Του Διογένη Λόππα
Η κατάρρευση της τουριστικής βιομηχανίας σε παγκόσμιο επίπεδο δεν προμηνύει τίποτα καλό για τη διασυνδεδεμένη οικονομία και το ήδη ασταθές διεθνές τραπεζικό σύστημα. Μπορεί στην Ελλάδα για την ώρα να αντιμετωπίζουμε τον άμεσο γρίφο της εποχιακής απασχόλησης ή να προσπαθούμε να τετραγωνίσουμε τον κύκλο των αφίξεων εξωτερικού, όμως υπάρχουν βαθύτερες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που ίσως επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
Κυκλοφορεί έντονα η φήμη ότι γιγάντια πολυεθνική στο χώρο των ενοικιάσεων αυτοκινήτων ετοιμάζεται για λουκέτο. Προφανές, αν αναλογιστεί κανείς την κατάσταση που αντιμετωπίζει ο χώρος αυτός και τις μηδενικές προοπτικές τουλάχιστον για έναν χρόνο. Εικάζεται μάλιστα ότι σε παρόμοια κατάσταση βρίσκονται και οι υπόλοιπες εταιρίες του κλάδου, μικρότερες ή μεγαλύτερες.
Η δυσάρεστη αυτή κατάσταση δεν αντανακλά μόνο σε θέσεις εργασίας ή απώλεια δημοσίων εσόδων. Έχει πολύ μεγαλύτερη ουρά, καθώς αγγίζει ταυτόχρονα δύο ακόμα πυλώνες τις ευρωπαϊκής οικονομίας, τις τράπεζες και την αυτοκινητοβιομηχανία. Τις τράπεζες, καθώς ο τεράστιος στόλος των ακινητοποιημένων αυτοκινήτων έχει χρηματοδοτηθεί εξ ολοκλήρου από αυτές και τις αυτοκινητοβιομηχανίες, καθώς όλες οι παραγγελίες για το 2020 και ίσως για τα επόμενα δύο χρόνια βαίνουν προς ακύρωση και αφορούν εκατοντάδες χιλιάδες οχήματα.
Το κλείσιμο μιας ή περισσότερων επιχειρήσεων του κλάδου θα σημάνει μια άνευ προηγουμένου στάση πληρωμών προς τις εμπλεκόμενες τράπεζες, οι οποίες με τη σειρά τους έχουν ήδη χρηματοδοτηθεί (με εγγύηση αυτές τις συμβάσεις) από τη διατραπεζική αγορά. Οι μοναδικές εμπράγματες εγγυήσεις, κατά πάγια πρακτική, αφορούν τον ίδιο το στόλο των αυτοκινήτων και τα έσοδα που αυτά αποφέρουν. Όμως η τραγική αλήθεια είναι ότι η πραγματική αξία των εγγυήσεων αυτών είναι μηδαμινή, λόγω της απότομης και γεωμετρικής αύξησης της προσφοράς με ταυτόχρονη καθίζηση της ζήτησης.
Έτσι πολύ σύντομα οι τράπεζες, αδυνατώντας να εισπράξουν, θα απευθυνθούν για μια ακόμα φορά προς τον μόνιμο ευεργέτη τους, που δεν είναι άλλος από τα Ευρωπαϊκά κράτη, δηλαδή τον Ευρωπαίο φορολογούμενο, δηλαδή εμάς. Προκειμένου να μη διαταραχθεί για ακόμα μία φορά η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, λόγω της αδυναμίας κάποιων τραπεζών να ανταποκριθούν προς τις διατραπεζικές τους υποχρεώσεις, θα πρέπει να ανακεφαλαιοποιηθούν.
Αν τώρα στην ήδη απελπιστική κατάσταση προσθέσετε τις αεροπορικές εταιρίες, μπορείτε να υποθέσετε τη διάσταση του προβλήματος. Είναι αλήθεια παρηγορητικό να ακούς τα πλάνα εξυγίανσης που ανακοινώνουν οι αεροπορικές εταιρίες, για παράδειγμα η Lufthansa σχεδιάζει να αποσύρει 100 ή περισσότερα αεροσκάφη που προφανώς δεν θα χρειάζεται στο απώτερο μέλλον, δε βρίσκεται όμως ένας λογικός άνθρωπος να αντιτείνει το απολύτως προφανές: Ποιος θα αγοράσει τα 100 αεροπλάνα της Lufthansa ή τα εκατοντάδες άλλα που θα είναι πολύ σύντομα διαθέσιμα προς πώληση από όλες ανεξαιρέτως τις αεροπορικές εταιρίες συν όλα όσα εκπλειστηριάσουν οι τράπεζες από τις εταιρίες που μοιραία θα κλείσουν;
Δικαίωμα στην έπαρση έχει μόνο η σημαία (Σ. Ξαρχάκος)
Την ώρα που όσο ποτέ άλλοτε χρειαζόμαστε νηφάλια ηγεσία και προσγειωμένους πολιτικούς που να αναφέρονται σε ενήλικες, έχουμε την ατυχία να έχουμε εκλέξει έναν συρμό Βαλκάνιων πολιτικάντηδων που παριστάνουν τους τεχνοκράτες. Το ύφος και ο τρόπος που ανακοινώνουν ”λύσεις” και ”προτάσεις” θυμίζει λόρδους που απευθύνονται σε ιθαγενείς της Αφρικής του προπερασμένου αιώνα ή ενωμοτάρχες της δεκαετίας του ’50 που απευθύνονται σε παιδιά του δημοτικού πέριξ της Καρδίτσας.
