Όταν στη Θεσσαλονίκη εμφανίστηκε η οργάνωση Τρία Έψιλον

 Γράφει ο Ιστορικός

 

Η «Τρία Έψιλον» εμφανίστηκε το 1927 στη Θεσσαλονίκη, όπου υπήρχαν πολλοί εβραίοι και κομμουνιστές με τις κιτρινόμαυρες στολές, γκλOμπς και κράνη και το σύνθημα «Ελλάς, Ξύπνα!» Το όνομα 3Ε σημαίνει «Εθνική Ένωσις Ελλάδος».

Tη νύχτα της 25ης Ιουνίου 1931 ένας φανατισμένος όχλος της οργάνωσης επιτέθηκε στα γραφεία της εβραϊκής οργάνωσης «Μακαμπή» στην διασταύρωση των οδών Καραϊσκάκη και Πραξιτέλους. Οι χαλυβδόκρανοι έσπασαν πόρτες και παράθυρα και προσπάθησαν να βάλουν φωτιά και να κάψουν όσους βρίσκονταν στα γραφεία. Ο πρόεδρος της οργάνωσης Αλμπέρτος Κοέν διασώθηκε. Ο αντιπρόεδρος Ζαν Ερρέρα τραυματίστηκε.

Την άλλη μέρα διακόσια άτομα ξεκίνησαν από την Τούμπα και κατευθύνθηκαν μεσάνυχτα στον εβραϊκό οικισμό Κάμπελ. Το πλήθος που μπορεί να έφτανε και τις δυο χιλιάδες –κυρίως από τις προσφυγικές συνοικίες- όταν έβαλαν φωτιά σε ένα εβραϊκό παντοπωλείο, ένα φαρμακείο και το σπίτι του ραβίνου. Η φωτιά επεκτάθηκε στη συναγωγή, το σχολείο, όλο το συνοικισμό, ως την περιοχή «Καναρίνια». Περίπου είκοσι σπίτια κάηκαν, δεκάδες εβραίοι κάτοικοι έμειναν άστεγοι.

Τον Απρίλιο του 1932 στη δίκη των πρωταίτιων ο συνήγορος των «Τριψελιτών» είπε καγχάζοντας ότι ενώ η οργάνωση είχε πριν δώδεκα παραρτήματα τώρα έχει είκοσιεφτά με εφτά χιλιάδες μέλη.

Οι «Χαλυβδοκράνοι» αποφάσισαν να μιμηθούν την πορεία του Μουσολίνι στη Ρώμη με τους μελανοχίτωνες του και στις 25 Ιουνίου 1933 δυο ναυλωμένα τρένα με 1500 οπαδούς της οργάνωσης φτάνουν στην Αθήνα. Το δεύτερο τρένο μεταφέρει τους «Άλκιμους», την νεολαία της οργάνωσης, μέλη της Εθνοκοινωνικής Ένωσης «Ξίφος Βυζαντινών» και έφεδρους αξιωματικούς. Τα δυο τρένα λιθοβολήθηκαν στη Λάρισα από κομμουνιστές, όπου τραυματίστηκε ένας χαλυβδόκρανος τραυματίζεται, αλλά συνεχίζουν την κάθοδο μέσα σε ατμόσφαιρα πατριωτικής έξαρσης.

Μια μεγάλη παρέλαση από την Ομόνοια μέσω της Σταδίου φτάνει στο άγαλμα του Αγνώστου Στρατιώτη. Μια μπάντα από την Φλώρινα παιανίζει πατριωτικά τραγούδια. Μια ομάδα κομμουνιστών επιτίθεται στην παρέλαση στην Καραγεώργη Σερβίας. Οι συμπλοκές φτάνουν στο σταθμό Λαρίσης. Στη Λεωφόρο Κωνσταντινουπόλεως πέφτει νεκρός ο 35 χρονος λιμενεργάτης Αντώνης Πικραμένος από «ανταλλαγή πυροβολισμών».

