Για χατίρι της ξημερώνει

Του Γιώργου Μαρκάκη

Ακόμα και ένα μόνο κομμάτι να είχε ερμηνεύσει η Ζωή Φυτούση στην ζωή της θα έφτανε για να μπει στο πάνθεο των αθάνατων ερμηνειών μέσα στην ελληνική μουσική

Το Αχ που βγάζει από μέσα της κάποια στιγμή μέσα στο τραγούδι  της και το οποίο διαρκεί  δύο ολόκληρα δευτερόλεπτα  γεμάτα από το  45ο  έως τα 47ο δευτερόλεπτο ακριβώς, θεωρώ πως είναι από πιο συγκλονιστικά “Αχ” που έχω ποτέ γευτεί μέσα από την ελληνική μουσική και τους δημιουργούς της.

Θυμάμαι τον εαυτό μου να ακούει ξανά  και ξανά όλο το LP  που είχε φέρει την ίδια μέρα της κυκλοφορίας του (της Α’ Εκτέλεσης όπως έγραφε πάνω ο δίσκος ), ο πατέρας μου όταν μέναμε στην Σπύρου Μερκούρη στο Παγκράτι, αλλά πάντα να δείχνω  ένα απεριόριστο θαυμασμό σ’ αυτό ειδικά το κομμάτι. Δεν μπορούσα να το κατατάξω σε μια κατηγορία τότε. Έφερνε ανάταση όμως κάθε φορά που allegrόβγαινε.

Τι είχε και γιατί ξεχώριζε αυτό το τραγούδι μέσα από όλα τα υπόλοιπα του δίσκου που επίσης ήταν καταπληκτικά αλλά για άλλες αιτίες και λόγους;

Ομολογώ πως έπρεπε να περάσουν αρκετές δεκαετίες – μισός και πλέον αιώνας – για να κατανοήσω πως η Φυτούση δεν ερμήνευε αυτό το τραγούδι και τους στίχους του ποιητή Βαγγέλη Γκούφα, αλλά τους ζούσε ή τους είχε ζήσει και τους διηγούνταν τραγουδιστικά.

Ή πολύ πιθανό και εκεί να κρύβεται η απόλυτη μαγεία μερικών ηθοποιών που σε κάνουν να πιστεύεις με το τρόπο τους ότι έζησαν αυτά  με τα οποία σε αγγίζουν, χωρίς όμως ποτέ να ήταν εκεί και παρόλο που σου έκαναν εσένα το εισιτήριο να φύγεις για τα καλά.

Εκεί είναι που παίρνει και ανάβει το τούρμπο των ηθοποιών που τραγουδούν κομμάτια ποίησης σαν αυτό και εκτοξεύουν   ή εκεί είναι που ξεχωρίζουν μερικοί λίγοι τραγουδιστές από όλους τους υπόλοιπους. Πώς και γιατί;

Διότι κατορθώνει η ευφορία που πιάνει τον θεατή που τους παρακολουθεί και τους ακούει να είναι συγλονιστικότερη και πιο ξεχαστική στη ζωή τους για αυτά τα 3 λεπτά και βάλε, ακόμα και από την ίδια την εφορία που μπορεί να τους παίρνει το σπίτι την επόμενη μέρα.

Αυτό το Αχ της Ζωή Φυτούση  όπως και όλη της την ερμηνεία σε αυτό το κομμάτι  μπορώ να το παρομοιάσω  – αν και δεν είναι απλά άλλου Παπα Ευαγγέλιο αλλά μάλλον άλλης Ιερό βιβλίο άλλης θρησκείας – ίσως μόνο με το Fais-moi mal, Johnny, Johnny, Johnny, / Envole-moi au ciel Zoum! / Fais-moi mal, Johnny, Johnny, Johnny, / Moi j’aime l’amour qui fait boum! της Magali Noel όταν μεγαλουργεί πάνω στο πνεύμα για να μην πω στο σώμα του Βoris Vian.

Η Φυτούση με μαγικό τρόπο συμπυκνώνει όλο τον λυρισμό , τον πόνο, την μεγαλοσύνη, την ανθρωπιά  αλλά και το μεράκι που κατόρθωνε και έβγαινε σαν το λάδι από πάνω, όταν πέσει μέσα στο πέλαγο των δακρύων, αφού νερό είναι κι αυτό.

Έτσι όπως πάντα ξεχώριζε με ένα απλό τρόπο όταν ενώνονταν σε μια  αγκαλιά το λάδι της γης με τα υγρό στοιχείο.

Νερό από δάκρυα. Εκεί που το πρώτο σιγοψιθύριζε πάντα γάργαρα “τάχεις κάνει μούσκεμα”, αλλά εγώ τα προσπερνάω και κατοικώ από πάνω σου. Ιδανικά εύηχα, ευήλια, αισιόδοξα λαμπερά. Πάνω απ’ όλα αυτά που σε βαραίνουν και σε σκοτεινιάζουν. Πάνω από αυτά τα προβλήματα και την μαυρίλα της εποχής που σίγουρα βάραινε τις ψυχές των μεροκαματιάρηδων, αλλά που με ένα μαγικό τρόπο ταυτόχρονα τις μπόλιαζε για να ξεπεράσουν με αυτά τα  2 λεπτά και 44 δευτερόλεπτα, αντιξοότητες, αναποδιές, απελπισία από ερωτικά στραπάτσα.

Είναι εκεί που μία σταγόνα αισιοδοξίας κατορθώνει με ένα απλό ποιητικό άγγιγμα, έτσι όπως γίνεται μαγικά στις Βάσεις της Χημείας και της ανατάσεις της Ποίησης, να μετατρέψει  και να αποκρυσταλλώσει ένα ωκεανό από κινίνο σε μια οροσειρά από ζαχαρωτά.

Ακόμα και αυτούς μόνο τους στίχους να είχε γράψει στην ζωή του ο Βαγγέλης Γκούφας θα έκανε πολλούς να ζηλεύουν τον ελληνο-λυρισμό του και την αρχοντιά του που ανάβλυζε μέσα από τις λέξεις που έγραφε.

Ακόμα και μόνο αυτο το τραγούδι να είχε συνθέσει ο Σταύρος Ξαρχάκος στην μαγική πορεία του θα άγγιζε τους  κλασσικούς.

Για χατίρι τους ξημερώνει

Τα γλυκά φιλιά σου

πικρό τραγούδι τα `χω κάνει φυλαχτό

Την πλατιά αγκαλιά σου

λευκό λουλούδι άνοιξε για να κρυφτώ

Τα πουλιά ταξίδεψαν στο καλό

κι έμεινα να σ’ αγαπώ

καθώς ο γλάρος δε μακραίνει απ’ το γιαλό

Για χατίρι σου ξημερώνει

βγαίνει η πούλια

βγαίνει ο αυγερινός

γοργοφτέρουγο χελιδόνι

ντύνεται γαλάζια ο ουρανός

Τα πουλιά ταξίδεψαν στο καλό

κι έμεινα να σ’ αγαπώ

καθώς ο γλάρος δε μακραίνει απ’ το γιαλό