Το συγκλονιστικό απόφθεγμα του κ. Ξαρχάκου θα μείνει στην ιστορία για πολλούς λόγους, πρώτα από όλα γιατί ειπώθηκε με επίγνωση της σεμνότητας, από έναν άνθρωπο το έργο του οποίου θα μπορούσε να δικαιολογήσει ακόμα και έπαρση.
Διαπέρασε οριζόντια το κυβερνητικό σύστημα εξουσίας και αποδόμησε χωρίς έλεος το αφήγημα μιας δήθεν επιτυχημένης διαχείρισης που στην πραγματικότητα στηρίζεται σε πήλινα επικοινωνιακά πόδια.
Κατεδάφισε την εικόνα του υπέρτατου ηγέτη γιατί ανέδειξε με τον πλέον γλαφυρό τρόπο πώς ο κ. Πρωθυπουργός επιθυμεί να αναφέρονται στο υπερτροφικό ”εγώ” του, τα πληρωμένα mainstream media εσωτερικού και εξωτερικού.
Από τη στιγμή που διατυπώθηκε, λειτουργεί σαν ένα λογοτεχνικό φίλτρο που μεταφέρει την κυβερνητική υπερπροπαγάνδα στην πραγματική της διάσταση. Η κάθε (ξύλινη) κυβερνητική διατύπωση είχε άλλη αξία πριν το απόφθεγμα του μεγάλου συνθέτη και διαφορετική μετά. Για παράδειγμα, τοποθετήστε μια ακόμα ηλίθια δήλωση του αντιπαθέστατου κυβερνητικού εκπροσώπου μόνη της:
”Φαίνεται ότι οι πολίτες είχαν διαφορετική άποψη (για τον πολιτισμό) και γι’ αυτό σήμερα είναι πρωθυπουργός ο Κυριάκος Μητσοτάκης και το ίδιο θα γίνει και στις επόμενες εκλογές”.
Τώρα, τοποθετήστε το ”φίλτρο Ξαρχάκου”:
”Δικαίωμα στην έπαρση έχει μόνο η σημαία”
”Φαίνεται ότι οι πολίτες είχαν διαφορετική άποψη (για τον πολιτισμό) και γιαυτό σήμερα είναι πρωθυπουργός ο Κυριάκος Μητσοτάκης και το ίδιο θα γίνει και στις επόμενες εκλογές”.
Μετά την επική τοποθέτηση του κ. Ξαρχάκου, τίποτα στη δημόσια σκηνή δε θα είναι πια το ίδιο και αυτό αφορά επίσης και στην αντιπολίτευση, όπου κάποιοι έχουν αυτοανακηρυχθεί θεματοφύλακες της αριστεροσύνης και της ιδεολογικής καθαρότητας, αλλά και στην ταλαίπωρη Προεδρία της Δημοκρατίας, όπου φαίνεται ότι σύμβουλοι, παρατρεχάμενοι αλλά δυστυχώς και η ίδια η Πρόεδρος, αντιλαμβάνονται το ρόλο του αρχηγού του Κράτους όχι ως εγγυητή του συντάγματος και της ενότητας των πολιτών, αλλά ως παρακολούθημα ενός φαύλου ηγετίσκου ”που βλέπει τα σκάνδαλα να περνούν” και της παρασιτικής παράταξης της οποίας ηγείται.
Στον ίδιο τόνο, ο πολιτικός γυρολόγος του υπουργείου τουρισμού επιμένει να απευθύνεται σε ημετέρους και μη με το ύφος του λόρδου προς τους ιθαγενείς, αρνούμενος πεισματικά να αποδεχθεί την κατάσταση και να παρουσιάσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για αυτό που όλοι οι υπόλοιποι βλέπουμε να έρχεται. Ακόμα και σήμερα που οι διαθέσιμες πληροφορίες είναι ακόμα περισσότερες και δυστυχώς αρκούντως ανησυχητικές, διοχετεύει σε φιλικά μέσα δήθεν ενθαρρυντικές ”ειδήσεις” για την πορεία του τουρισμού.