Το βράδυ εκατό κομμουνιστές επιτίθενται στο Βαρβάκειο, όπου είχαν στρατωνισθεί οι «Άλκιμοι», με πέτρες. Οι Τριεψελίτες χρησιμοποιούν γκλομπς και όπλα. Μια σφαίρα θα τραυματίσει θανάσιμα τον Πάνο Θωμόπουλο. Η αστυνομία για να αποτρέψει τη “διασάλευση της τάξης” συλλαμβάνει “προληπτικά” 200 κομμουνιστές. Την επόμενη χρονιά οι «Χαλυβδόκρανοι» παρήλασαν επιδεικτικά στους δρόμους της Πάτρας, σταμπάροντας τα σφυροδρέπανα των κομμουνιστών με δικέφαλους αϊτούς. Οι συμπλοκές είναι αναπόφευκτες. Η εφημερίδα «Δράση» θα γράψει:

-” Αμέσως χωρισθήκαμε σε τρία τμήματα. Το πρώτο έκαμε την αρχήν και μετέβαλε το κόκκινο σφυροδρέπανο σε έναν όμορφο αετό. Κατά τις 2 π.μ. τα δύο τμήματα συνεπλάκησαν με τμήμα κομμουνιστών (περί τους δέκα) οι οποίοι εκολλούσαν ρεκλάμες (αφίσες)με την κόκκινη σημαία. Τα ποντίκια -αφού τους εξυλοκόπησαν-τους έκαμαν να τραπούν εις άτακτοι φυγή αφήσαντας ως λάφυρα, τις ρεκλάμες των, μία σκάλαν, ένα πινέλο, κόλλα κ.ά.»

Η ηγεσία της «Τρία Έψιλον» θα σπεύσει να εξαργυρώσει εκλογικά την επιτυχία της ως κίνημα αλλά θα γνωρίσει- με 505 ψήφους- παταγώδη αποτυχία. Ο επικεφαλής του σχηματισμού θα είναι ο Ελευθέριος Σταυρίδης που είχε διατελέσει γραμματέας του ΚΚΕ την περίοδο 1924-1926 και βουλευτής Καβάλας, αλλά διεγράφη για «δεξιά παρέκκλιση», εδάρη στην παραλία της πόλης και προσχώρησε στο αντικομμουνιστικό στρατόπεδο.

Η 3Ε διαλύθηκε από την δικτατορία, αλλά ανασυστάθηκε το 1941 σε ένα ισόγειο στην οδό Σκουφά 10 στο Κολωνάκι, από τον Κοσμίδη που είχε πρωταγωνιστήσει στα επεισόδια στο Κάμπελ. Μια ακόμα φασιστική οργάνωση της εποχής είναι η «Τρίαινα» με σήμα το σύμβολο του Ποσειδώνα που εξέδιδε τον «Εθνικοσοσιαλιστή». (3)Οι «Αγκυλοσταυρίτες» θα ξαναβρεθούν στην Κατοχή με επικεφαλής τον πρώην κομμουνιστή βουλευτή Μανωλέα να συνεργάζονται με την Γκεστάπο.

Ο Μανώλης Μανωλέας  ήταν, δυο φορές, βουλευτής του ΚΚΕ, ώσπου το 1936 συνελήφθη και φυλακίστηκε στην Κέρκυρα στην Ακτίνα Θ’. Τότε υπέγραψε δήλωση και μετατράπηκε σε πράκτορα των αρχών ασφαλείας. Είχε σπουδάσει στην περίφημη κομματική σχολή «Κουτβ» της Σοβιετικής Ένωσης και ήταν πιο δημοφιλής ακόμα κι από τον γραμματεά του ΚΚΕ  Νίκο Ζαχαριάδη.

Ο Μανωλέας πέρασε από τις φυλακές Ανάφης και Αίγινας, αλλά στην Κέρκυρα όταν είδε να πεθαίνει με φριχτά βασανιστήρια με καρφιά στα πόδια ένας αμετανόητος έως θανάτου κομμουνιστής, ο Χρήστος Μαλτέζος, εκείνος λύγισε και πέρασε στην άλλη πλευρά. Αποφυλακίστηκε, μπήκε στην ΕΟΝ και με άλλους πρώην κομμουνιστές έστησαν με τον Μανιαδάκη ένα κόμμα-μαϊμού για να συλλάβουν τα μέλη του πραγματικού ΚΚΕ.

Το 1940 με άλλα στελέχη της Ασφάλειας, της Χωροφυλακής και φασίστες έφτιαξε την ναζιστική Εθνική Σοσιαλιστική Πανελλήνια Οργάνωση. Τό 1943 και μετά ο Μανωλέας συνεργάστηκε με τους ναζί στο κατοχικό ραδιόφωνο. Θα τον εκτελέσουν, οι παλιοί σύντροφοι της ΟΠΛΑ τον Γενάρη του 1944 έξω από το τραμ στην οδό Θησέως στην Καλλιθέα. Τον Αύγουστο του 1944 η Πολιτοφυλακή του ΕΑΜ στη Λαχαναγορά του Ρέντη, μπήκε μέσα στα τοπικά γραφεία που φρουρούσαν πέντε «χίτες» και εκτέλεσε και τον αρχηγό της 3Ε στον Πειραιά Βασίλη Σκανδάλη.