Του Απόστολου Γατή
«Δεν υπάρχει λέξη στην αγγλική γλώσσα της οποίας το νόημα να έχει τόσο θλιβερά διαστρεβλωθεί όσο της λέξης προπαγάνδα», σημείωνε ο Edward L. Bernays. Κατά τον ίδιο, η προπαγάνδα είναι το εργαλείο που πρέπει να χρησιμοποιούν οι ισχυρές ελίτ, προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία και τα προνόμιά τους. Αυτό -να προσθέσουμε- ισχύει και για τα κόμματα ως εκφραστές συγκεκριμένων κοινωνικών τάξεων και των συμφερόντων τους.
Παραδείγματα έχουμε ήδη από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν π.χ. ο γερμανικός στρατός κατελάμβανε εδάφη τον Φεβρουάριο του 1916, τα στρατιωτικά ανακοινωθέντα των αμυνόμενων έκαναν λόγο για τεράστιες απώλειες των επιτιθέμενων, με τους πεσόντες να αυξάνουν κάθε δεκαπενθήμερο κατά 100.000. Παρέλειπαν ωστόσο οποιαδήποτε αναφορά σε νεκρούς Γάλλους στρατιώτες. Ο στόχος ήταν να προκληθεί η εικόνα πως ο πόλεμος φθοράς απέβαινε προς όφελος των Γάλλων. Το ψευδοπεριβάλλον είχε κατασκευαστεί και στην κοινή γνώμη εξουδετερώνονταν όχι μόνο η εδαφική πρόοδος των Γερμανών αλλά και η αδυναμία του γαλλικού στρατού να σταματήσει την προέλασή τους.
Στις 27-28 Αυγούστου πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο η Άτυπη Σύνοδος των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. Σε αυτήν συζητήθηκε και το θέμα της τουρκικής παραβατικότητας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, είχε δηλώσει πως ο επικεφαλής για θέματα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέφ Μπορέλ, θα υποβάλει έναν κατάλογο κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας σημειώνοντας εμφατικά: «είναι βέβαιο ότι οι κυρώσεις θα δαγκώνουν».
Η επιλογή λέξεων και εκφράσεων σε ρεπορτάζ και σε σχετική με το γεγονός αρθρογραφία («μήνυμα στην Άγκυρα», «κατάλογος επιλογών για κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας», «επιβεβαίωση αλληλεγγύης προς Ελλάδα και Κύπρο», «στήριξη της Γερμανίδας Καγκελαρίου Α. Μέρκελ στην Ελλάδα στο ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου» μέχρι το «οι κυρώσεις θα δαγκώνουν»), δεν διαφέρουν και πολύ από τα δελτία τύπου των επιτελαρχών του γαλλικού στρατού.
Η Σύνοδος είναι άτυπη∙ το δηλώνει η ίδια η λέξη. Και όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας: «Οι άτυπες συναντήσεις υπουργών εξωτερικών της ΕΕ δεν μπορούν να λάβουν επίσημες αποφάσεις. Συνεπώς, αναμένεται ότι δεν θα εγκριθούν πράξεις ή συμπεράσματα του Συμβουλίου σε αυτήν τη συνεδρίαση.». Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στις «κυρώσεις που θα δαγκώνουν», αν και δε δύναται να υπάρξει λόγω της φύσης του οργάνου καμία απολύτως απόφαση, οι κυρώσεις συνοδεύονται, σύμφωνα με δημοσιεύματα, από «πιθανότητα», «δυνατότητα» και «ενδεχόμενο».
Καλό το Βερολίνο, καλή και η άτυπη Σύνοδος. Μέχρι όμως την ειδική Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 24-25 Σεπτεμβρίου, καλό θα ήταν να μην είμαστε τόσο ευκολόπιστοι και να βλέπουμε τα «φύκια» του Βερολίνου ως μεταξωτές κορδέλες στην Αθήνα. Πόσο μάλλον όταν η Άνγκελα Μέρκελ δηλώνει ότι «θα υποστηρίξουμε τους Έλληνες φίλους μας όπου η Ελλάδα έχει δίκιο». Δηλαδή υπάρχουν και θέματα στα οποία έχουμε άδικο εμείς και δίκιο η γειτονική μας χώρα. Ή όπως λιγότερο κομψά το διατύπωσε ο Nils Schmidt του SPD και φίλος του Χάικο Μάας: «Για να πιστέψουμε ότι η Ελλάδα έχει δίκιο πρέπει να υποταχθούν οι Τούρκοι, είναι υπέρ το δέον αφελές» (Handelsblatt, 27-8-2020).