Σε μια προσπάθεια να ψαρέψει αντιδράσεις, διέρρευσε κάποια από τα πιθανά πρωτόκολλα, όπως για παράδειγμα τα αποτελέσματα των αιματολογικών εξετάσεων που θα πρέπει να προσκομίσει ο ταξιδιώτης που θα επιλέξει την Ελλάδα για τις διακοπές του. Καθώς φαίνεται ότι το υπουργείο της γκλαμουριάς έχει από καιρό διαζευχθεί με τη λογική, καλό είναι να θυμίσουμε στον κ. Θεοχάρη κάποια στοιχειώδη:
- Κανένας Ευρωπαίος δεν πρόκειται να ρισκάρει προπληρωμένη κράτηση με αεροπορικά, ξενοδοχεία κ.λ.π. έναν ή δύο μήνες πριν το ταξίδι του όταν ελοχεύει σοβαρός κίνδυνος ακύρωσης εξαιτίας των εξετάσεων που θα πρέπει να γίνουν 72 ώρες πριν την άφιξή του.
- Οι μεγαλύτεροι πελάτες της τουριστικής μας βιομηχανίας έχουν ήδη πάρει ανασταλτικά μέτρα. Οι Βρετανοί ήδη υποχρεώνουν όλες τις αφίξεις (με αυτοκίνητα, τρένα, πλοία ή αεροπλάνα) σε υποχρεωτική καραντίνα δύο εβδομάδων. Προφανώς κανένας Βρετανός δεν πρόκειται να πάει στο εξωτερικό για διακοπές όταν ξέρει ότι θα υποχρεωθεί σε καραντίνα κατά την επιστροφή του. Οι Γερμανοί έχουν ήδη δηλώσει ότι θα επιτρέψουν μόνο εσωτερικό τουρισμό (και αυτό υπό αυστηρές προϋποθέσεις), το ίδιο και οι Γάλλοι.
- Σε περίπτωση έξαρσης του ιού κατά τη διάρκεια της σαιζόν, πράγμα που κανένας επιστήμονας δεν είναι σε θέση να αποκλείσει, η χώρα μας θα έχει την πλήρη υγειονομική ευθύνη, πλην όμως όλοι γνωρίζουμε ότι δεν διαθέτει την απαιτούμενη υγειονομική υποδομή ούτε καν για τους γηγενείς. Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική για το image του προϊόντος μας (φανταστείτε νοσοκομεία γεμάτα με τουρίστες που περιμένουν στη σειρά για τις ανύπαρκτες ΜΕΘ) και θα κατέστρεφε ολοκληρωτικά τον τουρισμό για τουλάχιστον δέκα χρόνια.
- Δικαίωμα στην έπαρση έχει μόνο η σημαία (για να μην ξεχνιόμαστε)
Μακριά από εμένα οι προφητείες κακών και οι κάθε λογής Κασσάνδρες. Όμως αυτό πια όχι μόνο προφητεία δεν είναι, αλλά ούτε καν ανάλυση. Ανάλυση ήταν δύο μήνες πριν και την κάναμε επαρκώς. Σήμερα πρόκειται για απλή καταγραφή γεγονότων και τακτική παρακολούθηση του ευρωπαϊκού τύπου. Δε χρειάζεται κανενός είδους επιστήμη για να αντιληφθεί κάποιος αυτό που συμβαίνει σε κλάδους που εξυπηρετούν και εξυπηρετούνται από τον τουρισμό. Αυτό που ίσως χρειάζεται να προσθέσουμε και δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό είναι ότι την ίδια κατάσταση αντιμετωπίζει όλη η Ε.Ε., πράγμα που σημαίνει ότι οφείλουμε να σχεδιάσουμε και να εκτελέσουμε με τις δικές μας δυνάμεις γιατί αυτή τη φορά δεν θα έρθει κανένας να μας σώσει.
Ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι η οικονομική συγκυρία είναι απελπιστική, όπως όμως και ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι οι υπουργοί δε διορίστηκαν για να μοστράρουν τις μαύρες λιμουζίνες στις πλατείες των εκλογικών τους περιφερειών, ούτε για να μοιράζουν πολύτιμο κρατικό χρήμα στους κουμπάρους τους. Διορίστηκαν για να λαμβάνουν (δύσκολες) πολιτικές αποφάσεις. Σήμερα λοιπόν οι αποφάσεις αυτές θα ήταν καλό να απεμπλακούν από το δονκιχωτισμό ενός ουτοπικού τουρισμού ή μιας δήθεν μελλοντικής ανάπτυξης και να προσγειωθούν στη ζοφερή πραγματικότητα, ήτοι,
- Στα άδεια αεροπλάνα, αεροδρόμια, σταθμούς και λιμάνια
- Στα παροπλισμένα rent a car
- Στα άδεια από εργαζόμενους και πελάτες grand resorts
- Στα δωμάτια και μικρά ξενοδοχεία χωρίς αφίξεις
- Στις ταβέρνες που υπολογίζουν αν συμφέρει να ανοίξουν ή όχι, με βάση τα παραπάνω δεδομένα
- Σε κάθε είδους συμβάσεις (δανειακές, εργασιακές, ενοικίασης κτιρίων και εξοπλισμού, σκαφών αναψυχής, υπηρεσιών, κλπ) που ήδη τρέχουν, ήδη δημιουργούν νομικά τετελεσμένα, αλλά όλοι φοβούνται ότι δεν θα είναι δυνατόν να εκτελεστούν
- Στις χιλιάδες μικρές εποχιακές επιχειρήσεις που εξυπηρετούν τους τουρίστες και με τη σειρά τους αναζωογονούν τις τοπικές οικονομίες για όλο το χρόνο και που σήμερα είναι αντιμέτωπες με το φάσμα της απόγνωσης
- Στις μεγάλες εισαγωγικές επιχειρήσεις που προμηθεύουν όλους τους παραπάνω με τα απαραίτητα προς λειτουργία αγαθά, που ήδη υποψιάζονται ότι ούτε πρόκειται να πληρωθούν, ούτε πρόκειται να λάβουν νέες παραγγελίες
- Στις τράπεζες, που τελικά θα πέσει όλο το βάρος των συνεπειών από τα παραπάνω δεδομένα, όταν θα έρθουν αντιμέτωπες με έναν νέο κύκλο κόκκινων δανείων που θα προστεθεί στον προηγούμενο
Η ακατανόητη τακτική της κυβέρνησης μοιάζει να επιθυμεί να κερδίσει χρόνο, ταΐζοντας την κοινή γνώμη με «θετικές»’ ειδήσεις. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο κερδισμένος χρόνος μοιάζει αμελητέα ποσότητα και αφορά ελάχιστους ανθρώπους οι οποίοι μπορεί να καταναλώνουν αποβλακωμένοι την εξαγορασμένη δημοσιογραφία των pay roll, τις ”αυθόρμητες” συνεντεύξεις και τις πληρωμένες καταχωρήσεις εξωτερικού.
Αυτή η τακτική καταναλώνει επίσης δυσανάλογη ποσότητα αξιοπιστίας από τα ελάχιστα αποθέματα που έχουν απομείνει στην κυβέρνηση των σκοιλ ελικικού. Όταν για παράδειγμα ένας, κατά κοινή ομολογία καλός υπουργός, ανακοινώνει πρόβλεψη ανάπτυξης 0% και σε ένα μήνα μεταβάλει την ίδια πρόβλεψη σε -4% (ενώ τριγύρω βουίζουν σαν μέλισσες τα -10% και -15%) υπάρχει σαφές θέμα αναξιοπιστίας. Δηλαδή αν με τον τρόπο αυτό αποδεικνύεται ότι ένα από τα πιο γερά κυβερνητικά assets είναι είτε άσχετος είτε ψεύτης, τι μπορούμε να υποθέσουμε για ήδη απαξιωμένους υπουργούς τύπου Κικίλια, Βρούτση, Χρυσοχοϊδη, Γεωργιάδη και Μενδώνη;
Γρήγορα θα αποδειχθεί ότι η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να κρύψει περισσότερο το φιάσκο του τουρισμού ή τις οδυνηρές για εκατομμύρια εργαζόμενους και επαγγελματίες οικονομικές συνέπειες. Το χαλάκι της εξαγορασμένης δημοσιογραφίας είναι πολύ μικρό για να καλύψει τόσες πολλές βρομιές και εκεί έξω βρίσκεται ακόμα ή απέραντη θάλασσα του διαδικτύου που είναι προσβάσιμη σε όλους. Εκείνη την ώρα θα παρακολουθούν τις τωρινές τους δηλώσεις και θα ντροπιάζονται ακόμα και από τα δικά τους μέσα, γιατί στην απόκρυψη αλλά και στον αυτοεξευτελισμό του δημοσιογράφου υπάρχει πάντα ένα αποδεκτό όριο.
Και τότε εκατομμύρια απελπισμένοι πολίτες θα βρίσκονται αναγκαστικά στους δρόμους μη έχοντας άλλη επιλογή, καθώς η πεφωτισμένη ηγεσία αντί να ετοιμάζει σχέδια έκτακτης ανάγκης, πουλάει τουριστικά φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Και αντί να επιδιώκει τη στήριξη της αντιπολίτευσης ή να διερευνά πιθανότητες συγκυβέρνησης μπροστά στην καταστροφή που έρχεται, στήνει κομματικές φιέστες artificial μισαλλοδοξίας δηλητηριάζοντας συνειδητά το πολιτικό κλίμα.