική και πολιτική της ισχύ. Αν η ανοσία της Αμερικής στον εξτρεμισμό λαμβάνει πλέον τέλος, ολόκληρος ο πλανήτης θα νιώσει τις συνέπειες.
(Πηγή: Financial Times- ΑΠΕ)
*Ο Γκίντεον Ράχμαν ανέλαβε, τον Ιούλιο του 2006, επικεφαλής αρθρογράφος επί διεθνών θεμάτων στους Financial Times. Το blog του στους FT, στον σύνδεσμο http://blogs.ft.com/the-world/author/gideonrachman/